پرورش ملخ در ایران

درسته ملخ پرورش می‌دهند، جایی همین نزدیکی بین تهران و قزوین. ملخ ها را به کشورهای عربی صادر می‌کنند. مشخص است که درآمدشان آن‌قدر خوب است که حاضر نیستند موضوع را دیگران متوجه شوند و داستانشان رسانه‌ای شود و به قول خودشان «دست زیاد می‌شود» و بازار خراب می شود. به گزارش شهروند، بعضی هم برای این‌که مانع ورود خبرنگار به فارم پرورشی‌شان شوند، رقم‌های سنگینی طلب می‌کنند تا اجازه بازدید بدهند. تنها به گفتن این بسنده می‌کنند که پرورش حشرات خوراکی مزیت اقتصادی بالایی دارد. آنها مجبور نیستند هزینه زیادی برای تغذیه حشرات بپردازند و از طرفی زاد و ولد آنها در مقایسه با سایر حیوانات صنعتی بسیار زیاد است و ارزش‌افزوده بالایی می‌دهد. کارشان در بازار ملخ خوراکی گرفته و یکی‌شان می‌گوید در حال آزمون و خطاست تا سوسک و عقرب صنعتی پرورش بدهد. این رخداد به نظر محسن مشکات، مشاور رئیس سازمان دامپزشکی و معاون پیشین این سازمان اتفاق خوبی است و سازمان جهانی خوار‌بار کشاورزی «فائو» آن را به‌عنوان یک روش تأمین امنیت غذا و رفع سوءتغذیه توصیه کرده است.

40 نوع حشره خوراکی در جهان وجود دارد

شاید اگر هر کدام از ما بشنویم که در کشورمان حشرات خوراکی پرورش پیدا می‌کند، برایمان مشمئزکننده باشد؛ اما چند سالی است که پرورش این حشره‌ها مورد توجه بعضی‌ها قرار گرفته؛ البته پرورش بهداشتی و مطابق با اصول شرعی. حشرات خوراکی را می‌توان هم به‌ عنوان غذا برای انسان‌ها و هم برای حیوانات به مصرف رساند. چند ‌سال پیش بود که سازمان فائو اعلام كرد که خوردن حشرات می‌تواند تا حدی از میزان گرسنگی در جهان بكاهد و همچنین در مبارزه با سوءتغذیه، كاهش آلودگی هوا و بالا‌رفتن سطح بهداشت جهانی نقش موثری داشته باشد.

ویژگی حشرات خوراکی

ویژگی عمده حشرات خوراکی مصرفی انسان تمیز‌بودن و بهداشتی تولید‌شدن آنهاست و طوری پرورش داده می‌شوند که عاری از میکروب و باکتری و سم باشند. البته در کشورهای تولیدکننده مراکز تولیدی دارای آزمایشگاه‌های مجهز هستند و بسته‌بندی‌های ارسالی به بازار، قبل از ارسال آزمایش می‌شوند و به تأیید مراکز دولتی این کشورها می‌رسند و با نظارت آنها تولید و عرضه می‌شوند. بر اساس گزارش‌های جهانی در حال حاضر ۴۴ نوع حشره خوراکی در جهان استفاده می‌شود. حشرات در برخی از کشورهای جهان یک منبع غذایی مهم هم برای انسان‌ها و هم برای حیوانات هستند و براساس اعلام سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد بیش از ۲‌میلیارد نفر از مردم جهان از حشرات تغذیه می‌کنند و به نوعی حشرات را جایگزین گوشت کرده‌اند. در این بین تایلند، آمریکای جنوبی، کشورهای آفریقایی، استرالیا، اندونزی، مالزی، کامبوج، چین، کره، لائوس، ژاپن و مکزیک عمده مصرف‌کنندگان حشرات خوراکی هستند.

هزینه راه‌اندازی فارم پرورش حشرات یک‌سوم احداث گاوداری
به گفته مشاور پرورش حشرات و بندپایان وقتی کسی به فکر تأمین غذا بیفتد، سریع اقدام به احداث مرغداری یا گاوداری می‌کند؛ در صورتی که با نصف یا یک‌سوم همان هزینه راه‌اندازی این موارد می‌توان مزارع پرورش حشرات راه‌اندازی کرد. آروین می‌گوید سرعت تخم‌ریزی و رشد حشرات به هیچ عنوان با زاد و ولد پستانداران و پرندگان تأمین‌کننده غذای انسان قابل مقایسه نیست. این در حالی است که میزان مصرف آب برای تولید یک کیلو پروتیین در گوشت گاو ١٥٠٠ لیتر، طیور ٣٦٠ لیتر و اما جیرجیرک یک لیتر است. در همین حال برای تولید یک کیلو پروتیین گاوی حیوان باید ٢٠کیلوگرم آب مصرف کند که این رقم در طیور ٣,٣ کیلوگرم و در جیرجیرک ١.٧ کیلوگرم است. موضوع دیگر میزان تولیدمثل است که مثلا گاو در ٦‌ سال ٤ گوساله به دنیا می‌آورد اما جیرجیرک در ٦ هفته ٢٠٠ جیرجیرک را تولید مثل می‌کند.

مزایای پرورش حشرات خوراکی

مزایای پرورش ملخ در ایران چیست؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که مزایای مهم حشرات در پروتيين بالا، چربي پايين و املاح و ويتامين فراوان و مزه‌اي متنوع یا مواد موجود در بدن آنها است. در ایران پیشتر از همه عطاری‌ها یا دکترهای طب سنتی اقدام به مصرف حشرات می‌کردند و الان هم به بیمارهای خود انواع و اقسام حشرات را تجویز می‌کنند. البته این نسخه‌پیچی‌ها تخصص نیاز دارد و کار هر کسی نیست و افراد متخصص طب سنتی قادر به این کار هستند.

پرورش حشرات در سایر کشورهای جهان نیز رونق دارد

چند نوع اصلی ملخ که در ایران تکثیر می شود

ملخ‌ های جهنده چمنزار

دارای پاهای عقبی بزرگ هستند که از آنها برای جستن استفاده می‌کنند. در عین حال برخلاف بیشتر ملخ‌های دیگر قادر به پروار نیستند چرا‌که فاقد بال‌های مناسب برای پرواز هستند.
ملخ‌های جهنده چمنزار در اواخر پاییز می‌میرند. تخم‌های آنها در طول زمستان زنده می‌مانند و در بهار سال بعد نسل جدیدی از ملخ‌ها وارد طبیعت می‌شوند.

ملخ صحرایی‏

نسبتا بزرگ‌ترند و جسم آنها قوی و طولشان به‌طور متوسط ۴۵ تا ۵۵ میلیمتر می‌رسد. بال آنها شفاف بوده و دارای لکه‌های تیره است اما زمانی که زمینه برای جفت‌گیری آنها مساعد می‌شود رنگ‌شان به زرد روشن تغییر می‌کند.
ملخ‌ های ماده بعد از انجام عمل جفت‌گیری در یک مدت کوتاه شروع به تخم‌گذاری می‌کنند.
ملخ صحرایی مشکلی برای کشاورزان ایران، به‌خصوص در استان‌های جنوبی مطرح بوده.
دستجات این ملخ که مبداء تشکیل آنها کشورهای آفریقایی، عربستان، هند و پاکستان بوده هر‌چند سال یک‌بار باغات و مزارع این مناطق را مورد تهدید جدی قرار می‌دهند.
از آنجا که این آفت از سمت عربستان از خلیج فارس عبور کرده و خود را به سواحل جنوبی ایران می‌رساند، به آن «ملخ دریایی» می‌گویند که در برخی از سال‌ها نیز از طرف جنوب شرقی سیستان (هندوستان و پاکستان) مزارع ایران را مورد حمله قرار می‌دهند.
از طرف دیگر چون موطن اصلی این نوع ملخ مناطق بیابانی قاره آفریقاست، به آن «ملخ صحرایی» نیز می‌گویند. بشر ملخ دریایی را قرن‌ها قبل از میلاد می‌شناخته؛ به‌طوری که در کتیبه‌های باستانی به آن اشاره شده.
در مواقع هجوم سبب قحطی و ویرانی می‌شوند. به هنگام طغیان و مهاجرت از تمام گیاهان حتی پوست درختان می‌خورد.
در بین درختان سنجد را ترجیح می‌دهد و در حالت طغیانی هر نوع سرسبزی و پوشش گیاهی موجود در مسیر از جمله گیاهان زراعی شامل انواع علوفه، غلات، صیفی‌جات و سبزیجات، گیاهان مرتعی و انواع درختان مثمر و غیرمثمر را کاملا از بین می‌برد.

ملخ مراکشی

‌یکى از مهم‌ترین گونه‌های ملخ‌هاى زیان‌آور در ایران و بسیارى از مناطق جهان است. انتشار این حشره در نقاط خشک و نیمه‌خشک شامل کشورهاى مراکش، جزایر قنارى، تونس، الجزایر، اسپانیا، پرتغال، جنوب فرانسه، جنوب ایتالیا، شبه‌جزیره بالکان، قبرس، ترکیه، سوریه، عراق، اردن، ایران، افغانستان، جمهورى آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان گزارش شده و به‌عنوان کانون ملخ مراکشى نام برده مى‌شود.
بدن آنها دارای رنگ خاکی مایل به زرد و لکه‌های خاکستری است. بال‌های عقبی‌شان بی‌رنگ و شفاف بوده و ساق پای جفت سوم آنها زرد کاهی است.

ملخ ایتالیایی

این ملخ تقریبا در اکثر نقاط کشورهای اروپایی و آفریقای شمالی و خاورمیانه دیده می‌شود. بر‌خلاف ملخ صحرایی و مراکشی، مهاجرت آنها در مسافت‌های کوتاه است.
تنها در بعضی از سال‌ها به‌دلیل تغییرات جوی و خشک شدن پوشش گیاهی در کانون‌های دائمی، به مزارع مجاور که زراعت آبی دارند حمله می‌کنند و خسارت می‌زنند. ملخ ایتالیایی در ایران به‌نام «ملخ بومی» نیز مشهور است.
این ملخ تقریبا در تمام مناطقی که ملخ مراکشی وجود دارد شایع است. ملخ آسیایی مهاجر و ملخ کرواسی از دیگر انواع ملخ هستند که اگرچه تعداشان فراوان است اما قدرت تهاجم و مهاجر شدن ندارند.

درباره ی قابلیت های چشم ملخ اینجا یاد بگیرید