چرا قرص آهن مهم است؟

بدن ما به آهن نیاز دارد.از آهن برای ساخت هموگلوبین استفاده می شود. بخشی از سلولهای قرمز رنگ خون که وظیفه انتقال اکسیژن دربدن انسان را برعهده دارند. آهن در قدرت عضله ها، سطح انرژی و کارکرد خوب ذهن اهمیت دارد. البته در مصرف قرص آهن باید نکات مهم از قبل میزان و زمان مصرف و اینکه چه داروهایی با آهن تداخل پیدا می کنند؟ باید در نظر بگیریم.

چه داروهایی با آهن تداخل پیدا می کنند؟

پایین بودن میزان آهن ممکن است باعث ایجاد احساس خستگی وناتوانی در انجام فعالیتهای روزانه شود. در صورتیکه میزان آهن موجود در بدن از این مقدار هم کمتر شود هموگلوبین به کمتر از حد نرمال خود نزول می کند که این مسئله به عنوان کم خونی ناشی از فقر آهن شناخته می شود.
کم خونی ناشی از فقر آهن، رایج ترین بیماری کمبود تغذیه‌ای در جهان است و در میان کودکان و زنان شایع‌تر است. این نوع کم خونی به خاطر مقدار ناکافی از آهن در رژیم غذایی، نقص در جذب آهن، از دست دادن شدید خون بر اثر جراحی یا تصادف، از دست دادن تدریجی خون از طریق عادت ماهیانه یا خونریزی از دستگاه گوارش توسعه پیدا می‌کند. دریافت ناکافی ویتامین C نیز می‌تواند به کمبود آهن کمک کند.این ویتامین برای جذب آهن موجود در گیاهان ( آهن غیر هم) ضروری است.
کم خونی ناشی از فقر آهن نباید با کم خونی مگالوبلاستیک که ناشی از دریافت ناکافی فولات و ویتامین B12 است اشتباه گرفته شود. کم‌خونی پرنیشیوز نوعی کم‌خونی مگالوبلاستیک است که علت آن کمبود ماده‌ای به نام فاکتور داخلی در معده است که منجر جذب ناچیز ویتامینB۱۲ می‌شود.

نحوه مصرف قرص آهن

لازم است توجه کنید که نباید خودسرانه از قرص آهن استفاده کنید چون باعث اختلال در کبد و معده می شود. تعداد و یا زمانهای خوردن قرص ها باید بر اساس دستورالعمل پزشک معالجتان باشد، قرصها را درسته بخورید، آنها را خرد نکرده و یا نجوید، آهن برای جذب بهتر باید به همراه یک لیوان آب و یا آب میوه و با شکم خالی خورده شود.

لزوم مصرف قرص آهن در خانم ها به منظور پیشگیری از کم خونی به علائم بالینی و علائم آزمایشگاهی بستگی دارد . اگر فرد مشکلاتی مانند تالاسمی مینور خفیف نداشته باشد ، به عنوان یک اقدام ایمن می تواند در روزهای عادت ماهانه شبی یک قرص آهن مصرف کند تا مقدار آهنی که به دلیل حجم بالای خونریزی از دست می دهد تا حد زیادی جبران شود . به طور کلی ، مصرف قرص آهن صرفا برای پیشگیری از کمبود آهن کار درستی نیست و در حالت سلامت بهترین کار این است که فرد برنامه غذایی سالم ، متنوع و متناسبی داشته باشد تا آهن مورد نیاز بدنش تامین شود .

برخی از منابع غذایی غنی از آهن شامل موارد زیر است:

غلات غنی شده با آهن، لوبیای سفید پخته شده، شکلات تلخ ۴۵ تا ۶۹ درصد، صدف پخته شده، اسفناج پخته شده، جگر گوساله، بلوبری، عدس،توفو، نخود، گوجه فرنگی، سیب زمینی پخته، بادام زمینی، تخم مرغ

در مواقع لزوم اگر نیاز به مکمل یاری باشد ، پزشک یا متخصص تغذیه مصرف قرص را برای فرد تجویز خواهد کرد .

چه داروهایی با آهن تداخل پیدا می کنند؟

زمان مصرف قرص آهن

مصرف قرص آهن بهتر است در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن کاهش یابد. ویتامین C نیز جذب آهن را افزایش می‌دهد به همین دلیل معمولا مصرف ویتامین C به همراه آهن پیشنهاد می‌شود. آب به خودی خود خوب است.
بهتر است بعد از مصرف قرص آهن تا یک ساعت از نوشیدن چای و نوشابه خودداری کنند. قرص یا شربت آهن خود را با چای، قهوه، شیر، نوشابه، شکلات یا شراب نخورید چرا که این مواد باعث کاهش میزان جذب آهن توسط بدن می شوند.

مصرف همزمان قرص آهن با زینک 

مصرف همزمان قرص آهن(تمامی فرم های آهن) و روی(زینک) باعث کاهش جذبشان شده و توصیه می شود بین مصرف آن ها فاصله ی حداقل 12 ساعته وجود داشته باشد.
زینک سولفات یا روی با هیچ ویتامین و مواد معدنی ای تداخل ندارد جز آهن که در بالا توضیح داده شد. بنابراین
مصرف همزمان زینک و آهن توصیه نمی شود.

چه داروهایی با آهن تداخل پیدا می کنند؟

 مثلا مصرف قرص آهن با قرص کلسیم به هیچ وجه توصیه نمی شود. همچنین مصرف قرص آن با داروهایی از نوع داروهای ضد اسید معده (مانند مایلنتا و گویسکان)، بعضی از داروهای مخصوص پوکی استخوان، داروهای مخصوص تیرویید یا پارکینسون و بعضی از آنتی بیوتیک ها. از پزشک و یا دکتر داروساز خود در مورد زمان لازم بین خوردن این داروها سوال نمایید.

برخی دیگر از داروها با مصرف قرص آهن تداخل منفی ایجاد می کنند، یعنی یا این داروها موجب کاهش جذب قرص آهن می شوند و یا قرص آهن در جذب این داروها اختلال ایجاد می کند.
از این رو هنگامی که یکی از داروهای زیر برای شما تجویز شد، قبل از مصرف مکمل آهن، با داروساز یا پزشک معالج تان مشورت نمایید، زیرا مصرف مکمل آهن با این داروها ممکن است مشکلات ناخواسته ای را ایجاد نماید.

این داروها عبارتند از:

کاربیدوپا (Carbidopa)
لوودوپا (Levodopa)
کلرهگزیدین (Chlorhexidine)
سیپروفلوکسازین (Ciprofloxacin)
دفروگزامین ((Deferoxamine
دوکسی سایکلین(Doxycycline)
جمی فلوکسازین((Gemifloxacin
لووفلوکسازین(Levofloxacin)
متیل دوپا (Methyldopa)
افلوکسازین(Ofloxacin)
پنی سیلامین(Penicillamine)
ریزدرونات(Risedronate)
سولفاسالازین(Sulfasalazine)
تتراسایکلین(Tetracycline)
وارفارین(Warfarin)
مینوسایکلین((Minocycline

در مورد برخی دیگر از داروها نیاز به توضیحات بیشتری است، مانند:
ایندومتاسین(Indomethacin)
مصرف همزمان این دارو با مکمل آهن ممکن است در برخی افراد، موجب زخم و سوزش معده شود. بنابراین بهتر است همراه با غذا مصرف شود.

قرص های ضد بارداری(Oral Contraceptives):

از آنجایی که این قرص ها میزان خونریزی زمان قاعدگی را کم می کنند، به ذخیره آهن در بدن کمک می کنند. بنابراین اگر قرص ضد بارداری می خورید، بهتر است قبل از مصرف مکمل آهن با یک پزشک مشورت نمایید و با انجام آزمایش مربوطه ببینید آیا به مکمل نیاز دارید یا خیر.

هورمون های تیروئیدی(Thyroid Hormones):

کمبود آهن موجب کاهش توانایی بدن برای ساخت هورمون های تیروئیدی می شود.
کاهش توانایی ساخت هورمون های تیروئیدی در رژیم های کم کالری نیز دیده می شود. از این رو برای افرادی که رژیم لاغری می گیرند، یک دوزی از مکمل آهن(27 میلی گرم در روز) برای حفظ مقدار طبیعی هورمون های تیروئیدی در بدن تجویز می شود.

مسمومیت ناشی از آهن زیاد

هم می‌تواند ناگهانی و هم می‌تواند به صورت تدریجی رخ دهد. بسیاری از مشکلات جدی مرتبط با سلامت، از مصرف تصادفی بیش از حد آهن همانند مصرف بیش از حد مکمل‌ها برای مدت طولانی یا اختلال مزمن جذب حداکثری آهن است.
در شرایط معمول، مقدار اندکی آهن در شریان‌های حیاتی به گردش در می‌آیند.سلامت آن منوط به پروتئین‌هایی از قبیل ترانسفرین است که مانع از آسیب‌رسانی آهن به دیگر بافت‌ها می‌گردد.

با این وجود، مسمومیت ناشی از آهن می‌تواند سطح آهن آزاد را در بدن به طرز قابل توجهی افزایش دهد.

آهن آزاد از خواص اکسیداسیونی برخوردار است، نقطه‌ی مقابل خاصیت آنتی‌اکسیدانی، و می‌تواند منجر به آسیب سلولی گردد.

این امر می‌تواند چندین عامل داشته باشد. از جمله:

مسمومیت ناشی از آهن: مسمومیت هنگامی اتفاق می‌افتد که افراد، به ویژه کودکان، بیش از حد مکمل آهن مصرف نمایند.

هموکروماتوز(تجمع غیر طبیعی آهن) ارثی: یک اختلال ژنتیک که با جذب مفرط آهن از غذاها بروز می‌کند.

تجمع افراطی آهن در نژاد سیاه (افریقایی): یک رژیم غذایی مملو از آهن ناشی از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های سرشار از آهن. این امر برای اولین در افریقا که آبجوهای دست‌ساز و خانگی در بشکه‌های فلزی نگه‌داری می‌شد، مشاهده شد.

مسمومیت ناشی از آهن دقیقا هنگامی پدید می‌آید که افراد در مصرف مکمل‌های آهن افراط نمایند. میزان ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم می‌تواند علائم معکوسی را بروز دهد، حال آنکه مصرف بیش از ۴۰ میلی‌گرم در روز آسیب‌هایی را پدید می‌آورد که مستلزم مراقبت‌های پزشکی است.

بدین ترتیب مصرف بیش از حد مکمل‌های آهن منجر به مشکلات حادی می‌گردد. از اینکه طبق دستورالعمل درج شده بر روی مکمل آهن پیروی می‌کنید، اطمینان حاصل نمائید و هیچ‌گاه بیش از آنچه پزشکتان تجویز کرده مصرف نکنید.