میزان احتمال خطا در آزمایشات خون

با توجه به انجام آزمایشات به صورت اتوماسیون دستگاهی، و انجام کنترل کیفی و کالیبراسیون دستگاه ها در آزمایشگاه ها امروزه میزان خطای آزمایشات خون به حداقل رسانده اند. برای تفسیر آزمایش خون در خانه می توانید با حروف اختصاری و اصطلاحات موجود در آزمایش خون آشنا شوید.
برای اینکه جواب آزمایش شما دقیق تر باشد، رعایت بعضی نکات از سمت شما الزامی هست. زیرا بعضی فعالیت ها و بی دقتی ها باعث کاذب شدن و تغییر مقدار پارامترهای جواب آزمایش می شود.

ناشتا بودن

برای انجام بعضی آزمایش ها مانند آزمایش قند خون ناشتا، تری گلیسیرید، کلسترول ناشتا بودن افراد الزامی است زیرا غذا خوردن باعث تغییر در نتیجه آزمایش می شود.

نکاتی درمورد آزمایش های ناشتا

• خوردن شام سبک شب قبل ازانجام آزمایش مهم می باشد.
• نخوردن مواد غذایی به جز آب 12 ساعت قبل از مراجعه به آزمایشگاه ، البته مصرف آب هم به تجویز پزشک بستگی دارد.
• در زمان ناشتا بودن مسواک زدن مجاز است.
• از استعمال دخانیات ،جویدن آدامس، مصرف قرص های نرم کننده گلو، شربت های سینه، انجام تمرین های بدنی و ورزش در زمان ناشتا بودن پرهیز کنید.
• مدت زمان ناشتایی در آزمایش های مربوط به چربی خون مثل تری گلیسیرید و کلسترول حداقل 12 ساعت است.
• 8ساعت ناشتایی برای اندازه گیری نیتروژن اوره خون( BUN ) و آزمایش اسید اوریک خون و 10 تا 12 ساعت ناشتایی برای انجام آزمایش آهن می باشد.
• ناشتا بودن برای انجام تست های کبد نیاز نیست اما بهتر است برای گرفتن نتیجه دقیق تر حداقل چند ساعت ناشتا باشید. سه روز قبل از انجام این آزمایشات هیچ گونه تزریق عضلانی انجام ندهید.
• آزمایش هورمون های تیروئیدی به ناشتا بودن نیاز ندارد اما بهتر است سه ساعت قبل از انجام آزمایش به دلیل تاثیر کدورت ناشی از خوردن چربی مواد غذایی مصرف نکنید.
• برای پیشگیری ازتاثیر گرسنگی زیاد بیش از 16 ساعت در حالت ناشتا نباشید.
• در بعضی آزمایش ها قطع قرص های مصرفی تان لازم است ،در این مورد از پزشک خود سوال کنید.

نکات مهم در مورد رژیم غذایی قبل از انجام آزمایشات خون مختلف

• یک هفته پیش از انجام آزمایش کلسترول خون با مشورت پزشک، رژیم غذایی معمولی داشته باشید اما منع مصرف چربی نداشته باشید.
• حداقل دو تا سه روز پیش از انجام آزمایش نیتروژن اوره خون ( BUN ) از مصرف گوشت زیاد خودداری کنید.
• مصرف الکل باعث افزایش آنزیم های کبدی از جمله آلکالین فسفاتاز، SGOT ،SGPT می شود.
• شب قبل از تست آهن نباید از غذای غنی از آهن مثل گوشت قرمز مصرف کنید.

تفسیر آزمایش خون

آزمایش خون عبارتست از : CBC_FBS_BS_Hb-HCT_PLT-PT-PTT-Cholestrol_Fb-Cr- BUN-Na- K-Ca-LDL-HDL-و آزمایش h.pylori igg

حروف اختصاری در هر آزمایش

در اینجا حروف اختصاری و اصطلاحات در آزمایش خون ذکر گردیده است. هنگام دریافت برگه آزمایش خون علاوه بر اینکه مقدار هر یک از اینها در آزمایش خون شما چقدر مشخص می شود، بازه نرمال آن نیز برای مردان و زنان نیز بیان شده است.

FBS:  قند خون ناشتا
MCHC: غلظت متوسط هموگلوبین
WBC:شمارش  گلبول های سفید
RBC: شمارش گلبول های قرمز
HB: هموگلوبین
HC :هماتوکریت
HCV:حجم متوسط گلبول های قرمز بدن
HCH:میزان متوسط هموگلوبین در گلبول های قرمز خون
R.D.W :ضریب تغییرات اندازه گیری گلبول های قرمز
PLT :شمارش پلاکت ها
PTE :درصد پلاکت ها
MPV :حجم متوسط پلاکت ها
MCH:وزن متوسط هموگلوبین
MCV:حجم متوسط هموگلوبین
M/E :نسبت سلول های زاینده گلبول های سفید به قرمز
RDW: پهنای گلبول قرمز در منحنی
UA:تجزیه کامل ادرار
TGs:تری گلیسیرید
HCG :تست حاملگی
FSB :آزمایش قندخون

اصطلاحات آزمایش خون

WBC: مخفف WHITE BLOOD CELL و  به تعداد و شمار ش سلول های سفید خون اشاره  دارد که  دارای نوتروفیل – منوسیت – لنفوسیت – بازوفیل – ائوزینوفیل  است.

RBC: مخفف RED BLOOD CELL و به معنی  تعداد گلبول های قرمز خون است.

HGB: مخفف HEMOGLOBIN  و نشان از آن میزان رنگ دانه خون انسان است.مقدار هموگلوبین کم خونی یا پرخون بودن بدن را تعیین می کند.

PLT: مخفف PLATELET و به تعداد سلول هایی به نام پلاکت در خون اشاره می کند. پلاکت  در انعقاد خون نقش داشته  و تعداد آن ها مرتبط با بیماریهای انعقادی خون است.

 HCT: مخفف HEMATOCRIT و به معنی  نسبت حجم سلولی خون و بخش مایع خون است.

MCV:  مخفف MEAN CORPOSCULAR VOLUME  و به معنی حجم گلبول های سرخ خون است.

NEU: مخفف   NEUTROPHIL   است که از سایر  گلبول های سفید مهم خون است.   بیشتر اوقات افزایش و کاهش در تعداد آن مربوط  به بیماری های عفونی و باکتریایی  است

CBC: مخفف CELL BLOOD COUNT  به معنی   شمارش و اندازه گیری تمام مقادیر قابل اندازه گیری و قابل محاسبه خون  است. که WBC – RBC – HCT-HGB-PLT-MCH-MCV-MCHC-MPV-RDW-…… را شامل می شود .

Lym: مخفف LYMPHOCYTE است که ازلحاظ  تعداد از گلبول های سفید مهم خون است. بیشتر اوقات  کاهش یا افزایش در میزان این سلول خونی هم مربوط به بیماری های ویروسی است .

Rdw: مخفف کلمه red blood  cell ditribution width  است. با کمک این  عبارت  میزان یک نواختی یا عدم یک نواختی اندازه گلبول های قرمز خون مشخص می شود.هر چه مقدار این عدد کم تر باشد ، گلبول های قرمز خون یک دست تر هستند. چنان چه به بیماری های آنیزوسایتوزیس و پویکیلوسایتوزیس  شک کردید به اندکس گلبول قرمز خون مراجعه کنید.

MCHC: مخفف عبارت MEAN CORPOSULAR HEMOGLOBIN CONECTRTION است. این عبارت  یه میزان غلظت متوسط هموگلوبین در سلول قرمز اشاره دارد.

MCH: مخفف عبارت MEAN CORPOSCULAR OF HEMOGLOBIN  است و به میزان متوسط هموگلوبین در هرسلول اشاره می کند.

PRO: مخفف PROTEIN است و برای اندازه گیری کل پروتئین های سرمی به کار می رود.

ALT: مخفف ALANINE  TRANSAMINASE است. مثل AST یک آنزیم به شمار می رود که در همان بافت هایی که AST هست،  این آنزیم نیز وجود دارد. هم چنین  مقدار  بالای این آنزیم مربوط به همان بیماری های AST است.

AST: مخفف عبارت ASPARTATAE TRANSINASE است. این آنزیم در قسمت های مختلف بدن  مانند کبد، قلب ،گلبول های قرمز و .. حضور دارد.  بالا بودن این آنزیم در مقدار غیر طبیعی نشان از  بیماری در فرد است. از جمله بیماری هایی مانند همولیز درون عروقی ،آسیب های کبدی ناشی از هپاتیت و یا کبد چرب،  آسیب های قلبی از این دسته اند.

Cr: مخفف کلمه creatinne است. این جسم آلی در داخل بدن از ماده ای به اسم  کراتین فسفات تهیه می شود که در عضلات بدن تولید می گردد . مقدار این جسم به توده عضلانی افراد مختلف بستگی دارد. برای نمونه در نوزادان کم تر و در مردان بیش تر است.

Bun: مخفف blood  urea nitrogen است. سنجش این پارامتر سرمی جهت ارزیایی عملکرد کلیه مهم و مفید است.  اوره به عنوان محصولی فرعی  که از متابولیسم پروتئین ها در کبد تولید می گردد و در واقع  ضایعات حاصل از مصرف پروتئین را به شکل اوره از کلیه دفع می کند. بنابراین مسئله خوبی برای بررسی  عملکرد کلیه است.

G6pd: مخفف عبارت glucose6  phosphate  dehydrogenase است.  نوعی آنزیم درون سلولی که در گلبول های  قرمز هم پیدا می شود. این آنزیم در گلبول های قرمز یک آنزیم کلیدی  برای  محافظت از غشای گلبول های سرخ محسوب می گردد.  چنان چه این آنزیم وجود نداشته باشد، همولیز گلبول های قرمز خود به خود اتفاق می افتد و شخص  دچار آنمی حاصل  از همولیز می شود.

Diff: مخفف کلمه differential است. هدف  از آن تعیین کردن  درصد گلبول های سفید خون به صورت  چشمی است .در این آزمایش تعداد ۱۰۰ الی  ۲۰۰ عدد گلبول سفید بطور چشمی شمارش و در صد عدد انواع مختلف سلول های سفید خون گزارش می شود. اغلب در عفونت های میکروبی نوتروفیل ها درصد بالایی پیدا می کنند و در عفونت های ویروسی بیشتر درصد لنفوسیت ها افزایش می یابد.

PBS: مخفف کلمه  Peripheral blood smear است. در این جا اسمیر خون محیطی  بدن مشاهده می شود . گزارش اشکال غیر طبیعی و اندازه های غیر طبیعی از گلبول های قرمز خون محیطی نیز تهیه می شود.

Retic : مخفف reticolocyte  از گروه سلول های قرمز خون است.  به علت  نابالغ بودن در رنگ آمیزی حیاتی شبکه هایی از رشته های ریبوزومی در آن دیده  می شود . این سلول ها اندازه بزرگی دارند. وجود  این سلول ها درخون رابطه مستقیمی با فعالیت خون سازی مغز استخوان بدن فرد دارد. تعیین کردن درصد این سلو ل ها درخون برای  برآ ورد میزان خون سازی تاثیر دارد.

HBA1C:  در گلبول های قرمز  انواع گوناگونی  از هموگلوبین ها هست که حداکثر  غلظت را در افراد بالغ هموگلوبین نوع A تشکیل می دهد، ولی مقدار کمی از این نوع به وسیله  کربوهیدرات ها گلیکوزیله می گردد  که به آن HBA۱C گفته می شود.  این نوع از هموگلوبین در اشخاصی که  دیابتیک دارای غلظت بیشتری  است، در واقع نشان دهنده میزان قند خون این اشخاص طی دو سه ماه گذشته است.

BILIRUBIN:  ماده ای که از کاتابولیسن هِم ( HEME) زنجیره گلوبین تشکیل می  شود. اگر این ماده در خون افزایش یابد موجب ایجاد یرقان یا زردی می شود. یرقان می تواند ناشی از همولیز شدید گلبول های قرمز  یا ناشی از  نقص های آنزیم های  کبدی یا انسداد باشد.

CHYLOMICRONES:   شیلومیکرون به  ذراتی که  حاوی پروتئین و چربی هستند و   در واقع چربی های غذایی را از روده به کبد و عضلات و قلب انتقال می دهند و اغلب  دارای  تری گلیسرید هستند، گفته می شود.

VLDL: مخفف VERY LOW DENSITY LIPOPROTEIN و  از گروه  خانواده لیپوپروتین ها  است  (شیلومیکرون- HDL- LDL). شیلومیکرون چربی های غذایی را در خون  و  VLDL چربی های داخلی مخصوصا کلسترول را جابه جا می کند.