كنسانتره چيست
كنسانتره چيست
معني کلمه کنسانتره عبارت است از فشرده شدن ، متمرکز شدن يا تغليظ شدن ، اما تعريف آن در علم تغذيه دام عبارت است از خوراک هايي که داراي انرژي زياد ، پروتئين بالاي 7% و فيبر زير 18% باشند .
در تغذيه دام که 70% از هزينه هاي يک واحد دامپروري يا مرغداري را در بر مي گيرد خوراک دام بايد داراي سه ويژگي مهم باشد :
1) کيفيت خوراک
2) قيمت خوراک
3) خوش طعم و خوش خوراک بودن آن
چون دامپروري و دامداري و مرغداري يک عمل اقتصادي محسوب مي شود بنابراين قيمت خوراک دام مهمترين عامل است ، پس يک دامدار با تجربه و هوشيار نياز دام موجود در دامداري يا دامپروري خود را بر اساس خوراک هايي تنظيم مي کنند که دسترسي به آن آسان و قيمت آن مناسب باشد .
کنسانتره خوراک دام که محصول توليد شده کارخانجات خوراک دام و طيور مي باشد خوش طعم و خوش خوراک است و چون در توليد آن از مواد اوليه مختلفsoNormal” dir=”rtl” style=”TEXT-JUSTIFY: kashida; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%”> استفاده شده است مصرف آن براي دام لذت بخش مي باشد حتمأمي دانيد دامهايي که داراي توليد بالايي هستند مي بايست از مواد خوشخوراک استفاده نمايند که بدين صورت سطح توليد آنها حفظ مي شوند .
کنسانتره خوراک دام بسيار خوش خوراک بوده و دام به خوردن آن سريعتر عادت مي کند در نتيجه حق انتخاب مواد گوناگون از دام گرفته و دام از تمام خواص مواد غذايي بهره مي جويد .
از ديگر مزاياي کنساتنره خوراک دام استفاده از انواع مواد اوليه در توليد خوراک دام مي باشد که شايد دامدار که شايد دامدار اين امکان را نداشته باشد که تمام اين مواد را براي دام خود فراهم سازد .
وقتي دام با مواد گوناگون و مطلوب تغذيه مي شود باعث مي شودکه نياز دام به انواع ويتامين ها و مواد معدني و بسياري از فاکتورهاي ناشناخته موثر در رشد بهتر تأمين گرد چون خوراکهاي متنوع مکمل يکديگرند .
در توليد خوراک دام از موادي مثل : جو ، سبوس گندم ، کنجاله تخم پنبه ، تفاله چغندر قند ، مايلو ، ذرت ، کنجاله کلزا ، باگاس و ساير موادي که مصرف آن در حد مجاز بلامانع است مثل تفاله هاي انواع ميوها و فرآورده هاي گوناگون کشاورزي به اضافه مکمل ها ، ويتامين ها ومواد معدني استفاده مي گردد .
يکي ديگر از مزاياي کنسانتره خوراک دام اين است که تمام مواد اوليه که در توليد خوراک دام استفاده مي گردند دقيقاً مورد آزمايش ميکروبي و آناليز غذايي قرارمي گيرند و اگر مشکلي جدي داشته باشد از آنها استفاده نمي شود . در طي مراح لتوليد ، اين مواد الک شده و فلزات يا سنگ يا شيشه و يا هر جسم خارجي اضافي که داشته باشد از آن جدا مي شود پس از آن نيز از مقابل آهنربايي مخصوص عبور داده مي شوند که قطعات يا براده هاي ريز آهن حذب آهنربا مي گردند .
اين عمل براي دامدار بسيار اهميت دارد و مي داند که فلزات چگونه دامي گران قيمت را از پا درمي آورد يا جسم خارجي چگونه دام را دچار مشکل مي سازد . بنابراين از مزاياي مهم کنسانتره همانا عاري بودن از اجسام فلزي و خارجي مي باشد . P class=”MsoNormal” dir=”rtl” style=”TEXT-JUSTIFY: kashida; LINE-HEIGHT: 150%; TEXT-ALIGN: justify; TEXT-KASHIDA: 0%”> اگر بخواهيم از مزاياي بيشمار کنسانتره خوراک دام باز هم بگوييم اين است که مواد پس از الک شدن ، آسياب مي شود و بعد با ساير مواد مخلوط مي شود و در طول مسير از آهنرا عبور مي کند و بعد از آن وارد دستگاه پلت مي شود و در آنجا اين مواد با حراراتي معادل 100 درجه سانتي گراد بخار آب گرم شده که در نتيجه تمام ميکروبهاي مضر و قارچها و عوامل بيماريزا از بين مي روند و خوراک پخته و قابليت هضم آن بالا مي رود .
اطلاع از نسبت مقادير تقريبي علوفه و کنسانتره مورد نياز دام براي هر دامداري لازم است اين نسبت در يک جيره غذايي اساساً به دو عامل بستگي دارد :
1) قيمت کنسانتره و علوفه
2) کيفيت علوفه قابل دسترسي
جهت آشنايي و اطلاع مقادير علوفه و کنسانتره مورد نياز روزانه تعدادي از دام ها بشرح زير آمده است :
الف) گاو و گوساله شيري
1) گاو شيري در دوره شيردهي :
گاو شيري در دوره شير دهي به ازاء هر يکصد کيلوگرم وزن زنده در روز اختياج به حداقل 5/1-1 کيلوگرم علوفه خشک مرغوب يا 3 کيلوگرم علوفه سيلو شده و 5/ 1 کيلوگرم کنسانتره دام شيري دارد .
مثال : گاوي به وزن 500 کيلوگرم بايد
کنسانتره به دام بايد داده شود 5/7=100÷500×5/1
سيلو علوفه 15=100÷1500=500×3
در اين مثال به اين گاو 5/7 کيلو کنسانتره و در صورت داشتن يونجه مرغوب 5/7 کيلو گرم و در صورت نداشتن يونجه مرغوب 15 کيلوگرم سيلوي ذرت بايد به دام داده شود .
اگر علوفه خشک مصرفي داراي کيفيت مرغوب باشد ميتوان در جيره غذايي مقدار علوفه را بيشتر و مقدار کنسانتره را کمتر نمود در صورتيکه علوفه مورد تعليق به لحاظ کيفيت فقير باشد ، گاو شيرده نمي تواند از آن استفاده زيادي کند که در اين صورت بايد مقدار کنسانتره را جهت جبران کمبود مواد مغذي در جيره روزانه افزايش داد .
ب) گوساله نژاد شيري
بعد از شير گرفتن گوساله فخوردن تدريجي کنسانتره مرغوب آغاز مي شود و تا شش ماهگي بايد مقدار کنسانتره به اندازه اي باشد که دام آزادانه هر چقدر نياز دارد مصرف نمايد علوفه مصرفي نيز بايد مرغوب و جوان باشد .
ج) تليسه
نظر به اينکه گاو ماده جوان ( تليسه ) هنوز در حال رشد مي باشد ، جهت جلوگيري از ايجاد وقفه در رشد طبيعي آن زا شش ماهگي بايد روزانه 10 تا 25/1 کيلوگرم کنسانتره بعلاوه علوفه خشک مرغوب به مقدار کاقي در اختيار داشته باشد فقط در صورتي که علوفه مصروفي از لحاظ کيفيت فقير باشد بايد مقدار کنسانتره را به 8/1 تا 27/2 کيلوگرم افزايش داد .
تغذيه تليسه با سن بيش از يک سال تا 3 الي 4 ماه قبل از زايش تنها با علوفه خشک مرغوب کافي خواهد بود در صوتري که علوفه مصرفي فقير باشد بايد به مقدار 9/0 تا 8/1 کيلوگرم کنسانتره به خوراک روزانه اضافه نمود .
د) گوساله پرواري
به ازاي هر يکصد کيلوگرم وزن زنده ، روزانه به 3 کيلوگرم کنسانتره و علوفه خشک احتياج دارد به ازاي هر کيلوگرم علوفه خشک مي توان 3 کيلوگرم علوفه سيلو اضافه نمود .
مقدار کنسانتره بايد حدود 2-8/1 کيلوگرم به ازاي هر يکصد کيلوگرم وزن بنده باشد که بستگي دارد به مقدار افزايش وزن روزانه مورد انتظار و نوع علوفه مصرفي که مقدار آن تغيير مي کند از زايش تا هنگام زايش 250 الي 340 گرم کنسانتره به ازاي هر راس بايد به خوراک روزانه اضافه نمود ميش بره دار که در آغل نگهدار ي مي شود روزانه احتياج به 450 گرم يا بيشتر کنسانتره دارد البته علوفه مرغوب نيز بايد در اختيار داشته باشد .
ه ) بره پروراري
با وزن 30 الي 35 کيلوگرم روزانه احتياح به 420 گرم کنسانتره دارد البته اين در صورتي است که علوفه مرغوب به مقدار کافي در اختيار داشته باشد مقدار /SPAN> خوراک مصرفي بره هاي ريز جثه و درشت جثه بسته به وزن زنده آن متفاوت است مصرف علوفه و کنسانتره در جيره دام پرواري ، گوساله وبره به درصدهاي زيردر طول دوره پرواربندي توصيه مي شود :
خوراک مصرفي
شروع دوره
اوايل دوره رشد
پايان دوره ÷
علوفه
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
کنسانتره
10^
20%
30%
40%
50%
60%
70%
افزودن کنسانتره مصرفي در ابتداي تعليف مي بايست تدريجي صورت گيرد مثلاً اگر قرار است 500 گرم کنسانتره به دام خورانده شود بايد مدت 10 روز بطور متوسط روزانه 50 گرم به جيره اضافه گردد .