اول از همه باید بگوییم جعبه سیاه ، اصلا سیاه نیست.

جعبه سیاه هواپیما

جعبه سیاه

جعبه سیاه چیست و چگونه كار میكند
پس از سقوط هواپیما تیم هایی موظف به بررسی و پاسخگویی علت حادثه هستند، چون اغلب در این مواقع کسی زنده نمی ماند که بخواهد پاسخ دهد در نتیجه این تیم ها شامل AIRcraft Rescue & Fire Fighting  پس از بروز هر سانحه‌ هوایی برای هواپیما سوالات زیادی در مورد علت سقوط هواپیما مطرح می‌شود که آنها در جستجوی جواب آن تلاش می کنند.

پاسخ به این سوالات فقط بر اساس نشانه های بجا مانده صورت می گیرد ، و با کمک سیستم‌هایی مانند FDR و CVR که در مجموع جعبه سیاه نامیده می‌شود، انجام می‌گیرد. این سیستم‌ها بسیار پیشرفته بوده

در هر هواپیما حداقل یک جعبه سیاه وجود دارد. (در برخی از هواپیما ها این تعداد بیشتر و حتی در خارج از کابین خلبان هم جعبه سیاه قرار داده شده)

این سیستم ها هر کدام قیمتی بین 10000$ تا 15000$ دارند که البته در مقابل کاری که انجام می دهند عدد خیلی بالایی هم نیست. جعبه سیاه جزئیات پرواز را در طول پرواز ضبط می‌کند. Cockpit Voice Recorder یا  CVR مکالمات رد و بدل شده بین خلبان و برج مراقبت / خلبان و مرکز کنترل/ خلبان با کروی پروازی را ثبت و ضبط میکند.

Flight Data Recorder  یا FDR  مواردی که مربوط به پرواز و هواپیما هستند مانند ارتفاع و سرعت و پارامترهای دیگر پرواز را ضبط می‌کند. سنسورهای زیادی از قسمتهای مختلف هواپیما با کابل و از طریق سیم‌کشی های پیچیده ای به سیستم FDR مرتبط شده‌اند تا همه چیز در کنترل باشد و همچنین در جایی مانند fdr ثبت شود . زمانی که کلیدی در کابین خلبان و هواپیما روشن یا خاموش می‌شود، عملیات آن توسط سیستم FDR به ثبت می‌رسد. کمیت و بازه اطلاعات ضبط شده توسط این سیستم به میزان زیادی متفاوت بوده و به عمر و اندازه هواپیما وابسته است.

FDR ها معمولا اطلاعات 25 ساعت آخر پرواز را ضبط می‌کند. در گذشته اغلب FDR ها بر روی نوار های مغناطیسی دیتا ذخیره می کردند ولی امروزه و با پیشرفت فناوری های هوایی مدرن بجای نوارهای مغناطیسی بکار رفته در نوع متوسط آن از memory chip استفاده می‌کنند. نوارهای مغناطیسی که همانند نوار ضبط صوت عمل می‌کنند، با استفاده از هد الکترومغناطیسی به ثبت اطلاعات می‌پردازند. البته از سال 1990 سازندگان سیستم جعبه سیاه به سمت استفاده از تکنولوژی solid-state یا solid-state memory boards پیش رفته‌اند. چرا که نوار ها بر اثر گرما اطاعاتشان به سختی قابل دستیابی بود.

جعبه سیاه چه رنگی است

سیستم جعبه سیاه برعکس نامش که سیاه است، رنگ نارنجی روشنی دارد.

داشتن چنین رنگ شاخصی به همراه نوار انعکاس دهنده متصل شده به بخش خارجی recorder بعد از وقوع سانحه در پیدا کردن جعبه سیاه بخصوص در هنگام سقوط هواپیما در آب، بسیار موثر است. در صورت سقوط هواپیما در آب، این بخش امواج مادون صوتی منتشر می‌کند که توسط گوش انسان شنیده نمی‌شود ولی به سرعت توسط سنسورها و تجهیزات آکوستیکی موجود تشخیص داده می‌شود. سنسور موجود درون این بخش به محض تماس با آب، آنرا فعال می‌کند.پس از یافتن جعبه سیاه و انتقال آن به آزمایشگاه اطلاعات از روی recorder ها پیاده شده و تلاش برای بازسازی سانحه آغاز می‌شود. این پروسه تا تکمیل شدن می‌تواند هفته‌ها یا ماهها ادامه یابد. در حال حاضر تولیدکنندگان این سیستم در آمریکا، NTSB را برای تحلیل کامل اطلاعات ذخیره شده در recorder ها به سیستم‌‌های readout و نرم‌افزارهای لازم برای انجام این امر مجهز می‌نمایند.FDR و CVR هر دو سیستمهای ارزشمندی برای هواپیما محسوب می‌شوند و از آنجائیکه معمولا تنها بخش سالم باقیمانده از هواپیما هستند مهمترین کلید ما در فهم چگونگی بروز سانحه می‌باشند.

انواع Flight Data Recorder) FDR) جعبه سیاه

1ـ FDR نوع نوار فویلی:

این مدل اولین نوعfdr بود. این نوع جعبه سیاه از سال 1958در هواپیما ها نصب میشد.
در این وسیله نوعی نوار از جنس آلمینیوم یا استیل وجود داشت كه به دور قرقره هایی پیچیده شده بود.
هنگامی كه دستگاه شروع به كار می نمود نوار از یك قرقره ی باز و روی قرقره ی دیگر بسته می شد.

این مدل دیگر استفاده نمی شود
طول این ورقه ی الومینیمی حدود 60متر استو در هر دقیقه حدود 25میلی متر جابه جا می شود.البته طول نوار و سرعت حركت ان به نوع دستگاه بستگی دارد.هنگامی كه نوار حركت می كند توسط سوزن های مخصوص خط هایی روی نوار نصب می شود .هر كدام از این خط ها در واقع نوعی اطلاعات را ثبت می كنند.
زمانی كه هواپیما دچار سانحه شود كارشناسان س از یافتن جعبه سیاه ان را به مراكز ویژه ای منتقل می كنند تا اطلاعات داخل ان را بررسی نمایند.
هرگونه خراش یا علامتی كه روی این نوار داخل جعبه بیفتد ممكن است شواهد مربوط به علل سانحه از بین برود.

2ـ نوع نوار فتوگرافیك:
این نوع جعبه سیاه تقریبا به جعبه ی قبلی شباهت دارد با این تفاوت كه نوار ان از كاغذ مخصوصی است و سوزن ان هم ویژگی خاصی دارد.
در این سیستم می توان اطلاعات ثبت شده را به راحتی خواند.
دستگاه FDRفتوگرافیك را باید از مواد رادیوكتیو دور نگه داشت و هنگام باز كردن در جعبه نیز باید از زدن ضربه به ان و علامت گذاری روی ان خودداری كرد.
اگر جعبه سیاه اسیب دیده و نوار ان بیرون امده باشد باید از تابیدن نور به ان جلوگیری كرد.
به همین دلیل عكس برداری از این نوع نوار ممنوع است و به اطلاعات ان صدمه می رساند.

اینکه چرا می گویند جعبه سیاه را در فروم سایرین دانشجویان بیشتر توضیح داده اند.

برای خواندن مقالات نحوه برخاستن هواپیما از اینجا اطلاعات مناسب و آموزشی بگیرید.

3ـ نوع الكترومغناطیسی:
این مدل امروزه در اکثر هواپیما ها استفاده می شود.جعبه های سیاه نوع الكترومغناطیسی خود دو نوع متفاوت دارند.
یك نوع از این دستگاه دارای سیستم دیجیتالی است كه از نظر كیفیت و كمیت بر سایر دستگاه ها برتری دارد. برخی از این دستگاه ها می توانند تا 64 پارامتر پروازی را در خود ثبت كنند.
اطلاعات پروازی در این نوع از جعبه های سیاه روی نواری به طول 820 فوت یا 25/0میلی مترقطر و 6/0 سانتی متر عرض ثبت می شود.البته اندازه ی این نوارها به نوع و مدل دستگاه بستگی دارد.
در دستگاه های ضبط كننده ی اطلاعات پروازی نوعی (هد)وجود دارد كه با توجه به مدت زمان نوار پس از پاك كردن اطلاعات قبلی اطلاعات جدیدی روی ان ثبت می گردد.
نوع دیگر این دستگاه دارای سیستم فركانسی می باشد. البته دلیل اینكه به این دستگاه جعبه سیاه گفته میشود این است كه دربدترین حالت و حادثه تلخ سراغ ان میروند.

در هر صورت چه سیاه چه هر رنگی، این دستگاه برای کشف علت سقوط لازم است تا جلوی اشتباهات در آینده گرفته شود و کمتر شاهد حادثه های هوایی باشیم.

راستی یک سایت خیلی مفید برای خرید بلیط هواپیما بهتون معرفی می کنیم که قابلیت استرداد بلیط هواپیما هم داره و همیشه بروزه و قیمت بلیط هاشم کاملا رقابتیه . برای خرید بلیط هواپیما دانشجویان از این سایت استفاده کنید.