تحقیقات اخیر نشان داده اند که با افزایش سن توانایی خلاقیت در افراد تقویت می شود. محققان با بررسی بیش از 100 پرونده مربوط به سال های 1960 تا 2016 دریافتند که افراد بزرگسال نسبت به نوجوانان و جوانان کم سن توانایی تمرکز کمتری دارند و سریع تر از جوانان با عوامل گوناگون دچار حواس پرتی می شوند اما در مقابل از این افراد نسبت به افراد جوان تر قابلیت خلاقیت و حل مسئله بیشتری دارند.

لین هاشر، روانشناس دانشگاه تورنتو در این رابطه اظهار داشت:

هنگامی که محققان دریافتند توانایی کمتر در حفظ تمرکز و عدم توانایی رفع حواس پرتی سبب موفقیت بیشتر افراد در زمینه های خلاقیت می شوند بسیار شگفت زده شدند. این موضوع بسیار حیرت انگیز بود چراکه پیش تر توانایی تمرکز به عنوان یکی از ابزار یادگیری محسوب می شد.

طبق نتایجی که در سال 2012 در جله تحقیقات آزمایشگاهی افزایش سن منتشر شد، توانایی تمرکز در برخی از امور هدفمند با چارچوپی خاص همچون مطالعه به افراد کمک می کنند. برای مثال، در یکی از این مطالعات افرادی که سن کمتری داشتند توانایی بالاتری در حفظ تمرکز خود به هنگام مطالعه داشتند و نسیت به کلماتی که به منظور خدشه دار کردن تمرکز آنان در متن جایگذاری شده بود مقاوم تر بودند. همچنین افراد مسن تر نسبت به افراد جوان تر در یادآوری مفاهیم کلیدی پس از مطالعه متن ضعیف تر عمل کردند.

در یکی از مطالعاتی که در سال 2016 صورت گرفت و نتایج آن در مجله پژوهشی روان منتشر شد، از شرکت کنندگان درخواست شد که به تصاویر افرادی که به آنان نشان داده می شود دقت کنند بدون اینکه توجه به اسامی این افراد که بر روی عکس درج شده بود توجهی نشان دهند. در پایان این بررسی، محققان دریافتند با وجود اینکه از شرکت کنندگان درخواست شده بود تا توجهی به اسامی نداشته باشند اما افراد مسن نسبت به افراد جوان تر توانایی بالاتری در یادآوری اسم افراد داشتند این در حالی است که غالبا با افزایش سن توانایی ایجاد ارتباط بین چهره ها و اسامی کاهش پیدا می کند.

طبق نتایج مطالعه دیگری که در سال 2006 در مجله روانشناسی و کهولت سن منتشر شد، محققان دریافتند که افرادی با سن حدود 60 تا 75 سال نسبت به عواملی که سبب حواس پرتی می شوند حافظه قوی تری در مقایسه با شرکت کنندگان سنین 18 تا 30 سال دارند. در این مطالعه نیز نقاشی هایی به همراه کلماتی که به منظور از بین بردن تمرکز افراد بر روی آنان قرار گرفته بود به شرکت کنندگان نشان داده شد و از آنان خواسته شد که به این کلمات توجه نکنند. پس از انجام این عمل محققان دریافتند که افراد مسن نسبت به جوانان توانایی بالاتری در به یادآوری کلمات انحرافی دارند.

محققان همچنین دریافتند گرچه افراد جوان تر نسبت به عوامل پرت کننده ی حواس مقاوم تر هستند اما پس از مدتی در به یاد آوردن مفاهیم ضعیف تر از افراد مسن تر عمل می کنند. علاوه بر این محققان دریافتند که افراد مسن تر برای حل مسائلی که نیاز به خلاقیت و توجه بالا دارند مناسب هستند.

طبق گفته ی محققان بخشی از مغز که لوب آهیانه نام دارد مسئول تمرکز افراد است و با پردازش اطلاعات صحیح سبب نادیده گرفتن اطلاعاتی که سبب گمراهی و حواس پرتی افراد به هنگام مطالعه می شود خواهد شد. عملکرد این بخش از مغز با افزایش سن افراد کاهش پیدا می کند و در نتیجه سبب کاهش تمرکز آنان و توجه بیشتر این افراد به عوامل انحرافی می شود. در مقابل این کاهش عملکرد سبب می شود که افراد مسن تر بتوانند اطلاعات وسیع تری را برای دستیابی به راه حل هایی مناسب برای مشکلات بررسی کنند چراکه با کاهش فعالیت لوب آهیانه خلاقیت در افراد افزایش پیدا می کند.

برای مثال، در یکی از تحقیقاتی که در سال 2005 صورت گرفت، محققان تعدادی از افراد را مورد آزمایش قرار دادند آنان با کمک سی تی اسکن و ام ار آی دریافتند که افرادی که در مغز خود دارای جراحت بودند نسبت به افرادی که این مشکل را نداشتند در انجام فعالیت های خلاقانه بهتر عمل کردند. 82 درصد از افرادی که جراحت مغزی داشتند در این فعالیت های خلاقانه موفق عمل کردند و در مقابل تنها 43 درصد از افراد با مغز کاملا سالم در این فعالیت ها رضایت بخش عمل کردند.

محققان این مطالعه بیان داشتند که این اطلاعات هنوز به طور کامل به اثبات نرسیده اند و تحقیقات وسیع تری برای پی بردن به تاثیر کاهش تمرکز بر رفتار افراد مورد نیاز است. همچنین اختلاف عملکردی موجود بین افراد جوان و مسن هنوز سندیت کامل ندارد.

محققان در پایان اظهار داشتند:

توانایی تمرکز افراد تنها به سن آن ها بستگی ندارد بلکه احساس آنان، کم خوابی و مصرف الکل همگی بر عدم تمرکز و افزایش حواس پرتی موثر هستند.