تعدادی از نمایندگان کمپین مطالبات دکتری وزارت علوم در گفت و گو با خبرنگار ایسنا هدف از این کمپین دانشجویی را احقاق حقوق قانونی دانشجویان دکتری با استناد به سند جامع علمی کشور عنوان کرند و گفتند: ما می‌خواهیم با استناد به سند جامع علمی کشور مبنی بر حمایت تمام وقت از دانشجویان مقطع دکتری، بودجه ای در قالب ردیف بودجه مستقل دانشجویان دکتری اختصاص داده شود.

مهرداد صادق کیان ندوشن دانشجوی حقوق خصوصی مقطع دکتری از دانشگاه قم یکی از نمایندگان این کمپین گفت: زمان تحریم‌ها متوجه این امر شدیم که وابستگی تا چه میزان می‌تواند باعث ضرر به کشور شود و در نتیجه آن بحث اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد مقاومتی مطرح شد. اگر ما اقتصاد دانش‌بنیان می‌خواهیم باید اول بتوانیم کیفیت دانش را بالا ببریم و در غیر این صورت ما اقتصاد دانش‌بنیان نخواهیم داشت.

وی ادامه داد: در حال حاضر با مسائلی همچون طرح مهارتی کردن دانشگاه‌ها روبه‌رو هستیم که طبق این طرح برای مثال به دانشجوی دکتری مهارت گلدوزی آموخته می‌شود. با چنین طرح‌هایی نمی‌توان انتظار رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان را داشت. چنین طرح‌هایی فقط پرداختن به صورت و ظاهر است،زمانی که ما نمی‌خواهیم پایه‌ای کار کنیم نباید نتایج مطلوبی را انتظار داشته‌ باشیم.

وی تاکید کرد: هیچ‌یک از مطالبات کمپین دانشجویان دکتری وزارت علوم شخصی نیست و همه مطالبات جهت رشد علمی کشور است، همچنین هیچ‌یک از این مطالبات غیرقانونی نبوده و در چارچوب قانون است چرا که حمایت از دانشجویان مر و نص قانون است.

صادق کیان با بیان اینکه نباید با آمار کمی خود را فریب داد گفت: تعداد اندکی از شرکت دانش‌بنیان توانسته اند موفق عمل کنند. بدون در نظر گرفتن فارغ‌التحصیلان مقطع ارشد در هر سال، با توجه به تعداد 12000 دانشجوی دکتری که هر ساله فارغ‌التحصیل می‌شود، تنها تعداد سه هزار شرکت دانش‌بنیان وجود دارد که این رقم اصلا مطلوب نیست.

این دانشجوی مقطع دکتری تاکید کرد: اگر قرار است کشور پیشرفت کند نباید به طرح‌هایی همچون گلدوزی تکیه کرد و باید به بیانات مقام معظم رهبری در سیاست‌های کلی علم و فناوری، برنامه سوم  و ششم توسعه عمل کرد. طبق بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با نخبگان، نباید از بودجه علم و فناوری کاسته شود. اما در پاسخ به مطالبات ما می‌گویند ما بودجه نداریم و حتی بعضی از نمایندگان مجلس به ما گفته‌اند شما که ادعا می‌کنید دانشجوی مقطع دکتری هستید باید شرایط کشور را درک کنید!

وی ادامه داد: از قول‌هایی که وزیر جدید علوم، تحقیقات و فناوری به رئیس‌جمهور داده‌اند کم کردن وابستگی بودجه وزارت علوم به دولت است. در حالی که وقتی بحث استقلال دانشگاه‌ها مطرح می‌شود منظور تنها امور مالی و بودجه نیست بلکه وادی تصمیم گیری را نیز شامل می‌شود.

صادق کیان تصریح کرد: ما می‌خواهیم با استناد به حمایت تمام وقت از دانشجویان مقطع دکتری در سند جامع علمی کشور، بودجه ای در قالب ردیف بودجه مستقل به  دانشجویان دکتری اختصاص داده شود.

وی با انتقاد از شرایط فعلی وام دانشجویان مقطع دکتری اظهار کرد: درسند جامع علمی کشور حمایت تمام وکمال از دانشجویان دکتری لحاظ شده است اما تاکنون به جای پرداخت مساعده بدون بازپرداخت، مسئله وام مطرح بوده تا منابع مالی از سوی دانشجویان بازگردانده شود و به شورای عالی انقلاب فرهنگی هم گفته شود که به این سند عمل شده است. در حالی که شرایط دریافت این وام بسیار سخت و سخت‌تر از آن شرایط بازپرداخت این وام است.

تبعات سخت و سنگین عدم بازپرداخت وام دانشجویی دکتری در موعد مقرر

صادق کیان افزود: یک فارغ‌التحصیل مقطع دکتری چیزی با ارزش‌تر از مدرک دکتری‌اش ندارد و می‌خواهد با استفاده از آن مدرک کار پیدا کند. درحالی که اگر این مدرک به عنوان گرو برای بازپرداخت وام استفاده شود، و پس از اشتغال فرد مدرک از گرویی آزاد شود، چون با معضل اشتغال روبه‌رو هستیم، عملا گرو نگه داشتن مدرک از سوی دانشگاه ضمانتی برای باز پرداخت وام نیست و به همین علت صندوق رفاه دانشجویان به بانک مرکزی گفته است که دانشجویانی که 9 ماه پس از سنوات مجاز اقدام به بازپرداخت مبلغ وام نمی‌کنند، بدهکار بانکی شناخته شوند. در صورتی که اکثر دانشجویان پس از گذشت 9 ماه از سنوات مجاز، احتمالا هنوز رساله دکتری خود را به پایان نرسانده‌اند، که این مسئله می‌تواند به ممنوع‌الخروج شدن دانشجویان و یا حتی به زندان افتادن آن‌ها منجر شود.

مجید طالبی دانشجوی نانو فناوری مقطع دکتری دانشگاه صنعتی شریف و یکی دیگر از نمایندگان این کمپین درباره نحوه شکل گیری این کمپین گفت : 35 هزار نفر دانشجوی دکتری روزانه در کشور وجود دارند که از این تعداد 7500 نفر از دانشجویان به کمپین مطالبات دانشجویان دکتری پیوسته‌اند و مدت پنج ماه است که در حال پیگیری مطالبات خود هستند.

این دانشجوی دکتری یادآور شد: بعد از نوروز سال 96 قرار بود به دانشجویان دکتری وامی داده شود که این وام هر ترم شرایط دریافتش تغییر می‌کرد و سخت‌تر می‌شد، تا جایی که برای دریافت این وام 700 هزار تومانی معرفی چهار ضامن ضروری شد. این وام قبلا به عنوان حق الزحمه دانشجو به صورت بلاعوض به دانشجویان روزانه داده می‌شد ولی بعدها گفته شد این وام‌ها باید تحت نظارت صندوق رفاه دانشجویان باشد و این وام باید توسط دانشجو به صندوق برگردانده شود.

وی ادامه داد: ابتدا اعلام شد که وام باید برگردانده شود، بعد معرفی ضامن جهت اطمینان از بازپزداخت وام الزامی شد و در نهایت قرار شد برای دریافت وام 700 هزار تومانی دو ضامن به صندوق و دو ضامن به بانک معرفی شود. همچنین جدا از مسئله وام، افت ارزش مدرک، نیافتن کار و سخت‌تر شدن شرایط رفاهی دانشجویان باعث شکل گیری همبستگی بین دانشجویان دکتری شد تا برای تسهیل این شرایط سخت چاره‌جویی شود و در واقع مسئله وام جرقه‌ای بود برای منفجر شدن انبار باروت. شرایط تحصیل روزبه‌روز برای دانشجویان سخت‌تر می‌شود و در نهایت یک مدرک بی‌ارزش با انبوهی از بدهی مالی برای فارغ‌التحصیلان باقی می‌ماند. در این کمپین دانشجویان دکتری دانشجویان در اولین قدم جهت تثبیت وضع موجود و سپس بهبود وضع در آینده هم‌اندیشی و فعالیت مدنی می‌کنند.

سحر محسنی پارسا دانشجوی تخصص دامپزشکی دانشگاه تهران از دیگر نمایندگان این کمپین اظهار کرد: وام دغدغه اصلی ما نیست، ما دانشجویان دکتری روزانه کشور هستیم و هنگام ورودمان به این مقطع از ما تعهد گرفته شد که در طول تحصیل جایی مشغول به کار نباشیم و در دانشگاه حضور تمام وقت داشته باشیم و پروژه‌هایمان را با جدیت دنبال کنیم. اما جهت تامین معیشت ما هیچ راهی در نظر گرفته نشده است.و کسی نیندیشیده که دانشجوی مقطع دکتری خرج زندگی و تحصیل خود را باید از چه راهی تامین کند.

وی خاطر نشان کرد: به خاطر مشکلاتی که وجود داشت از خرداد ماه سال جاری دانشجویان مقطع دکتری از کل کشور و نه فقط تهران، در فضای مجازی کنار یکدیگر جمع شدند و سپس در فضای واقعی اعتراض‌هایی در مقابل دانشکده‌ها و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری انجام دادند. زمانی که این کمپین راه افتاد، خرداد ماه گذشته بود و هیچ پرداختی از سوی صندوق به دانشجویان انجام نشده بود و با وجود اعتراض‌ها هیچ پاسخی هم دریافت نکردیم، و بعد از این‌ها شروع به انجام فعالیت‌های مدنی جهت احقاق مطالباتمان کردیم و تا به حال با 143  نفر از نمایندگان مجلس، تعداد زیادی از روسای دانشگاه‌های کشور، تعداد بیش از 50 استاد عضو هیات علمی وحدود 30 یا 40 مقام کشوری دیدار کرده‌ایم همچنین تا کنون سه بار نامه 500 صفحه‌ای حاوی مطالبات دانشجویان دکتری را با امضای جمع زیادی از دانشجویان برای رئیس جمهور و رونوشتی از آن را برای به مجلس شورای اسلامی  فرستادیم، اما در نهایت اتفاق خاصی رخ نداد و هیچ نتیجه‌ای نگرفتیم.

محسنی پارسا ادامه داد: از هدف‌های اصلی کمپین مطالبات دانشجویان دکتری، دریافت کمک هزینه بلاعوض به دانشجویان دکتری از ترم اول است، چرا که کسی که تعهد می‌دهد جایی کار نکند و در صورت عدم پایبندی به این تعهد با وی برخورد می‌شود، حق دارد که جهت تامین بخشی از مخارجش کمک‌هزینه‌ای بلاعوض دریافت کند. کسی که تعهد داده است در طول تحصیل جایی مشغول به کار نباشد، حق دارد که برای گرفتن وامی که تمام آن صرف هزینه‌های پایان‌نامه و هزینه‌های جاری زندگی روزمره می‌شود دچارمشکل برای پیدا کردن ضامن و مسائل این‌چنینی نباشد.

وی تصریح کرد: این وام‌ها بازپرداخت‌های خیلی ناجوانمردانه‌ای دارد، اگر یک دانشجوی دکتری از ترم اول وام بگیرد، زمان فارغ‌التحصیلی بیش از 40 میلیون تومان وام گرفته است، که باید بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی اقدام به پرداخت ده درصد از آن کند و مابقی آن را طی 60 ماه باید بپردازد. در حالی که پس از درمیان گذاشتن این مسئله با یکی از اعضای کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی نظر ایشان این بود که این مبلغ باید طی حداقل 20 سال توسط دانشجویان بازگردانده شود. اما صندوق رفاه دانشجویان، دانشجویان را ملزم می‌کند که 9 ماه پس از فراغت از تحصیل، اقدام به بازپرداخت وام کند، در حالی که در آن زمان بسیاری از فارغ‌التحصیلان ممکن است هنوز شغلی نداشته باشند. چنین شرایطی باعث می‌شود بسیاری از اوقات فرد از تصمیم خود برای ادامه تحصیل در این مقطع پشیمان شود.

محسنی پارسا در پایان از دیگر مطالبات این کمپین به بهبود وضعیت اشتغال دانشجویان دکتری اشاره کرد و گفت:  از مطالبات این کمپین به غیر از دریافت وام بلاعوض و تسهیل شرایط دریافت وام، تامین شغل دانشجویان دکتری پس از فارغ‌التحصیلی است، در حال حاضر با سونامی دانشجویان دکتری روبه‌رو هستیم، اکثر دانشجویان این مقطع متولدین دهه 60 هستند که در مقطع کارشناسی و ارشد نیز با این ازدحام روبه‌رو بودند و هیچ تدبیری برای آن اندیشیده نشد و پس از فارغ‌التحصیلی دانشجویان مقطع دکتری شاهد سونامی بیکاری این فارغ‌التحصیلان هستیم بدون اینکه برای این مسئله چاره‌ای اندیشیده شود.