سیم فاز چیست
می توان سیم فاز را به عنوان خطرناک ترین سیم در مدار الکتریکی یک ساختمان نام برد. به این علت که سیم فاز حامل بار الکتریکی می باشد و به محض تماس با اجزای رسانا بار الکتریکی خود را به آن ها انتقال می دهد که به همین دلیل به فاز، سیم حامل جریان هم گفته می شود.
معمولا سیم فاز با عایق مشکی رنگی قابل تشخیص خواهد بود. البته جهت نمایش دادن سیم فاز به غیر از مشکی، از هر رنگ دیگری به غیر از سفید ، سبز ، خاکستری و آبی استفاده می نمایند.
در نیروگاه‌های برق سه سیم برق دار، برق را به مصرف کننده می رسانند. این سه سیم برق مشابه هم می باشند، ولی ولتاژ آن ها با هم تفاوت فاز دارند.
به این صورت که این سه سیم با هم اختلاف پتانسیل دارند، پس اگر دو عدد از آن ها را به دو سر یک وسیله متصل نماییم، آن وسیله روشن خواهد شد.
موتور سه فاز به همین شیوه کار می کند. به هر کدام از این سیم ها برق تک فاز می گویند. اختلاف پتانسیل در بین هر کدام از این سیم ها بسیار بالا می باشد.
به طور مثال اختلاف پتانسیل در بین هر سیم سیستم برق رسانی خارج از شهر، مساوی است با 2000 ولت. سپس این سیم ها به درون پست های برق محلی می آیند و در آن جا توسط مبدلی با نام ترانسفورماتور به چهار سیم تبدیل می گردد.
این چهار سیم شامل سه فاز و همچنین یک نول می باشد. که هر کدام از فازها نسبت به هم دارای اختلاف پتانسیل 380 ولت و هر فاز نسبت به سیم نول دارای اختلاف پتانسیل 220 ولت است.
سیم نول چیست
سیم نول یکی از سیم های مهم و اصلی در سیستم برق رسانی برق شهر می باشد. زیرا که هیچ خطری برای مردم ندارد و می توان بدون برق گرفتگی آن را لمس نمود.
همانگونه که اشاره نمودیم، جریان الکتریکی تا هنگامی که مسیر برگشت به منبع نداشته باشد برقرار نخواهد شد. سیم نول در واقع همان سیمی است که جهت ایجاد این مدار و یا مسیر بسته مورد استفاده قرار می گیرد ، که در واقع جریان خروجی از وسیله برقی را به مولد بر می گرداند. سیم نول معمولا با عایقی به رنگ آبی قابل شناسایی می باشد.
تفاوت سیم فاز و نول
فاز و نول چیست در برق (تک فار) به دو رشته سیم نیاز داریم که همان فاز و نول می باشند. این دو همیشه در برق مکمل یک دیگر خواهند بود.
یعنی یکی از سیم ها برق در آن است که همان سیم فاز می باشد و سیم دیگر ، برق را بر می گرداند که همان سیم نول است.
سیم نول فقط سیم فاز را کامل می نماید ، همانند یک جفت که برقی در آن نیست. می توان آن را در روز لمس کرد ولی در شب این کار را نکنید چون در حدود ۷۰ ولت از آن عبور می کند که به آن برگشت فاز می گویند. جهت تشخیص دادن سیم فاز و نول می توانید از فاز متر استفاده نمایید.
فازمتر
دو فاز شدن برق چیست
در بسیاری از مواقع مشاهده شده است که پریزهای برق ساختمان ها دارای فاز می باشند و یا به اصطلاح دوفاز شده اند. این اتفاق هنگامی رخ خواهد داد که سیم وسط ترانس توزیع برق شبکه اصلی قطع شده باشد و یا در آن ایرادی روی دهد.
در ترانس های توزیع سراسری برق شبکه های انتقال، گاها انشعاب چندین مشترک از یک ترانس منشعب می گردد که معمولا یک سیم نول برای هر سه فاز استفاده می شود و این سیم نول نیز به صورت مشترک بین تعداد مشترک ها کشیده خواهد شد.
سیم نول به صورت مستقل برای هر فاز (ستون) کشیده می شود و امکان دارد این سیم به هر علتی قطع شود که باعث می شود نول از مدار خارج شود.
در سیستم سه فاز اگر جریان کشیده شده از هرفاز برابر باشد ، هیچگونه جریانی از سیم نول عبور نخواهد کرد ( همانند یک موتور سه فاز ) در این حالت ولتاژها نیز در همان حالت استاندارد و برابر می باشند. ولتاژ خط (سه فاز) ۳۸۰ و همچنین ولتاژ فاز (تک فاز) ۲۳۰ ولت و صفر جریانی است که در سیم نول برقرار است.
هنگامی که در یک شبکه توزیع برق (همانند مشترکین برق خانگی) که هر منزل به یک فاز اتصال شده اند و میزان مصرف در هر ساختمان نیز متفاوت می باشد.
این تعادل جریانی به هم می خورد و موجب جابجایی صفر جریانی در برآیند برداری مصرف خواهیم داشت که این موضوع باعث تغییر در ولتاژ خط و همچنین فاز می شود.
در نتیجه هنگامی که سیم نول متصل باشد ، جریان اضافی از سیم نول عبور می نماید و ولتاژها به اندازه استاندارد خود باز می گردند.
همانطور که اشاره کردیم، قطعی سیم نول از سر ترانس توزیع باعث این اتفاق خواهد شد. در برخی از خطوط افزایش ولتاژ و در برخی دیگر کاهش ولتاژ مشاهده می شود.
در پارک ها و همچنین اماکنی که در آن ها از تعداد فراوانی چراغ های روشنایی استفاده می شود، این اشکال به وضوح مشاهده خواهد شد.
در این چراغ ها سیم نول از یک تیر به تیر دیگر و از طریق زمین انتقال داده شده است که میزان قطعی در یکی از تیرها به تیر بعدی که انشعاب سیم نول می باشد، قطع شده و تقارن ولتاژی به هم خواهد خورد و تغییر ولتاژی شدیدی در خط رخ می دهد.
