استخر شنا به حجم مشخصي از آب اطلاق مي‌شود كه معمولاً در يك فضا با ابعاد و اندازه مشخص محصور شده است. آب استخرها معمولاً از منابع آب آشاميدني هستند كه با اضافه كردن مواد گندزدا تصفيه شده‌اند. استخرهاي شنا به يكي از سه شكل پر و خالي شونده، با گردش آب و يا با جريان مداوم آب وجود دارند.

استخر شنا محل مناسبي براي انتقال بيماريهاي عفوني و پوستي مي‌باشد. اهميت بهداشت آب استخرهاي شنا در رابطه با كيفيت ميكروبي و شيميايي آن مي‌باشد.استخر شنا به حجم مشخصي از آب اطلاق مي‌شود كه معمولاً در يك فضا با ابعاد و اندازه مشخص محصور شده است. آب استخرها معمولاً از منابع آب آشاميدني هستند كه با اضافه كردن مواد گندزدا تصفيه شده‌اند. استخرهاي شنا به يكي از سه شكل پر و خالي شونده، با گردش آب و يا با جريان مداوم آب وجود دارند.
اولين خطري كه در هنگام استفاده از استخرهاي آلوده متوجه شناگران مي‌شود آسيب‌هايي است كه در پوست و موي افراد ظاهر مي‌شود. افرادي كه به طور مرتب به استخرها مي‌روند به دليل اين كه موي سر و پوست آنها به طور مداوم با كلر در تماس است، لاية خارجي مو و پوست آنها صدمه مي‌بيند، و موجب از بين رفتن رطوبت طبيعي پوست و مو مي‌شود و در نتيجه خشكي مو و پوست را به دنبال دارد.

اين خشكي باعث شكستن، گره خوردن، بدحالتي، بد شانه شدن موها و از دست رفتن شفافيت و جلاي طبيعي پوست و مو مي‌شود. در اين حالت موها حالت زيبا و شاداب خود را از دست مي‌دهند و ظاهري تيره، و مرده پيدا مي‌كنند.

در صورتي كه دوش گرفتن و شست‌وشوي موها و بدن براي از بين بردن كلري كه باقي‌مانده است اگر بدون توجه به نكات بهداشتي انجام گيرد، زيان بيشتري متوجه موها و پوست بدن مي‌شود. از اين رو نكاتي براي شناگران توصيه مي‌شود كه در هنگام استفاده از استخرهاي عمومي بايد درنظر داشته باشند تا صدمه‌اي به پوست و موي آنها وارد نگردد.

ـ پس از هر بار شنا در استخر بايد موها را با يك شامپوي مناسب و ملايم شست‌وشو داد و چون موي همه افراد از نظر نوع و وجود چربي، خشكي، شوره و ضخامت يكسان نيست، نمي‌توان شامپوي خاصي را به همة افراد توصيه كرد و بهتر است در اين خصوص با پزشك متخصص پوست و مو مشورت كرد.

در هرحال يك بار شست‌وشوي مو با شامپوي مناسب كافي است و نبايد در اين كار وسواس به خرج داد و بيش از يك بار شست.

آبكشي موها بايد كامل و به دقت صورت گيرد به طوري كه هيچ باقي‌مانده‌اي از كلر و شامپو در موها برجاي نماند. بعد از شستن با شامپو بايد از يك حالت‌دهنده استفاده كرد چرا كه باعث رسوب يك لايه نازك و نامرئي بر روي موشده و از طرف ديگر مانع خشك شدن و از دست رفتن رطوبت و شفافيت آن مي‌شود. همچنين حالت دهنده باعث قوام و حالت مو گرديده و شانه كردن آن را آسان‌تر مي‌كند. اگر مو بيش از حد خشك است قبل از اينكه موها كاملاً خشك شوند، مي‌توان به جاي حالت‌دهنده از مقداري كتيرا كه با آب گرم خيس شده به صورت ژل به موها ماليد. در مورد موهاي رنگ شده و يا خيلي خشك مي‌توان براي چرب كردن موها از روغن، پماد يا كرم استفاده كرد. البته بايد از مصرف روغن‌هاي سنگين و چرب و وازلين خودداري كرد زيرا ممكن است سبب ايجاد جوش‌هايي شبيه غرور جواني در پوست سر به ويژه در بالاي پيشاني گردد.

استفاده از ژل‌ها و پمادها و يا اسپري‌هاي فراوان و گرانقيمت ممكن است در افراد حساس حالت تحريك و حساسيت ايجاد كند و موجب اگزماي پوستي شود.و لذا بهتر است آقايان از مقدار كمي كرم‌هاي مرطوب كننده صورت بعد از اصلاح و خانم‌ها براي پوست صورت استفاده كنند.

ـ موي سر را بايد با فشار ملايم و سبك حوله خشك نمود زيرا موي خيس خيلي شكننده و آسيب‌پذير است و خشك كردن آن با حركات شديد حوله موجب صدمه بيشتر به آن مي‌شود به علاوه تا جايي كه مقدور است از سشوار كردن مو خودداري كرد زيرا گرماي حاصل از آن به لايه‌هاي خارجي مو آسيب رسانده و سبب خشكي مو مي‌شود.

ـ موها را بايد با نرمي و حوصله شانه كرد. فاصله دندانه‌هاي شانه از يكديگر زياد باشد و شانه كاملاً صاف باشد. از شانه‌هايي كه دندانه‌هاي تيز و ناصاف دارند استفاده نكنيد. هرگز موي خيس را شانه نزنيد، براي از بين بردن گره و يا درهم رفتگي‌هاي مو بايستي به آرامي و برعكس يعني از طرف نوك مو به طرف ريشه آن را شانه زد.

ـ در فصل شنا بهتر است موها را ساده و كوتاه پيرايش كرد به طوري كه منظم كردن مكرر آن احتياج به دستكاري نداشته باشد.

بهتر است از رنگ كردن، فر كردن و صاف كردن مو به‌خصوص در فصل شنا پرهيز كرد و يا اگر چنين كاري صورت مي‌گيرد توسط افراد باتجربه انجام شود تا موجب صدمه بيشتر به پوست و موي سر نشود.

ـ از ورود افراد مبتلا به ضايعات قارچي پوست بدن و پا و كشاله ران و يا افراد مبتلا به زگيل ـ قبل از معالجه ـ به استخرهاي عمومي جلوگيري كرد. رعايت بهداشت دقيق و كامل در استخرها ضروري است وگرنه ممكن است بيماري‌هاي ديگري مانند شپش سر و گال و غيره از طريق اين افراد منتقل شود.

* شرايط مطلوب آب استخر

كيفيت آب مصرفي استخر‌ها يكي از موارد مهمي ‌است كه بايد به آن توجه شود، چرا كه بيشتر استخرها از آب شهري استفاده مي‌كنند اما تعدادي به علت به صرفه بودن از نظر اقتصادي، از آب چاه استفاده مي‌كنند ولي در مجموع بايد آب مصرفي استخرها كلرزني شود. تحقيقات اين پژوهشگران نشان مي‌دهد که در صورت رعايت نکردن بهداشت، بيماري‌هايي از طريق استخر به افراد منتقل مي‌شود كه از آن جمله مي‌توان به بيماري‌هاي روده‌اي مانند اسهال، شبه حصبه، ناراحتي‌هاي معده و نيز عفونت‌هاي گوش، چشم و بيني، بيماري‌هاي پوستي مقاربتي و تنفسي اشاره كرد.

همچنين استفاده از سرويس‌هاي بهداشتي پيش از ورود كودكان به استخر اجباري است و شناگران نيز پيش از ورود به استخر بايد حتما دوش بگيرند و پس از خروج از آب بدن خود را شستشو دهند تا از ابتلاي احتمالي به آلودگي‌ها پيشگيري شود. از طرفي، در صورت ابتلا به سرماخوردگي و يا هر نوع بيماري عفوني يا پوستي از ورود شناگران به استخر تا رسيدن به سلامت كامل بايد خودداري شود.

شناگران پيش از ورود به استخر حتما بايد حداقل به مدت ۳۰ ثانيه پاها را در حوضچه ضدعفوني قرار دهند و از ليف زدن، اصلاح صورت، استفاده از كرم و ماسك‌هاي زيبايي و جويدن آدامس خودداري کنند. از آنجا كه مخلوط شدن آب استخرها با مواد آرايشي و ترشحات بدن مانند عرق مي‌تواند خطراتي داشته باشد، از نظر شيميايي تصفيه آب استخر و گندزدايي مهم است.

در عين حال ميزان pH مناسب آب استخر، ۲/۷ تا ۸ است كه بالاتر يا پايين‌تر بودن آن مشكلات پوستي و چشمي‌به وجود مي‌آورد. درجه حرارت ايده‌آل براي آب استخرها نيز بايد ۲۶تا ۲۸ درجه سانتي‌گراد باشد.

بعضي از پارامترهاي شيميايي، فيزيكي و بيولوژيكي كه در كيفيت آب استخرهاي شنا مورد توجه مي‌باشند عبارتند از :

۱. PH: PH درجه اسيدي و بازي آب را نشان مي‌دهد. PH مناسب آب استخرهاي شنا بين ۸-۲/۷ توصيه شده است. خورندگي سطوح، ايجاد لك، تحريك و سوزش چشم و پوست شناگران از اثرات PH پايين و رسوب‌گذاري، كاهش كارايي كلر براي گندزدايي، كدر شدن آب استخر (حالت ابري)، تحريك و سوزش چشم و پوست از اثرات PH بالا در آب استخرهاي شناست.

۲. دما: در استخرهاي سرپوشيده، كنترل دماي آب استخر و محيط آن (هواي استخر) داراي اهميت است. توصيه مي‌شود دماي هواي استخر حدود ۳ درجه سانتيگراد گرمتر از دماي آب استخر باشد. دماي آب پيشنهاد شده براي استفاده عموم ۲۷، درجه مطلوب ۲۴-۲۳ و در وضعيت ايده آل ۲۸-۲۶ درجه سانتيگراد مي‌باشد.

دما نبايد بيشتر از ۲۹ درجه باشد چرا كه شنا كردن در آبهاي بالاي ۳۰ درجه ممكن است موجب وقفه تنفسي در فرد گردد.

۳. شفافيت آب: شفافيت از مهمترين ويژگيهاي ظاهري آب استخرهاي شنا مي‌باشد و از جنبه‌هاي زير حائز اهميت است:

– عدم وجود ذرات معلق و كلوئيدي كه مانع تماس مستقيم و مناسب عامل گندزدا با ميكروارگانيسم‌ها مي‌شود.

– افراد قادر خواهند بود عمق آب استخر را تخمين بزنند و از وجود خطرات احتمالي به آساني مطلع شوند و مي‌توانند با اطمينان خاطر در آب شنا نموده و شيرجه بزنند.

– ايجاد شرايط دلپذير، خوشايند و مطلوب در آب استخر به همراه جنبه‌هاي زيبا شناختي براي استفاده‌كنندگان.

شفافيت آب استخر بايد به حدي باشد كه يك صفحه سياه و سفيد به قطر ۱۵ سانتيمتر، در عميق‌ترين نقطه استخر به راحتي ديده شود.

۴. مشخصه هاي ميكروبي: كيفيت ميكروبي آب استخرهاي شنا مهمترين عامل در استفاده سالم از استخر مي‌باشد. اكثر ميكروارگانيسم‌هايي كه در آب استخر يافت مي‌شوند، خطرناك نيستند. به علاوه در فرآيند گندزدايي و تصفيه، تمامي ميكروارگانيسم‌ها كه شامل باكتريها، ويروسها، جلبكها و قارچ‌ها مي‌باشند نابود مي‌شوند.

مسئله عمده، آلودگي ثانويه ناشي از تماس ترشحات دهان، بيني، پوست و دفع ادرار مي‌باشد.

براي گندزدايي آب استخرهاي شنا روشهاي متعددي مانند استفاده از كلر، برم، يد، سيانورات‌هاي كلره و لامپ‌هاي اشعه ماوراء بنفش استفاده مي‌شود.

در حال حاضر كلر گزينه انتخابي براي گندزدايي آب استخرهاست. بخشي از كلر اضافه شده صرف اكسيداسيون مواد آلي و معدني موجود در آب شده و مابقي صرف گندزدايي آب مي‌شود. جهت اطمينان از گندزدايي آلودگي‌هاي ثانويه همواره بايد مقداري كلر آزاد باقيمانده در آب وجود داشته باشد. توصيه مي‌شود ميزان كلر آزاد باقيمانده حداقل ۶/۰ ميلي گرم در ليتر باشد. اين ميزان كلر در PH بين ۶/۷-۲/۷ باعث ايجاد نتايج باكتريولوژيكي رضايت بخش خواهد شد. اما عملاً بين ۳-۱ ميلي گرم در ليتر كلر آزاد باقيمانده مورد نياز است. چرا كه افزايش آلودگي‌هاي احتمالي به همراه نوسانات PH كه كارايي كلر را محدود مي‌كند، نياز به كلر بيشتر را ضروري مي‌نمايد.

تحريك و سوزش چشم ممكن است بر اثر شنا در آب با PH كمتر از ۴/۷ همراه با حضور كلر تركيبي باقيمانده (كلرآمين) اتفاق افتد.

آب حوضچه پاشويه بايد حداقل حاوي ۱۵ ميلي گرم در ليتر كلر باشد. تماس كوتاه مدت پا با آب حوضچه اطمينان كافي جهت گندزدايي ايجاد نخواهد كرد. كلر علاوه بر غلظت، نياز به زمان كافي براي اثرگذاري دارد. اگر چه غلظت بالاي كلر در حوضچه نياز به زمان را محدود كرده است اما يك مكث چند ثانيه‌اي در حوضچه ضروري به نظر مي‌رسد.

قبل از عبور از حوضچه پاشويه، وجود توالت‌هاي بهداشتي و متعاقب آن دوش به تعداد كافي براي شناگران جهت شستشو و استحمام از ضروريات استخرهاي شناست. افراد بايد قبل از ورود به آب استخر، بدن خود را با ماده شوينده مناسب شستشو دهند.

پرهيز از شنا در مواقع ابتلا به بيماريهاي عفوني و مسري (پوستي، گوارشي و تنفسي) كمترين انتظاري است كه از افراد مراجعه كننده به استخرهاي شناي عمومي وجود دارد چرا كه امكان سرايت بيماري به ديگر استفاده‌كنندگان وجود خواهد داشت.

شناگاههاي طبيعي (رودخانه‌ها، چشمه‌ها، دريا، سدها و …)

شناگاههاي طبيعي در فصل تابستان ممكن است جهت شنا مورد استفاده قرار گيرند، همه ساله موارد زيادي از غرق شدن شناگران در دريا، رودخانه‌ها و ديگر محلهاي مورد استفاده اتفاق مي‌افتد كه عمدتاً ناشي از بي‌توجهي افراد به رعايت نكات ايمني است. بنابراين مسئله اساسي در استفاده از شناگاههاي طبيعي توجه به حفظ ايمني شناگران است.

به لحاظ بهداشت و سلامت نيز آب اين مناطق ممكن است حاوي آلاينده‌هاي ميكروبي، شيميايي و فيزيكي باشد. با آغاز فصل گرما و حضور مردم در شناگاههاي طبيعي، موارد زيادي از ابتلا افراد به بيماريهاي منتقله از آب گزارش مي‌شود. بديهي است كه تماس با آبهايي كه هيچگونه اطميناني جهت عدم وجود باكتري، قارچ و … در آنها وجود ندارد ممكن است سبب ابتلا به بيماريهاي گوارشي و پوستي گردد.

آلودگي‌هاي زيست محيطي نكته قابل توجه ديگري است كه بايد مد نظر قرار گيرد. آلاينده‌هاي شيميايي (مانند سرب و جيوه) ناشي از تخليه فاضلاب و يا پساب كارخانه‌ها در بالا دست رودخانه‌ها و آبريزها ممكن است سبب ايجاد مشكل گردد.

قبل از استفاده از هر آبي جهت شرب، شنا، تفريح و يا هر مورد ديگر بايد جنبه‌هاي ايمني بهداشتي در ابعاد سلامت فردي و زيست محيطي مورد توجه قرار گيرند.

* ميكروبها و انگل های موجود در آب استخر :

كيستهاي گيارديا و كريپتوسپوريديم در برابر كلر بسيار مقاوم هستند و حتي ممكن است در استخرهايي كه از كلر مخصوص از بين بردن اين كيستها استفاده شده است براي چند روز بي اثر باقي بمانند.

از اين گذشته بخاطر اندازه كوچك خود بوسيله فيلترهايي كه عموماً در استخر ها استفاده مي شوند قابل تصفيه نيستند.

كريپتوسپوريديم ، گيارديا و اي.كولي و ديگر ميكروبها و انگل ها چگونه وارد استخر شنا مي شوند؟ از طريق موادي كه در مدفوع يافت مي شوند. تصور كنيد افرادي را كه در يك استخر در حال شنا هستند آنها با يكديگر تصادف مي كنند. ممكن است بعضي از آنها دچار اسهال باشند يا مشكل ديگري ( مانند قاعدگي در خانمها ) داشته باشند. پس هميشه اين خطر وجود دارد.

براي جلوگيري از انتقال بيماري اين افراد نبايد شنا كنند. هر چند نمي توان جلوي اين افراد را گرفت يا آنها را شناسايي كرد. و براي چنين شخصي سخت است كه جلوي تراوش مواد مضر را بگيرد. شناگران بايد مراقب باشند كه آب استخر را قورت ندهند. و همه افرادي كه شنا مي كنند در صورت بروز مشكل يا بعد از استفاده از دستشويي كاملاً بهداشت را رعايت كنند.

* توصيه های مراكز كنترل و پيشگيري بیماریهای آمريكا ( CDC ) :

استخرهاي سر پوشيده در تمام فصول مشتاقان فراوان دارند. آب استخر ناقل خوبي براي انتقال بيماريهاي مختلف، باكتريال، انگلي و قارچي است.

مراكز كنترل و پيشگيري بیماریهای آمريكا توصيه می کند كه براي رفتن به استخر، درياچه و يا دريا‌ها حتما حوله و كرم ضدآفتاب به همراه داشته باشيد و نسبت به اين امر كه با چند تن ديگر در آب مشترك شنا مي‌كنيد هوشيار و گوش به زنگ باشيد.

كارشناسان اين مراكز اعلام كردند كه استخرهاي عمومي در ايالات متحده با افزايش تعداد مبتلايان به بيماريهاي آب‌هاي تفريح‌گاهها روبرو هستند كه دليل آن وجود ميكروارگانيسم‌ها در اين آبهاست.

اين روند نگران‌كننده است چرا كه اين ارگانيسم‌ها مي‌تواند باعث بروز بيماريهاي جدي و حتي موجب مرگ افراد شوند. از آنجا كه تعداد افراد مراجعه‌كننده به اين استخرها و تفريح‌گاههاي آبي عمومي در آمريكا روبه افزايش است، اين مراكز مردم را به توجه بيشتر به بهداشت آبي كه در آن شنا مي‌كنند، توصيه مي‌نمايند.

به گفته يك اپيدميولوژيست آمريكايي، شنا كردن ورزش مهمي است كه بايد براي بهره‌مندي از مزاياي آن ادامه پيدا كند، اما حقيقت اين است كه بسياري از كشورها به بهداشت اين تفريح‌گاهها توجه نمي‌كنند. به گفته اين كارشناس اعتماد به اين كلر مي‌تواند تمام آلودگي‌هاي خطرزاي اين آبها را از بين ببرد يك تصور غلط است و به علاوه حتي اگر اين قبيل امور رعايت شود باز نمي‌توان از عدم وجود فضولات و پس مانده‌هاي انساني در اين آبها اطمينان حاصل كرد. تمام ميكروارگانيسم‌هاي بيماريزا از قبيل باكتريها، ويروس‌ها، تك يافته‌اي‌ها و كرم‌ها در پس مانده‌هاي انساني وجود دارند كه به راحتي از طريق اين آبهاي عمومي منتقل مي‌شوند.

* از مهمترين دستورالعمل‌هاي بهداشتي كه در اين زمينه ارايه شده، مي‌توان به نكات زير اشاره كرد:

۱- اگر به بيماري اسهال مبتلا هستيد از رفتن به داخل آب خودداري كنيد. توجه به اين امر به ويژه براي كودكاني كه هنوز پوشك مي‌شوند مهم است، چرا كه ممكن است در صورت وارد شدن به داخل آب، محيط را آلوده كرده و ديگران را بيمار كنند.

۲- آب استخر را به هيچ وجه وارد دهان نكنيد.

۳- بهداشت خود را به دقت رعايت كنيد. پيش از شنا حتما دوش بگيريد و دست‌هاي خود را پس از اجابت مزاج بشوييد. آلودگي‌هاي پوست بدن شما به راحتي در آب منتقل مي‌شود.

۴- حتما كودكان خردسال خود را در فواصل زماني كوتاه حمام كرده و پوشك آنها را عوض كنيد. اگر منتظر بمانيد تا خود آنها اعلام نياز كنند، حتما دير شده است.

۵- پوشك كودكان را در كنار استخر عوض نكنيد و حتما به سرويس بهداشتي مراجعه كنيد، چرا كه آلودگي از روي سطح و اجسام قابل انتقال است.

۶- كودكان را قبل از وارد شدن به آب با آب و صابون تميز بشوييد.

همچنين كارشناسان آژانس حفاظت محيط زيست آمريكا در مورد شنا كردن در آب‌هاي آزاد مانند درياچه و درياها رعايت نكاتي را ضروري مي‌دانند كه در ذيل مطرح شده است.

۱- از شنا كردن بلافاصله پس از بارش باران در آب‌هاي آزاد خودداري كنيد. باران عمدتا آلودگي‌ها را شسته و به نزديكي زمين‌هاي اطراف درياچه‌ها، رودخانه‌ها، درياها و نهرها مي‌آورد.

۲- مراقب وجود لوله‌هاي پوسيده در كنار دريا باشيد و هرگز در نزديكي آنها شنا نكنيد چرا كه آبي كه از اين لوله‌ها خارج مي‌شود حاوي آلودگي‌هاي بسياري است.

۳- از شناكردن در آب‌هاي حاوي زباله، مواد چربي و ساير پس مانده‌هاي جامد خودداري كنيد،‌ اين آبها حاوي ميكروارگانيسم‌هاي بيماريزا هستند.

همچنین محققین عنوان می کنند که آب استخرها می تواند موجب آلرژی یا تشدید بیماری آسم می شود . در واقع ، موادی که برای تصفیه و میکروب زدایی آب استخرها استفاده می شود، مشخصاً کلر، باعث ایجاد برخی آلرژی ها می شود.

نکته مهم این است که میزان مصرف کلر از نظر بهداشتی ، استاندارد مشخصی دارد. اما مصرف کم آن باعث ازدیاد میکرب ها وقارچ ها می شود و از سوی دیگر، مصرف زیاد آن آلرژی زا و تشدید کننده بیماری است.

این آلرژیها، علائم چشمی به صورت قرمزی ، خارش ، ریزش اشک و تحریک و سوزش چشم ویا علائم بینی مثل عطسه ، آبریزش ، خارش و گرفتگی بینی ایجاد می کنند. دربیماران مبتلا به آسم نیز علائمی چون سرفه ، خس خس وتنگی نفس دیده می شود. این علائم ، زمانی که فرد درآب است یاحتی ساعت ها بعد ازتماس با آب ، می تواند بروز کند یا تشدید شود.

* برای جلوگیری از این مشکل به نکات زیر توجه کنید :

اگر شدت حساسیت افراد نسبت به آب استخر کم باشد ، به طوری که به سرعت نیز برطرف شود وبیمار را خیلی آزار ندهد ، موضوع مهمی نیست. اما اگر این حساسیت زیاد باشد ما توصیه می کنیم افراد داروهای پیشگیرانه ، مصرف کنند. برای مثال، قبل از رفتن به استخر می توانند از اسپری مخصوص استفاده کنند. درمواردی نیز که علائم حساسیت خیلی شدید است و به سادگی بر طرف نمی شود، در واقع توصیه می کنیم که اصلاً از استخر استفاده نشود.

بیماری های پوستی

آب آلوده و غیر استاندارد استخرها، بیماری ها و ناراحتی های پوستی ایجاد می کند . مهمترین بیماری هایی که آب آلوده ایجاد می کند، قارچی ، زگیل و کچلی هستند که جزوهمان بیماریهای قارچی محسوب می شوند . اما، از آن طرف دیگر اگر برای جلوگیری از آلودگی آب ، کلر زیادی مصرف شود، ممکن است کسانی که زمینه آلرژی های پوستی دارند در برابر این مقدار کلر، واکنش نشان دهند و پوست شان خشک شده و خارش و اگزمای پوستی پیدا کنند.

استخر روباز، مشکل آفتاب را دارد که می تواند آسیب جدی به پوست وارد کند.آسیب حاد استخرهای رو باز را آفتاب سوختگی ، تورم و قرمزی می داند که در دراز مدت می تواند باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد ” کک ومک” شده و نهایتاً در صور تکرار زیاد ممکن است منجر به سرطان پوست شود.

آفتاب به مقدار خیلی کم، برای چند دقیقه به اندازه ای که منجر به قرمزی پوست نشود، مفید است. بنابر این ، توصیه ما این است که در هنگام آب تنی خودتان را از آفتاب دور نگه دارید. چون درطول روز به اندازه کافی از آفتاب برخور داریم.

تغییر رنگ وشکنندگی مو

تغییررنگ و شکنندگی مو نیز می تواند از عوارض آب استخر باشد. به جز مورد کلر که دراین زمینه تاثیر گذار نیست، آب اگر مس هم داشته باشد و در واقع ، لوله ها مس آزاد کنند، این مس می تواند روی مو رسوب کرده و تا اندازه ای رنگ آن را تغییر دهد. به همین دلیل، باید افراد حتماً از کلاه استفاده کنند و بعد از شنا نیز دوش بگیرند. البته بهترین راه این است که اگر در استخر های عمومی امکان به کارگیری این روش نیست ، حداقل در استخرها یی که با ثبت نام عضو می گیرند ، ابتدا افراد علاقه مند ، توسط یک پزشک متخصص معاینه شوند که اگر سابقه بیماری قارچی یا زگیل دارند بعد از درمان ، پذیرفته شوند.

بهداشت شنا کردن

عوامل عفونت های ذیل در استخری با مراقبت ضعیف ممکن است وجود داشته باشد.

– عفونت های ویروسی و قارچی، مثل عارضه خارش پای شناگران که یک بیماری قارچی پوست است.

– عفونت چشم، گوش، گلو و بینی

– عفونت های بخش فوقانی تنفس

– عفونت های روده ای

آنچه شناگران در استخر باید به آن توجه کنند :

– قبل از ورود به استخر بدن خود را با یک شوینده مناسب شستشو دهید.

– قبل از ورود به استخر پای خود را در داخل حوضچه کلر قرار دهید.

– به همه کسانی که به استخر می روند توصیه می شود پیش از ورود به استخر مثانه خود را تخلیه کنند.

– از تف کردن، مضمضه کردن آب، شستن و خارج کردن ترشحات بینی و… خودداری کنید.

– هنگام شنا کردن خلط گلوی خود را به آب استخر وارد نکنید. ترجیحاً هنگام ابتلاء به بیماری توأم با خلط عفونی، به شنا نپردازید.

– اگر بیماری پوستی از قبیل بیماریهای قارچی قابل سرایت دارید به هیچ عنوان به استخر عمومی مراجعه نکنید.

– بعد از استخر نیز بدن خود را شستو دهید.

آنچه متصدیان استخر باید توجه کنند :

– کلر آزاد باقیمانده استخر حداقل ۲-۵/۱ میلی گرم در آب باشد مقادیر کمتر از این میزان ممکن است عواملی از قبیل کریپتوسپوریدیوم را از بین نبرد.

– مرتباً محیط استخر را تمیز کنید و آب آن را به دفعات کافی تخلیه و تعویض نمائید.

– آب استخر را جهت وجود باکتریهای کلی فرم و پسودوموناس کنترل کنید، این دو می توانند شاخصهای مناسبی جهت سنجش میزان کارایی سیستم های ضدعفونی کننده و بهداشت آب باشند.

ایمنی شناگران

خودداری از دویدن در محیط استخر، شنا کردن در عمق متناسب با توانایی شنا کردن و اجتناب از بازی و شوخی های خطرناک می تواند ایمنی نسبی افراد را تأمین کند. استفاده از وسایل مورد نیاز جهت شنا از قبیل عینک، گوشی و دماغی را فراموش نکنید.

چنانچه دچار خستگی و گرفتگی عضلانی شدید از شنا کردن در قسمتهای عمیق خودداری کنید.

از شنا کردن در دریا هنگامی که شرایط طوفانی وجود دارد پرهیز کنید.

شاخص‌های بهداشتی کیفیت آب استخرهای شنا

دانش انتقال بیماری‌ها مؤید آن است که برخی از بیماری‌ها بر اثر استقرار یا راهبری نادرست و کلر زدن نامناسب استخرها شنا از تماس و یا بلعیدن آب آلوده ایجاد می‌شود که از بین آنها می‌توان حصبه، اسهال، هپاتیت عفونی و بیماری‌های معدی ـ روده‌ای، کونژنکتیویت، تراخم، لپتوسپیروز، بیماری قارچی و عفونت‌های پوستی، شیستوزو میازیس و ژیادریوزیس، خارش پای شناگر، بیماری‌های دستگاه فوقانی تنفسی نظیر عفونت سینوس‌ها، گلودرد عفونتی، عفونت گوش میانی، التهاب مکرر پوشش‌های مخاطی چشم‌ها، گوش‌ها و گلو را نام برد.

کاربرد مازاد بر نیاز آلوم و عدم تنظیم PH و مواجه شدن با سطوح حفاظت نشده بدن، سبب التهاب، تحریک، خارش و عفونت می‌شود. انقباض پوست در هنگام غوطه‌ور شدن در آب، ورود مستقیم آب آلوده را به داخل بینی و چشم میسر می‌سازد.

۲۶ مورد شیوع بیماری با ابتلا ۱۳۶۳ نفر، بر اثر استفاده از آب‌های مراکز تفریحی و شنا از سال ۱۹۸۸ به مراکز کنترل بیماری‌ها در آمریکا گزارش شده است.

عامل بیماری‌زائی در استخرهای آب گرم، سودوموناس و لژیونلا در دریاچه عامل بیماری shigella sonnei و Norwalk virus و اختلالات معدی روده‌ای حاد و برخی دیگر از لپتوسپیراوژیاردیا، نام برده شده است.

ناراحت‌های چشم، گوش، بینی و گلو، اختلالات معدی ـ روده‌ای و تحریکات پوستی از شایع‌ترین عوارض و مشکلات ناشی از استخرهای غیربهداشتی است.

براساس داده‌های محدود، شنا در آب دریاچه‌ای که میانگین میزان کلی فرم آن ۲۳۰۰ در ۱۰۰ میلی‌لیتر آب باشد، از نظر آماری، افزایش وقوع بیماری را موجب می‌شود. شنا در آب رودخانه که تراکم میانه کلی فرم (density median coliform) آن۲۷۰۰ در میلی‌لیتر است، موجب افزایش معنی‌دار آماری بیماری‌های روده‌ای می‌شود و چنانچه شناگران در سنین ۵ تا ۱۹ سال باشند، موارد وقوع بیماری بیشتر است. افرادی که در دریائی با معیار و ضوابط بهداشتی غیرقابل پذیرش، شنا می‌کنند، نسبت به افرادی که از دریای نسبتاً غیرآلوده استفاده می‌کنند، بیشتر دچار اختلالات گوارشی می‌گردند.

مطالعات گسترده نشان داده است که علائم بیماری‌های دستگاه تنفسی و گوارشی در بین شناگران بیشتر از غیرشناگران می‌باشد. چگالی میانگین هندسی محتمل‌ترین تعداد کلی فرم معادل ۱۲۱۳ در مورد ساحل آب دریا به زحمت قابل پذیرش و ۲/۴۳ در مورد ساحل نسبتاً غیرآلوده در ۱۰۰ میلی‌لیتر ذکر شده و تعداد کلی فرم وابسته به آنها به ترتیب ۵۶۵ و ۴/۲۸ گزارش شده است. از طرف دیگر، شنا در آب‌های دریا که حاوی تعداد ۱۰ عدد آنتروکوک (فیکال استرپتوکوکسی) در ۱۰۰ میلی‌لیتر باشد، شناگران را با خطر اختلالات معده‌ای، روده‌ای مواجه می‌کند. عده‌ای از محققان، وابستگی تنگاتنگی را بین بیماری اسهال و شنا در آب رودخانه‌ که میانگین فیکال کلی فرم آن ۱۷،۵۰۰ عدد در ۱۰۰ میلی‌لیتر باشد، گزارش نموده‌اند.

این نتیجه، از بررسی وضعت شش شناگر که در آب رودخانه شیگلاسونه‌ئی شنا کرده‌اند، حاصل شده است. تحقیقات انجام شده در خصوص شنا در آب شور دریا، حاکی از آن است که آب شور، وقوع بیماری را افزایش نمی‌دهد. میکروارگانیسم‌هائی که به‌عنوان شاخص احتمالی برای کیفیت آب شنا پیشنهاد شده، عبارت‌ است

از کلی فرم، فیکال کلی فرم، فیکال استرپتوکوکسی و سودوموناس آئروژینوزا، کلسترودیوم پرفرنژنس که به‌ گونه‌ای با مدفوع انسانی مرتبط هستند. کلستردیوم پرفرنژنس، شیگلاها و سالمونلاها در مطالعات اختصاصی، برای پی بردن به کیفیت آب از لحاظ بهداشتی جهت شنا در سواحل دریا مورد استفاده قرار گرفته است ولی باید توجه داشت که فیکال استرپتوکوکسی و کلستریدیوم پرفرنژنس بهترین شاخص قلمداد می‌شود. استاندارد کلی فرم، بیشترین عامل بهداشت عمومی در خصوص قضاوت روی کیفیت بهداشتی آب‌های تفریحی محسوب می‌شود. عده‌ای از محققان، وقوع موارد لپتوسپیروزیس را در نزد افرادی که در آب آلوده به فاضلاب خانگی، فضولات حیوانی وحشی، گله گاو، گوسفند، موش آبی و… به شنا پرداخته‌اند، گزارش نموده و بر عدم استفاده از چنین آب‌هائی برای شنا تأکید کرده‌اند.

مطالعه پژوهشگران نشان داد که هفت کودک مبتلا به لپتوسپیروز، بر اثر شنا در آب‌های نهری که وسط یک چراگاه و مرتع عبور می‌کرده است به این بیماری مبتلا شده‌اند و نزدیک ده مورد شیوع لپتوسپیروز، بر اثر شنا در آب‌های نهری که وسط یک چراگاه و مرتع عبور می‌کرده است به این بیماری مبتلا شده‌اند و نزدیک ده مورد شیوع لپتوسپیروز در گذشته، بر اثر شنا در آب‌های طبیعی در آمریکا گزارش شده است.

بیماری نادری که با نام اختصاری (meningoencephalits pimary amebic) معروف و غالباً برای انسان کشنده است، در اثر شنا یا استحمام و یا شیرجه رفتن با سر به داخل آب شیرین و لب شور آلوده، ممکن است ایجاد شود.

استخرهای آب گرم و آب‌های گرم معدنی و غیر سرپوشیده در بروز این بیماری‌ نقش دارند. عامل بیماری، تک یاخته تاژک‌دار آزاد زی به‌نام هگ می‌باشد و گونه‌ای است که در خاک، سبزیجات در حال فساد و آب شیرین طبیعی یافت می‌شود.

کیست نائگلریا (Naegleria cysts) به حالت معلق، در آب با حرارت ۵۶ درجه‌ سانتی‌گراد، قدرت حیاتی خود را حفظ می‌کند. در PH معادل ۴/۷ تا ۸/۷۸، Acanthamoeba که یک آمیب دیگر آزاد زی می‌باشد غالباً موجب عفونت تحت حاد مزمن شده و در مقایسه با PAM از شدت کمتری برخوردار است و ممکن است از طریق یک ضایعه پوستی وارد بدن انسان شود، لذا گردش دائمی آب، وجود صافی، وجود و کلر آزاد باقیمانده حداقل ۳ میلی‌گرم در لیتر چنین استخرهائی توصیه شده است.

در غیر این صورت باید برای جلوگیری از ورود فاضلاب، سیلاب و زه آب‌های کشاورزی اقدام‌های لازم به‌عمل آید و هرگونه ترک و شکاف که می‌تواند محل مناسبی برای جایگزین شدن کیست آمیب و مانع از دسترسی کلر به آن باشد، بایستی ترمیم و از بین برده شوند. لازم به ذکر است که کیست نائگلریا در مدت ۱۰ دقیقه به‌وسیله ۴ میلی‌گرم در لیتر کلر آزاد در PH ۲/۷ تا ۳/۷ در حرارت ۲۵ درجه سانتی‌گراد، به‌وسیله ۲ میلی‌گرم در لیتر در زمان ۲۰ دقیقه، غیرفعال می‌شود.

استخرهای شنا:

در استخرهای شنا امکان انتقال مستقیم و یا غیرمستقیم عفونت‌های چشم، گوش، دستگاه تنفسی، پوست و سایر بیماری‌‌ها از فرد شناگر به دیگر افراد وجود دارد به‌ویژه اگر آب، فاید یک گندزدای فعال نظیر کلر آزاد قابل استفاده باشد.

داده‌ها و اطلاعات اندکی در خصوص بیماری‌ اکتسابی از استخرهای شنا وجود دارد. عفونت‌های پوستی ناشی از Mycobacterum marinum منجر به پیدایش گرانولوما granuloma به‌دنبال شنا در استخرهای عمومی گزارش شده است.

دیگر عفونت‌های باکتریائی، ویروسی مشتمل بر کونژنکتیویت و تب نیز به شنا در استخرهای عمومی که معیار و ضوابط بهداشتی در آنها به خوبی اعمال نمی‌شود، نسبت داده شده است.

بیماری Giardia Iambia در اثر بلعیدن احتمالی آب استخری که به‌وسیله دفع مدفوع از کودک ناقل، آلوده شده بود، گزارش شده است (استخر، دارای صافی شنی تند بود که هر ۶ ساعت یکبار تجدید می‌شده ولی فاقد کلر باقیمانده است) شیوع و همه‌گیری ژیاردیازیس در یک استخر شنای عمومی در سال ۱۹۸۵ در آتلانتا گزارش شده است.

حادثه دیگر، آلوده شدن آب استخر شنا به مدفوع و شیوع cryptosporidiosis و ابتلا ۴۴ نفر در ۵ گروه مجزا می‌باشد. در آن نمونه، گرچه میزان کلر باقیمانده در آب حدود ۲ میلی‌گرم در لیتر بوده، ولی یکی از صافی‌های دیاتومه‌ای از کار افتاده بوده است.

تعمیر و بازسازی دستگاه صافی موجب گردید که شیوع بیماری مهار شده و تحت کنترل درآید. از آنجا که ائوسیست‌‌های کریپتوسپوریدیوم (cryptosporidium oocysts) در مقابل گندزدائی معمول که با کلر انجام می‌گیرد، از خود مقاومت نشان می‌دهند، لذا دستگاه صافی بایستی قادر به حذف ائوسیست، یعنی اندازه مؤثر آن ۴ تا ۶ میکرومتر باشد. آب استخرهای شنا نه تنها دریافت کننده مواد دفعی بدن نظیر موکوس بینی، بزاق، دهان، عرق می‌باشد، بلکه چنانچه رفتن به دستشوئی و عمل دوش گرفتن با آب گرم و صابون زدن در جایگاه ویژه در محوطه استخر و قبل از ورود به آب صورت نگیرد، آثار مواد دفعی مدفوعی، ادرار و پوست مرده و آلودگی‌های محل کار یا خیابان که بر روی پوست بدن نشسته‌اند، همچنین مایع‌های دستشوی بدن، روغن‌ها، کرم‌ها، و دیگر آلاینده‌ها نیز به آب وارد می‌شوند و بهداشت آب و سلامت شناگران را به مخاطره خواهند انداخت.

به‌علاوه، استخرهای غیر سرپوشیده از گرد و خاک ناشی از وزش طوفان‌ها، گرده‌های گل گیاهان و دیگر آلودگی‌های هوا در امان نیستند و همه این موارد، بر ضرورت توجه ویژه به عملیات صافی، گندزدائی و راهبر مناسب و استفاده از توالت و بهره‌گیری از دوش آب گرم و صابون قبل از ورود به آب استخر، تأکید دارند و از لزوم حفظ سلامت افراد و رعایت وضع ظاهر بهداشتی و مطبوع حکایت دارند.

کیفیت آب استخر شنا:

کیفیت بهداشتی استخر شنا با برخی از آزمون‌های میکروبیولوزی، شیمیائی و فیزیکی معین و مشخص می‌شود. آزمون‌ها براساس شیوه شرح داده شده در کتاب روش‌های استاندارد به کمک نیروهای ارائه دهنده خدمات آزمایشگاه انجام می‌گیرد. ا

نجمن بهداشت عمومی آمریکا و کمیته مشترک استخرهای شنا و شناگاه‌های سرپوشیده عمومی، در خصوص کیفیت بهداشتی استخر شنا، شرایط زیر را بیان نموده‌اند:

۱. شمارش تمام کلی فرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر، راهنما ۵۰۰، اجباری ۱۰۰۰۰، دو هفته یکبار.

۲. شمارش کلی فرم‌های مدفوعی در ۱۰۰ میلی‌لیتر، راهنما ۱۰۰، اجباری ۲۰۰۰، دو هفته یکبار.

۳. استرپتوکوک‌های مدفوعی در ۱۰۰ میلی‌لیتر، راهنما ۱۰۰، منابع موثق و صالح.

۴. تعداد سالمونلا در لیتر راهنما صفر، منابع موثق و صالح

۵. انتروویروس PFU در ۱۰ لیتر فیزیک و شیمیائی، اجباری صفر، منابع موثق و صالح.

۶. PH، راهنما ۶ تا ۹، اجباری منابع موثق و صالح.

۷. رنگ، راهنما بدون تغییر رنگ طبیعی، اجباری دو هفته یکبار.

۸. روغن‌های معدنی برحسب میلی‌گرم در لیتر ۳/۰ کمتر یا مساوی ـ روی سطح آب و بدون پیدایش بو بدون پیدایش لایهٔ مرئی دو هفته یکبار.

۹. مواد فعال سطحی و دتر جنب میلی‌گرم در لیتر برحسب لوریل سولفات ۳/۰ کف بدون دوام دو هفته یکبار.

۱۰. فنول‌ها میلی‌گرم در لیتر فنول ۵۰۰/۰ بزرگتر یا مساوی، بدون بوی ویژه منابع و موثق ویژه.

۱۱. شفافیت برحسب متر ۲، ۵۰/۰ کمتر یا مساوی ـ، دو هفته یکبار.

۱۲. درصد اشباع اکسیژن محلول ۸۰ تا ۱۲۰، منابع و موثق ویژه.

۱۳. مواد قیری باقیمانده و مواد شناور مانند چوب و پلاستیک، عدم وجود و حضور، ـ دو هفته یکبار، بطری قوطی لاستیک مواد خرده ریز