عصب سه قلو بعنوان زوج پنجم و ضخیم ترین عصب از اعصاب دوازده گانه مغزی است كه دارای الیاف حسی و حركتی است. هسته حسی این عصب بصورت نوار طویلی است كه در تمام ساقه مغز (از مزانسفال تا حد فوقانی نخاع) كشیده شده در حالیكه هسته حركتی آن در نیمه فوقانی كف بطن چهارم قرار دارد. تنه این عصب از سطح قدامی طرفی پل مغزی خارج می شود و با وارد شدن به حفره جمجمه ای میانی (در حد خلفی سینوس كاورنوزوس) در ضخامت دو لایه از سخت شامه قرار می گیرد و در این ناحیه ضمن اینكه منجر به تشكیل عقده سه قلو (Trigeminal ganglion) می شود به سه شاخه افتالمیك، ماكزیلاری و ماندیبولار تقسیم می گردد.
– شاخه افتالمیك (Ophtalmic nerve) –
دارای الیاف حسی است كه در ضخامت سخت شامه حد تحتانی جدار خارجی سینوس كاورنوزوس به سمت شكاف كاسه چشمی فوقانی می رود. قبل از ورود به حفره اربیت شاخه ای تحت عنوان راجعه مننژیال از این عصب جدا می شود و در ضخامت سخت شامه به عقب بر می گردد تا حس چادر مخچه را تامین نماید.
عصب افتالمیك با ورود به حفره اربیت به سه انشعاب فرونتال, لاكریمال و نازوسلیار تقسیم می شود (توضیح مربوط به انشعابات عصب افتالمیك در بحث دستگاه بینایی بیان شده است).
– شاخه ماگزیلاری (Maxilary nerve) –
بعنوان دومین شاخه عصب سه قلو اجتماعی از الیاف حسی است كه ضمن عبور از سوراخ گرد (Foramen rotundom) در كف جمجمه وارد حد فوقانی حفره پتریگوپالاتین می شود و سر انجام بعنوان عصب اینفرا اربیتال به ناودان همنام خود در كف حفره اربیت نفوذ می كند. انشعابات این عصب عبارتند از:
• شاخه مننژیال كه در مدخل سوراخ گرد از این عصب جدا می شود و در سخت شامه كف حفره جمجمه ای قدامی و میانی انتشار می یابد.
• شاخه های ارتباطی با گانگلیون پتریگوپالاتین كه از این طریق حس مخاط كام را دریافت می نمایند و همچنین الیاف پس عقده ای پاراسمپاتیك زوج 7 را از این گانگلیون (از طریق شاخه ارتباطی عصب ماكزیلاری با عصب لاكریمال) به غده اشك منتقل می نمایند.
• شاخه های آلوئولار خلفی فوقانی (Superior posterior alveolar branch)) كه ضمن نفوذ در سطح خلفی استخوان ماكزیلا به ریشه دندانهای آسیای بزرگ وارد می شوند و به این دندانها عصب می دهند.
• شاخه های آلوئولار میانی فوقانی (Superior middel alveolar branch)) كه از كف حفره اربیت در جدار سینوس فك فوقانی به سمت دندانهای آسیای كوچك این فك می روند و به ریشه این دندانها وارد می شوند.
• شاخه های آلوئولار قدامی فوقانی (Superior anterior alveolar branch)) نیز در حد قدامی كف حفره اربیت در جدار سینوس فك به سمت دندانهای پیش و نیش می روند و به ریشه این دندانها وارد می شوند.
• شاخه اینفرا اربیتال (Inferaorbital branch) بعنوان آخرین شاخه عصب ماكزیلاری ضمن عبور از سوراخ همنام خود (پایین تر از كنار كاسه چشمی تحتانی) در پلك تحتانی, حد طرفی بینی و لب فوقانی منتشر شده و حس این نواحی را تامین می نماید.
– شاخه مندیبولار (Mandibular nerve) –
بعنوان سومین شاخه عصب سه قلو شناخته می شود كه هم دارای الیاف حسی و هم دارای الیاف حركتی است. این عصب در كف حفره جمجمه ای میانی از سوراخ بیضی (Foramen oval) می گذرد و به حفره اینفرا تمپورال وارد می شود. این شاخه از عصب زوج 5 نیز به سهم خود دارای انشعاباتی است كه به شرح ذیل می توان از آن نام برد.
• شاخه مننژیال كه در زیر سوراخ بیضی و قبل از اینكه عصب به دو تنه قدامی و خلفی تقسیم شود از عصب ماندیبولار جدا می شود و در مسیر شریان مننژیا مدیا (از طریق فورامن اسپینوزوم) به سخت شامه حفره جمجمه ای قدامی وارد می شود و در تامین حس آن شركت می كند.
• عصب عضله پتریگوئید داخلی (Nerve for medial pterygoid) نیز از تنه عصب ماندیبول جدا می شود و ضمن اینكه به عضله همنام خود عصب می دهد شاخه هایی برای دو عضله كشنده پرده كامی و كشنده پرده صماخ از آن صادر می شود.
شاخه های تنه قدامی عصب ماندیبول عبارتند از:
• عصب ماضغه ای (Msseteric nerve) كه پس از جدا شدن از تنه قدامی از بریدگی استخوان ماندیبول (در حد فاصل زایده كرونوئید و كندیل) عبور نموده و از عمق عضله ماستر در این عضله نفوذ می كند و باعث فعالیت این عضله می گردد.
• عصب عضله پتریگوئید خارجی (Nerve for lateral pterygoid) نیز ضمن انشعاب از تنه قدامی در عضله همنام خود نفوذ می نماید و باعث حركت این عضله می شود.
• شاخه های تمپورال عمقی (Deep temporal branches) كه معمولا دو یا سه عدد هستند و از عمق عضله گیجگاهی در آن نفوذ می نمایند و منجر به انقباض این عضله می گردند.
• شاخه بوكال (Buccal nerve) كه با انشعاب از تنه قدامی در حد فاصل عضلات پتریگوئید داخلی و خارجی در حفره اینفرا تمپورال ظاهر می شود و در عضله بوكسیناتور نفوذ می نماید. این شاخه از عصب دارای ماهیت حسی است و حس مخاط گونه و حس عضله بوكسیناتور را انتقال می دهد.
شاخه های تنه خلفی عصب ماندیبول عبارتند از:
• عصب آلوئولار اینفریور (Inferior alveolar nerve) كه وارد كانال ماندیبول می شود و در ضخامت فك تحتانی به ریشه های دندانی آسیای بزرگ و كوچك این فك عصب می دهد. این عصب در مقابل سوراخ چانه ای (Mental foramen) به دو شاخه منتال (Mental) و اینسیزیو (Insisive) تقسیم می شود كه انشعاب اولی از سوراخ همنام خود در استخوان ماندیبول خارج گردیده و در پوست چانه انتشار می یابد در حالیكه انشعاب دیگر به ریشه دندانهای پیشین فك تحتانی وارد می شود. توضیح: قبل از اینكه عصب آلوئولار اینفریور وارد كانال ماندیبول شود شاخه ای تحت عنوان عصب میلوهیوئید (Mylohyoid nerve) از آن جدا می شود كه در شیار همنام خود از استخوان ماندیبول پایین می رود و به عضله میلوهیوئید عصب می دهد. از عصب عضله میلوهیوئید شاخه ای نیز برای بطن قدامی دیگاستریك جدا می شود.
• عصب زبانی یا لینگوال (Lingual nerve) كه ضمن جدا شدن از تنه خلفی عصب ماندیبول, طناب صماخی (از زوج 7) به آن اضافه می شود. عصب لینگوال سپس به موازات عصب آلوئولار اینفریور از سطح عضله پتریگوئید داخلی پایین می آید وارد حفره دهان می شود و در دو سوم قدامی زبان منتشر می گردد. عصب لینگوال ضمن عبور از كف دهان در موقعیتی قرار می گیرد كه با مجرای غده بزاقی ساب ماندیبول تقاطع حاصل می كند. در این شرایط عصب از خارج به داخل و مجرای ساب ماندیبول از داخل به خارج متمایل شده و از یكدیگر می گذرند. عصب لینگوال همچنین در كف دهان با گانگلیون ساب ماندیبول مرتبط می گردد. الیاف پاراسمپاتیك پیش عقده ای زوج 7 كه از طریق طناب صماخی به عصب لینگوال اضافه شده و از این طریق تا كف دهان حمل می شوند در این ناحیه به گانگلیون ساب ماندیبول وارد شده و پس از اینكه در این گانگلیون پس عقده ای شدند به عنوان الیاف ترشحی به غدد بزاقی ساب لینگوال و ساب ماندیبول وارد می شوند. علاوه بر این حس چشایی دو سوم قدامی زبان نیز از طریق عصب لینگوال به طناب صماخی منتقل شده و به هسته چشایی زوج 7 انتقال می یابد.
• عصب گوشی – گیجگاهی (Auriculotemporal nerve) یكی دیگر از انشعابات تنه خلفی است كه ضمن جدا شدن از این تنه دارای دو ریشه قدامی و خلفی است. این دو ریشه در حد داخلی مفصل تمپورو- ماندیبولار (Temporomandibular joint) بهم می پیوندند و حلقه ای ایجاد می كنند كه شریان مننژیا مدیا از درون آن می گذرد و سپس وارد جمجمه می شود. عصب گوشی – گیجگاهی سپس از عقب گردن كندیل ماندیبول از عمق به سطح می آید و در جلوی لاله گوش منتشر می شود. این عصب از طریق شاخه های گوشی خود حس پوستی جلوی لاله گوش و ناحیه پاروتید را تامین می كند در حالیكه شاخه گیجگاهی آن در منطقه گیجگاه انتشار یافته و حس پوستی این ناحیه را دریافت می نماید.
اعصاب حرکتی
اعصاب نخاعی
دستگاه عصبی محیطی
وظیفه نخاع
اناتومی نخاع
اعصاب 12 گانه مغزی
برش عرضی نخاع
نخاع چیست؟
راجع به
عصب سه قلو و موارد زیر:
متخصص عصب سه قلو
عمل جراحی عصب سه. قلو
درمان نورالژي عصب سه قلو
درمان گیاهی درد عصب سه قلو
درمان گیاهی بیماری درد عصب سه قلو
فیلم جراحی عصب سه قلو
شاخه های عصب
درمان درد عصب سه قلو با طب سوزنی
اگر از بچه ها مطلب ترجمه شده داره بذاره … چقدر سایت دانشجو خوبه