منظور از گرمازدگي بار اضافي است که بر سيستم کنترل دماي بدن وارد مي شود و بدن ديگر قادر به خنک کردن خود نيست، از اين رو تعريق فراوان موجب اختلال در بدن مي شود. در این مقاله عوارض گرما زدگی علل و عوامل ان و راه های درمان  این بیماری  ذکر می شود.

گرمازدگي در مناطق گرمسيري بيشتر به چشم مي خورد. همچنين مردان بيش از زنان مستعد ابتلاي به گرما زدگي هستند. علت اين امر عرق کردن بيشتر مردان و همچنين از دست دادن سريع تر آب بدن در مقايسه با زنان است.

پزشکان توصيه مي کنند که مردم در هواي گرم تابستان از مايعات و آب ميوه زياد استفاده و از مصرف قهوه، چاي و انواع کولاها خودداري کنند زيرا اين مواد باعث از بين رفتن بيشتر آب بدن مي شوند.

همچنين پزشکان استفاده از سبزي ها و ميوه ها را درتابستان به جاي غذاهاي پرچرب و دير هضم يا داراي پروتئين بالا بسيار ضروري مي دانند.

از عوارض گرمازدگي، درد ،‌ گرفتگي عضلاني و خستگي است که اين عوارض به علت از دست دادن آب و نمک بدن به وجود مي آيد. حمله گرمايي از ديگر عوارضي است که بر اثر از دست دادن مکانيسم تنظيم گرمايي بدن خودش را نشان مي دهد و شخص بيمار حتي ممکن است دچار خواب آلودگي و اغما شود.

شخصي که دچار گرمازدگي مي شود بايد تا 12 ساعت از هرگونه فعاليتي اجتناب کند. اين بيمار اگر دچار گرفتگي و درد عضلاني بود، بايد به وي آرامش داد تا بتواند از اين درد راحت شود.

مقدري در مورد استفاده از “خاکشير” در فصل گرما براي جلوگيري از گرمازدگي يادآور شد: استفاده از خاکشير يخ زده با شربت آبليمو براي جلوگيري از گرمازدگي موثر است زيرا خاکشير داراي ماده‌اي ضد ميکروبي است که در هواي سرد، پايدار و فعال مي‌شود.

خاکشير بايد به شکل يخ زده يا همراه‌ با خرده يخ مصرف شود، در غير اين صورت اسهال آور است. اين داروي گياهي مورد تأييد پزشکان سراسر دنيا است.

بيمار گرمازده اي که دچار درد و گرفتگي عضلاني است پوستش خنک و مرطوب و فشار خونش به احتمال پايين مي آيد و درمان آن دادن آب و نمک به وي است .

وي خاطرنشان کرد : گرفتگي عضلاني بيشتر در عضلات بازو، ران و شکم به خاطر خروج بيش از حد نمک در حين تعريق شديد يا کاهش جذب نمک به وجود مي آيد.

نبايد بيماري که دچار گرفتگي عضلاني شده را ماساژ داد، اين ماساژ مي تواند درد را افزايش دهد. بهترين راه حل براي رفع اين نوع گرمازدگي حل کردن يک قاشق چاي خوري نمک در يک ليوان آب است که بايد در هر 15 دقيقه نصف ليوان به آرامي به بيمار داده شود.

مردم باید در تابستان توجه بيشتري به رژيم غذايي خود داشته باشند و در اين راستا نوشيدن آب به مقدار کافي يکي از مؤثرترين عوامل براي پيشگيري از گرمازدگي است.

فردي که در محيط بسيار گرم مشغول به انجام فعاليت هاي شديد بدني باشد، دچار اختلالات شديدي خوني مي شود، زيرا تجمع خون در عروق پوستي و کاهش خون رساني به اندام هاي اصلي رخ مي دهد و در عين حال عرق زياد هم باعث از دست دادن مقدار زيادي از آب و نمک بدن مي شود و اگر آب از دست رفته جايگزين نشود جريان خون کاهش مي يابد و اين امر بر روي مغز ، قلب و ريه تاثير مي گذارد.

همچنين فرد دچار سردرد، سرگيجه، تهوع و ضعف، کاهش‌ هوشياري‌ به‌ ميزان‌ کم‌ و بي‌اشتهايي مي شود از اين رو شخص گرمازده را بايد به يک اتاق خنک برد، وي را وادار کرد تا دراز بکشد، پاهايش را بالا و سرش را پايين بياورد تا جريان خون کافي به مغزش برسد.

بايد به بيمار هر 15 دقيقه يک بار در چهار نوبت نصف ليوان آب و نمک داده شود و اگر بيمار استفراغ کرد، سريع وي را به بيمارستان رساند تا سرم تجويز شود.

بيمار گرمازده اي که دچار حمله گرمايي شده است، پوستش داغ، برافروخته و خشک، دماي بدنش مشخصا بالا، نبضش سريع و قوي و نيز فشار خونش ممکن است در ابتدا بالا باشد. سرد کردن سريع بدن بيمار، درمان اين نوع گرمازدگي است.

زماني حمله گرمايي رخ مي دهد که دماي بدن تا 40 درجه سانتي گراد بالا رود ولي تعرقي صورت نمي گيرد، آن وقت مکانيسم تنظيم کننده گرما در بدن نمي تواند بدن را تا حد کافي سرد کند. اين امر باعث مي شود که گرماي زيادي در بدن ذخيره شود و سرانجام سلول هاي مغزي دچار صدمه مي شوند. اين حالت ممکن است به ناتواني دايمي و يا مرگ بيانجامد.

همچنين گشاد وتنگ شدن مردمک، تنفس سطحي و ضعيف، تهوع ، تشنج ، انقباض عضلاني و عدم هشياري (احتمال مرگ و مير 80 درصد) را از ديگر عوارض حمله گرمايي است .

بدن شخصي که دچار حمله گرمايي شده است بايد به سرعت سرد شود ازاين رو مي توان بيمار را در ملحفه هايي که با آب سرد مرطوب شده ،‌پوشاند و در حين انتقال ،‌ وي را مرتبا باد زد. ايده آل ترين راه اين است که کل‌ بدن‌ بيمار را سريعا درحمام‌ آب‌ و يخ‌ قرار داد و يخ‌ بر روي پوستش‌ بگذاريم .

عمل سرد کردن در زير دست‌ ها، دورگردن‌ و اطراف‌ قوزک‌ها‌ بايد ادامه داده شود تا عروق‌ بزرگ‌ سطحي‌ خنک‌ شوند. اين کار تا زماني که دماي بدن بيمار  به 37 يا 38 درجه برسد ،‌ بايد ادامه پيدا کند.

متاسفانه مردم فکر مي کنند که نوشيدن آب به تنهايي براي بدن کافي است اما بايد بدانند که در هنگام عرق کردن علاوه بر دفع آب بدن ، نمک نيز دفع مي شود . پس خوردن آب به تنهايي براي بدن کافي نيست و بايد در عين حال توجه کرد که استفاده زياد از نمک هم توصيه نمي شود.