خارش مقعد در عارضه ی انگلی کرمک و علل دیگر خارش در بزرگسالان
پرسش:لطفا كمكم كنيد من مدت 6 ماه هست كه مقعدم خارش دارد گاهي وقتا به مدت چند روز خوب و بعد باز بر ميگردد چندين بار هم به
پزشك
مراجعه كردم عمومي متخخصص داخلي قرص مبندازول و مترونيدازول هم خوردم فايده اي نداشت در بهداشت هم واقعا كم نميذارم نميدونم بايد
چيكار كنم از همه چي افتادم اعصابم كلا به هم ريخته لطفا لطفا لطفا كمكم كنيد ممنونم. من 25 ساله هستم.
دکتر ع. ح. سردار : درود دوستم. چهار میلیارد نفر در دنیا به انگل های روده ای مبتلا هستند، که 450 میلیون آنها به دلیل عارضه انگلی، بیمار به
حساب میایند . تخمین زده می شود که 75 تا 85 درصد مردم دنیا در روده خود برخی از انواع انگل ها را دارند. دوست خوبم، تشخیص پزشکان
شما یک عارضه انگلی چون کرمک است. لطفا باز به پزشکتان مراجعه نمائید . کاش نتیجه آزمایش مدفوع را نیز به من اطلاع میدادید البته آزمایش
فوق معمولا تا کشف انگل سه بار تکرار میشود. در مواردی باید استعمال دارو ضد انگل در زمان معین شده پزشکتان تکرار شود و یا نوع آن تغییر
کند. چرا که تخم انگل میتواند در روده شما باقی بماند و بعد به کرم تبدیل شود. مواردی را در مورد کرمک در این پستم شرح میدهم اما با توجه به
کامل نبودن اطلاعات ارسالیتان علل دیگر خارش مقعد را میشمارم: برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها، سوء مصرف ملین، هموروئید، بیماریهای
مقاربتی، انگلها، بیماریهای پوستی (مانند اگزما، سبوره، عفونتهای قارچی)، یبوست، شقاق مقعد، تومورهای بدخیم یا خوش خیم ، بیش از حد
خشک بودن پوست اطراف ناحیه مقعد، سطح بالا رطوبت در اطراف ناحیه مقعد(تعرق) ، مالش شدید با کاغذ توالت ،شستن بیش از حد ناحیه
مقعد با صابون ، برخی از مواد شیمیایی پاک کننده لباس ، اسپری بدن ، صابون ، کاغذ توالت خشن ، بعضی از غذاها چنان سس های تند و یا
ادویه جات و ترشی جات.
*کرمک
انگل کرمک بیشتر در بین اطفال رایج و میباشد و بزرگسالان را نیز میتواند آلوده کند. علائم آن شامل خارش شبانه مقعد است و در اثر آن
پیامدهای عصبی مانند دندان قروچه شبانه را به همراه دارد. تخم انگل ابتدا از ناحیه مقعد به لباسها و بستر خواب و اسباب در تماس منتقل می
شود و از طریق دستها وارد دهان می شود .کرم در انتهای روده بالغ شده و کرم ماده در شب بطرف مقعد حرکت می کند و در اطراف مقعد تخم
گذاری می کند. کرم سفید و نخی شکل هست و با چشم غیرمسلح دیده میشود. برای بررسی تخم ها و کرم ها می توان قبل از خواب نوار
چسب در ناحیه مقعد گذاشت و صبح آنرا برداشت. تخم ها و کرم های روی چسب را می توان در زیر میکروسکوپ مشاهده کرد. انگل یا تخم را
میتوان با آزمایش مدفوع در زیر میکروسکوپ نیز دید معمولا اگر در مدفوع اول کشف نشود تکرار آزمایش لازم است (معمولا سه بار).
کودکان و بزرگسالان آلوده باید در اسرع وقت باید درمان شوند. برای از بین بردن انگل میتوان مبندازول (mebendazole) و یا پیپرازین (piperazine)
را بکار برد. هر دو دارو را می توان به شکل تک دوز استعمال کرد. استعمال مبندازول صد میلی گرمی باید دو هفته بعد تکرار شود. به دلیل اینکه
انتقال آلودگی آسان رخ میدهد، لذا بهتر است تمامی اعضاء خانواده بشکل همزمان درمان شوند.
*کنترل عارضه
– هر روز صبح جهت زدودن تخم انگل و باکتری ها از اطراف مقعد، دوش بگیرید.
– دستهای خود را به طور کامل پس از هر بار توالت و قبل از هر وعده غذایی بشوئید.
– لباس زیر باید روزانه تعویض شود.
– جوشاندن ظروف و لباسهای فرد مبتلا لازم است.
– ملافه ها را وقت به وقت عوض کنید.
– ناخن ها کوتاه نگه داشته شوند.
– کودکان آلوده باید دستکش پنبه ای در هنگام خواب بپوشند.
– خانه به خصوص اتاق خواب تمیز نگه داشته شود.
– غذا در اتاق خواب میل نشود.
– اعضای خانواده شخص مبتلا باید در یک روز معین با هم دارو مصرف کنند.
– اطمینان از عدم آلودگی مواد غذایی لازم است.
– از مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی مقدار زیادی قند اجتناب شود.
– غذاهای با فیبر بالا برای جلوگیری از یبوست میل شود.
– نخارید.
خارش فرج
فرج ناحيهٔ اطراف مهبل میباشد و شامل لب‌ها و تعدادى غده است. خارش فرج (Pruritus vulvae) عبارت از خارش ناحیه تناسلی زنان میباشد و در بین بانوان عارضه ای رایج است و
این حالت بیماری نیست و علامت عارضه ای دیگر میباشد. افرادی که از آن رنج می برند اغلب سالهای زیادی این عارضه را به همراه دارند و در بسیاری موارد نتیجه معالجه آنها تنها
تسکین موقت بوده است.
تعدادی از علل عبارتند از :
– حساسيت پوستي
– بیماری پوستی مانند درماتیت ، لیکن سیمپلکس (lichen simplex) ، پسوریازیس (psoriasis) یا لیکن اسکلروز (lichen sclerosus) .
– شپش ناحيهٔ عانه
– میکروارگانیسم ها مانند کاندیدا (برفک) ، لاکتوباسیل (cytolytic vaginosis) ، و در موارد کمتری ، گاردنرلا (gardnerella) یا تریکومونیاز(trichomoniasis)
– درماتیت تماسی به علت خاراندن ، اصطکاک ، لباس زیر تنگ ، صابون و یا موزایی نامناسب
– بيمارى قند
– خراش های کوچک ، اغلب در ناحیه تحتانی محل اتصال لبهای کوچک
– کرم‌هاى پيشگيرى از حاملگي و اسپرى‌ها
– سرطان پوست مانند نئوپلازی داخل فرج ، بیماری اکستراماماری پاژه (extramammary Paget) و یا به ندرت ، سرطان فرج
اغلب چند تا از این عوامل موجب خارش میتوانند شوند که در آن صورت موجب دشواری برای تعیین علت دقیق خارش و یا بثورات جلدی میشود. لذا آزمایشات میکروبیولوژیکی جهت
تشخیص لازم است . گاهی اوقات بیوپسی پوست یا تست حساسیت برای تعیین ماهیت دقیق بیماری پوستی لازم میباشد. هنگام مواجهه با خارش فرج، احتمال التهاب در دستگاه
تناسلی را نیز باید در نظر داشت که شایع ترین علت آن عفونت های مهبل (واژن) است چنان واژینوز باکتریال که در صورت عدم تعادل میکروارگانیسم های مهبلی رخ میدهد. عفونت
قارچی مهبل نوع دیگر است که در اثر رشد بیش از حد قارچها باعث خارش ، سوزش و ترشح سفید غلیظ و پنیری شکل می شود. عفونت دیگر تریکومونیازیس است که خارش و
سوزش و ترشح زرد مایل به سبز از علائم آن میباشد.
درمان
معالجه بر علت عارضه استوار است. برخی از اصول کلی برای همه موارد عبارتند:
– خنک نگه داشتن ، به خصوص در زمان شب
– پوشیدن لباس زیر و بیرونی گشاد پنبه‌اى به‌جاى لباس‌هاى زير از جنس الياف مصنوعى
– اگر علت خارش بیماری پوستی قارچی بوده و مقاوم باشد به همراه کرم های موضعی، داروهای ضدقارچ هم به صورت خوراکی باید مصرف شوند.
– اجتناب از پوشیدن لباس نایلونی
– یک یا دو بار شستشو در روز با آب ولرم و یا با استفاده از یک پاک کننده غیر صابونی به جای صابون معمولی
– در صورت عفونی بودن عارضه، همسر بیمار هم باید تحت درمان قرار گیرد.
– اجتناب از خاراندن و یا مالش منطقه آسیب دیده
– اجتناب از دوچرخه یا اسب سواری
– برای کاهش خارش، کمپرس آب سرد پانزده دقیقه ای دو بار در روز مفید است.
– گذاشتن با احتیاط تامپون و تعویض چند باره نوار بهداشتی
– بکارگیری لیف گرم و مرطوب یا نشستن در وان آب گرم برای تسکین پوست حساس می تواند کمک کند.
– عدم استعمال کرم های استروئیدی قوی برای طولانی مدت
– اجتناب از بکارگیری کرمهایی که پزشکتان تجویز نکرده
– در برخی از بیماران با خارش شدید، آنتی هیستامین های خوراکی یا آرام بخشهایی مانند آمی تریپتیلین میتوانند کمک کنند.
– معمولا یکی از درمانهای خارش ، نخاریدن است.