انواع ماهیان خاویاری

قیمت ماهیان خاویار

انواع ماهیان خاویاری

ماهي هاي خاويار در ايران عبارتند از:

بلوگا
سوروگا
آسترا
خاکستري
استروژن
ماهیان خاویاری که استروژن نامیده می شوند و از خانواده تاس ماهیان، از جمله گونه های آب زی کم نظیری هستند که از قدمتی چند صد میلیون ساله که به عصر ژوراسیک باز می گردد بر خوردارند و از این رو ماهیان خاویار را فسیلهای زنده جهان می نامند که همراه با تکاملی فیلوژنی تا به امروز باز مانده اند . از منظر تعدد گونه ها به ۲۷ گونه و زیر گونه در جهان تقسیم می شوند که از این تعداد ۵ گونه در دریای خزر زندگی می کنند ،دریایی که خود به تنهایی ۹۳ درصد ذخایر ماهیان خاویاری جهان را در خود جای داده است. اما ارزش ماهیان خاویاری نه به جهت استفاده از گوشت انان که به واسطه تخم انان که به خاویار یا مروارید سیاه مشهور است ،می باشد . خاویار خود به تنهایی به عنوان اشرافی ترین صبحانه جهان محسوب می گردد بسیاری آن را به شکل خام و یا همراه با تخم مرغ و اغشته به زرده ان میل می کنند و گروهی نیز به اندازه نوک قاشقی از ان را همراه با سبزیجات معطر یا قطعه کوچکی از نان و کره می خورند و بوی تند ماهی مانند ان و طعم شورش را بسیار دوست می دارند و انرا بسیار پر کالری و انرژی زا می دانند و این چنین نیز هست . خاویار انواع گوناگونی دارد چون خاویار طلایی و سرخ و سیاه که البته در این میان خاویار سیاه از ازرشی قابل توجه بر خوردار است .
دریای خزر به تنهایی ۹۳ در صد از ذخیره خاویار و ماهیان خاویاری جهان را در خود جای داده است .همچنین ۵ گونه از ماهیان خاویاری ممتاز جهان نیز در این دریا میزیند که به ترتیب کیفیت عبارتند از «فیل ماهی» -«قره برون یا ماهی خاویاری ایران »- «ماهی خاویاری گلد(چالباش) یا روس»- «ماهی شیپ »-« ماهی ازون برون» ، قبل از ادامه نامه توجه دوستان را به شرحی مختصر در ارتباط با گونه های ماهیان خاویاری همراه با عکس و ترتیب کیفیت و ارزش انان در دریای خزر درجلب می نمایم .

فیل ماهی بزرگترین ماهی ابهای داخلی است که از نقطه نظر کیفیت خاویار رتبه اول را به خود اختصاص داده است نام دیگر ان بلوگا است و نمونه هایی از انها با وزنی در حدود۱۴۰۰کیلوگرم و سنی بیش از ۱۰۰ سال صید شده است .هر ۲ یا ۳ سال یک بار تخم ریزی می کند و بین ۱۴ و ۱۷ سالگی بالغ می شود و به واسطه بهترین خاویار، رتبه گرانترین ماهی و خاویار جهان را دارا ست . از قامتی معادل یک و نیم متر تا بیش از چهار متر بر خوردار است ، رکورد صید ان در ایران ۶۲۰ کیلوگرم بوده است.
قره برون یا تاس ماهی ایران در حال حاضر گونه ای مستقل محسوب می شود ،چرا که تا قبل از این انرا زیر گونه ای از ماهی روس می دانستند . در لفظ به معنای بینی سیاه است که از رتبه دوم ارزش بر خوردار است . در حال حاضر به واسطه تکثیر مصنوعی از نقطه نظر تعدد از گونه روس پیشی گرفته است . از گونه روسی بزرگتر می باشد و کیفیت خاویاری برتر از وی را نیز دارا می باشد از نظر ظاهری تا حدی شبیه به هم می باشند گرچه رنگی تیره تر همراه با رنگ دانه های سفید رنگ که تا بینی وی ادامه پیدا

کرده وی را از نظر ظاهری از تاس ماهی روس جدا می کند . وزنی معادل ۶۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم دارد و طولی معادل ۱متر تا بیش از ۲متر که در فاصله ۱۲ تا ۱۴ سالگی بالغ می گردد.
تاس ماهی روس یا چالباش در زمره گونه هایی است که در تمامی نقاط دریای خزر یافت می شود و خاویار ان را نیز به اصطلاح طلایی می نامند که از رتبه سوم ارزش بر خوردار است و در فاصله ۱۲ تا ۱۶ سالگی به سن تخم دهی میرسد و بالغ می شود . از طولی معادل ۱ تا ۲ متر بر خوردار است و وزنی معادل ۶۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم.
ماهی خاویار شیپ معمولا ماهی مهاجری است که به واسطه تخم ریزی به سواحل ایران می اید و در رودخانه های ابریز دریای خزر تخم گذاری می کند . از عمری معادل ۳۰ سال بر خوردار است ، سبک وزن است و از تعدد کمی هم بهره می برد ،از نقطه نظر ارزش در رتبه چهارم قرار دارد . با طولی بیش از ۱ متر و وزنی سبک ، در فاصله ده سلگی تا ۱۴ سالگی بالغ می گردد و به سن تخم دهی می رسد .
ماهی اوزون برون (دراکول) کوچکترین ماهی خاویار دریای خزر می باشد که در ایران به اشتباه کلیه ماهیان خاویاری را به نام وی اوزون برون می نامند .از نقطه نظر کیفی در رتبه اخر قرار دارد چرا که از خاویار ریزتر و ارزانتری بهره می برد . از نظر تکثیر مصنوعی با مشکلاتی مواجه است و تعداد ان نیز در شرایط طبیعی رو به کاهش می رود .در ترجمه نام وی بینی دراز است.در فاصله ۸تا۱۲ سالگی بالغ می شود . از قامتی معادل ۱ تا ۱.۵متر بهره می برد و وزنی سبکتر در قیاس با دیگر ماهیان این خانواده در دریای خزر .

ازنقطه نظر تاریخی واژه تاسماهی شکلان (Acipenserformes) برای اولین بار توسط Berg در سال 1940 بعنوان یک نام در جهت توصیف تاسماهیان (Acipenseridae) و ارتباط نزدیک آنها به کار گرفته شد.اما برای اولین بار Linnaeus در سال 1785 تاسماهی بالتیک (Acipenser sturio) را شناسایی نمود و آن را گونه‌ای از کوسه ها معرفی کرد.البته این عجیب به نظر نمی‌رسد زیرا در زمان لینه ماهیان آرواره دار (gnathostome) بطور کلی به “Chondropterygii “chondroichthyans یا “Ossei “osteichthyansطبقه بندی می‌شدند.ماهیان خاویاری تنها گروه ماهیان استخوانی غیرحقیقی بودند که توسط ماهی شناسان قبل از لینه شناخته نشده بودند. Agassiz(1944-1833م.( اولین کسی بود که تاسماهیان را از کوسه ها به جهت فلسهای گانوئیدی آنها تشخیص داد. مطالعات انجام شده در زمینه فیلوژنی تاسماهیان در سالهای اخیر مربوط به GrandeوBemis(1991(، Findeis (1997) و Bemis و همکاران (1997) می‌باشد. تجزیه و تحلیل‌های اکولوژیک نیز نشان داد که گروههای مختلف از گونه های تاسماهیان که در جنس Acipenser جای گرفته اند دارای نیازهای زیست محیطی متفاوتی می‌باشند.این گروهها در مناطق جداگانه ای از نیمکره شمالی که به نظر می‌رسد مناطق بومی است زندگی می‌کنند.به طور کلی امروزه 28 گونه از تاسماهیان (شامل 26گونه از خانواده Acipenseridae و2گونه از خانواده (Polyodontidae)در جهان شناخته شده اند.(بهمنی 1378)

خصوصیات کلیدی ماهیان خاویاری:

سوراخ بینی آنها بر روی سر قرار دارد،سوراخ اسپیراکل آنها کمی از چشم فاصله دارد و کوچک است (در ماهیان غضروفی سوراخ اسپیراکل به چشم نزدیک است).در بچگی دندان دارند ولی در ماهیان بالغ فاقد دندان هستند.دارای سنگدان هستند.دارای سرپوش آبششی هستند که قطعات آن به هم محکم چسبیده و یکی شده اند.باله دمی آنها هتروسرک و باله پشتی آنها کوچک در انتهای بدن روبروی باله مخرجی قرار دارد.مخرج آنها بین باله های شکمی قرار گرفته است.مهره های آنها فاقد جسم مهره است.جمجمه غضروفی دارند ولی روی سر به وسیله تعداد زیادی صفحه استخوانی پوشیده شده است.فک فوقانی آنها به جمجمه متصل نیست.استخوان های کلاویکول و غرابی را دارند.دارای مخروط شریانی هستند.دارای چین مارپیچی در روده خود هستند.دارای هپاتو پانکراس هستند.دارای اندامهای الکتریکی برای پیداکردن غذا هستند.دیادروم (مهاجر دو طرفه) هستند. استخوان Interopercolar در آنها تحلیل رفته و یا اصلا وجود ندارد.صفحات استخوانی در بچه ها تیزتر و در بالغ ها مسطح تر است.در هنگام تغذیه دارای توانایی تنفس به وسیله سوراخی که بالای سرپوش آبششی خود قرار دارد (اسپیراکل)هستند.در دوران ژوراسیک پدیدار شده اند.فاقد شعاع غشاء پایه آبششی هستند (در خانواده پاروپوزه یک شعاع غشاء پایه آبششی وجود دارد). فلسهای بزرگ تغییر شکل یافته محور باله های منفرد آنها را پوشانده است.ارتباط لوله های تناسلی و ادراری جز در زمان تولیدمثل بسته است.

خصوصیات کلیدی تاس ماهیان:

در این جنس،اسپیراکل و بینی روی سر قرار دارد و دهان تحتانی است.دهان آنها حالت کشویی دارد.استخوانهای فکی و پیش فکی در آنها به هم جوش خورده اند.دارای سه نوع آبشش هستند: 4صفحه آبششی معمولی – 1نیمه آبشش -1 شبه آبشش (مانند کوسه،سپر،گار،بوفین و سلکانتها)
دارای 5 ردیف استخوانی بر روی بدن هستند،بجز در شیپ که گاهی صفحات ردیف شکمی حذف شده است.دارای فلسهای لوزی در اطراف باله پشتی و مخرجی و شاخه بالایی باله دمی خود هستند.باله سینه ای آنها موقعیت پایینی دارند (برعکس تن ماهیان).دارای زوائد باب المعدی هستند که به صورت توده ای است و به وسیله یک مجرا به معده متصل هستند.تعیین سن در آنها با استفاده از تهیه مقطع از شعاع قطور باله سینه ای انجام می‌شود (در گربه ماهیان با استفاده از شعاع قطور باله پشتی و سینه ای و در کوسه ماهیان با استفاده از شعاع قطور باله های منفرد تعیین سن انجام می‌شود).از نظر دسته بندی اکولوژیکی جزء ماهیان لیتوپلاژیوفیلیک هستند (یعنی مربوط به آبهای ساحلی نزدیک هستند).به غیر از گونه استرلیاد بقیه مهاجر هستند.
کاریوتایپ: n2 (120 کروموزوم) : فیل ماهی- اوزون برون – شیپ – استرلیاد کاریوتایپ 4n (240کروموزوم) : چالباش
بنابراین 4n ها از لحاظ تکاملی جدیدتر هستند.

چرخه زندگی تاس ماهیان

چرخه زندگی 1: کلیه مراحل زندگی تاس ماهیان (بالغ‌ها،بچه ماهی‌ها،تخم و مراحل رشدجنینی) در دریاچه‌ها و رودخانه های آب شیرین مانند استرلیاد و بیشتر تاسماهیان پاروپوزه
چرخه زندگی 2: بالغ ها پس از تخم ریزی در آب شیرین به آب ساحلی و لب شور بر می‌گردند و بچه ماهیان نیز به آهستگی به دنبال آنها به محل اصلی زندگی مهاجرت می‌کنند مانند تاس ماهی سفید و تاس ماهی آمور
چرخه زندگی 3: بالغ ها پس از تخم ریزی به سرعت به طرف دریا مهاجرت می‌کنند و در آنجا تا مرحله تخمریزی بعدی می‌مانند بچه ماهیان نیز آب شیرین را زود ترک می‌کنند ولی پس از زمان نوزادی بچه ماهیان جوان بین مصب و آب شور دریا رفت و آمد می‌کنند مانند تاس ماهی ایران،فیل ماهی و دراکول
تاس ماهیان مهاجر به دو نژاد مهاجرین پاییزه و مهاجرین بهاره تقسیم می‌شوند.مهاجرین پاییزه به ماهیانی اطلاق می‌شود که در فصل پاییز از دریا به رودخانه های مناسب مهاجرت و زمستان را در آنجا سپری می‌کنند و در اوایل بهار سال آتی،به مناطق تخم ریزی در رودخانه بالا رفته و تخم ریزی می‌کنند ولی مهاجرین بهاره ماهیانی هستند که در فصل بهار از دریا به رودخانه مهاجرت کرده و در همین فصل تخم ریزی می‌نمایند.
تولیدمثل طبیعی تاس ماهیان
همه تاس ماهیان در رودخانه های آب شیرین تخم ریزی می‌کنند.آنها اغلب رودخانه های گل آلود،تا حدودی عمیق و دارای جریان نسبتأ شدید دارای بسترهای قلوه سنگی را برای تخم ریزی انتخاب می‌کنند.تخم تاس ماهیان پس از لقاح چسبنده بوده و به بوته‌ها یا برگ‌های داخل آب یا به قلوه سنگهای کف رودخانه می‌چسبد.عمل آنکوباسیون با ثابت بودن تخم ها و عبور آب رودخانه از روی تخم ها انجام می‌گیرد و در همین شرایط تخم تبدیل به لارو می‌گردد.بچه ماهیان از رودخانه به دریا باز می‌گردند.
فاصله هر تخم ریزی در تاس‌ماهیان جوان هر سه سال یک بار بعد از بلوغ و در ماهیان مسن هر5-7 سال یکبار انجام می‌گیرد.درجه حرارت مناسب برای تاس ماهی (10-23)،دراکول (15-28)،فیل ماهی (8-19) درجه سانتی‌گراد و میزان اکسیژن حدود 8.2 تا 10.1 میلی‌گرم در لیتر و سرعت جریان آب 0.5 تا 1.5 متر در ثانیه تا جریان بسیار سریع و حتی سیلابی مکان مناسبی برای تخم ریزی ماهیان خاویاری می‌باشد.

تعدادصفحات استخوانی پشتی7تا17،کناری23تا50،شکمی6تا 12عددمی‌باشد.تعدادشعاعهای غیرمنشعب باله پشتی51تا27،باله مخرجی57تا27عدد.پوزه باریک وطویل تری نسبت به چالباش دارد.پلاک های فرعی واضحی دارد.مقطع عرضی پوزه این گونه مربعی شکل است.
بیشترپراکنش ان درخزرمیانی وجنوبی می‌باشد،تاسماهی ایرانی در اکثر موارد در اعماق تا 50متری دریای خزر زندگی می‌کند و در فصول پاییز و زمستان آبهای مناطق میانی و جنوبی دریا با دمای 20-10درجه سانتیگراد را ترجیح می‌دهد..اندازه انها به230cmمی‌رسدوحداکثرسن گزارش شده45سال می‌باشد. غذای انهاماهیان ریز،سیاه کولی،انواع گاوماهیان،گاماریدها لارو شیرونومیده،کرم های کم تار،کورفیده،میزیده،خرچنگ گرد،نرئیس،بارناکل ها و صدف می‌باشد. این ماهیان دارای دو اوج مهاجرت برای تخم ریزی در بهار از اواخر اسفند،فروردین و اردیبهشت و پاییز از مهر وآبان صورت میگیرد.مهاجرت پاییزه ان ازبین رفته است.90%رهاسازی درایران به این گونه اختصاص دارد.هم اوری انها850000گزارش شده. برای تخم‌ریزی به رودخانه ها مهاجرت می‌کندودرحوزه‌ی شمالی ولگا،ترک،اورال سفیدرود ،گرگانرود،تجن،کورادیده می‌شوند.تولید تخم این ماهیان با افزایش سن بیشتر میشود به طورکلی هماوری 350000 بین گونه های7تا14سال دیده می شود.نرها در 8-11سالگی و ماده ها در 10-16سالگی بالغ می‌شوند.

چالباش
تعدادپلاک های پشتی8تا18عدد،کناری24تا50،شکم� �6تا12عددمی‌باشد.تعدادشعاع های غیرمنشعب باله پشتی27تا51،باله مخرجی18تا23عدد.بین دوچشم انهافرورفتگی وجود دارد.پلاک های فرعی درانها محوشده،درقره برون واضح است.حالت پوزه به صورت پهن است،درقره برون واضح وطویل می‌باشد.
ابهایی باشوری پایین تر،سردترواعماق کمتر را ترجیح می دهند.حداکثرسن انها50سال می‌باشدغذای انهابیشترنرمتنان،کرم نرئیس،خرچنگ دریای خزر،انواع سخت‌پوستان مثل گاماروس ها است وماهی خواری کمتر درانها دیده می شود. تاسماهی روسی عمدتا در بخش شمالی دریای خزر زیست می‌نماید و وابستگی زیادی به رودخانه ولگا دارد اما پراکنش آن در آبهای بخش جنوبی نیز قابل مشاهده است.در شمال دریای خزرماهیان جوان این گونه در محدوده 2تا۵متری را ترجیح می‌دهد.پراکنش این گونه در آبهای شمال دریای خزر بیشتر از خزر جنوبی است .تاسماهی روسی در محدوده دمایی 2 تا 24 درجه در اعماق مختلف بخشهای شمالی و جنوبی دریای خزر پراکنده است.این ماهیان جهت تخم ریزی وارد رودخانه های ولگا،اورال،ترک،کورا و رودخانه های بخش جنوبی می‌شود.مهاجرتهای تولیدمثلی این ماهی در فصول بهار و پاییز انجام می‌گیرد.اوج تخم ریزی این ماهی در دمای 25-21درجه سانتیگراد است سن بلوغ در نرها 7تا14سالگی ودر ماده ها از8تا20سالگی شروع می‌شود.بچه ماهیان این گونه ابتدا از بی‌مهرگان،سخت پوستان،کرمها و ماهیان بالغ عمدتا از کیلکا،گاوماهیان،نرئیس،نرم تنان شامل آبرا،میتیلاستر،کوربولمیا تغذیه می‌کنند.دامنه تغذیه تاسماهی روسی وسیع‌تر از تاسماهی ایرانی است.