کل گرایشهای رشته کامپیوتر
کل گرایشهای رشته کامپیوتر
من دارم دیپلم کامپیوتر رو میگیرم اگه میشه گرایشهای کامل رشته کامپیوتر را ذکر کنید؟
و ایا این نرم افزارهای بالا برنده سرعت اینترنت برای ما شهرستانی ها که با اینترنت اهل قجر کار میکنیم کار میده بهترینشو معرفی کنید که خودتون واقعا تست کردید ؟
معرفی رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی ارشد
رشته مهندسی کامپیوتر که به طراحی و ساخت اجزای مختلف کامپیوتر می پردازد، لذا از اهمیت بسیار زیادی در دنیای امروز برخوردار است. هدف از طی این دوره تربیت کارشناسانی است که در زمینه تحلیل، طراحی، ساخت و راه اندازی دستگاهها و مجموعه های سخت افزاری جدید، بررسی و شناخت مجموعه های سخت افزاری و نرم افزاری موجود، نگه داری، عیب یابی و تعمیر و اصلاح و توسعه فعالیت کنند.
طراحی، شبیه سازی، فرآوری، پردازش، سنجش، آموزش، ویرایش و … همه مفاهیمی هستند که با بالاترین دقت و در کوتاه‌ترین مدت زمان ممکن در برنامه های نرم افزاری کامپیوتر انجام می شوند. لذا هدف از این رشته تربیت نیروی متخصص برای انجام امور فوق است.
* گرایش‌ها و ابعاد مختلف این رشته در کارشناسی ارشد
این رشته در مقطع ارشد دارای چهار گرایش معماری کامپیوتر، مهندسی نرم‌افزار، هوش مصنوعی و الگوریتم و محاسبات است.
چه مباحثی که در هر گرایش مطرح میشود؟
* گرایش نرم‌افزار: در گرایش نرم‌افزار در مقطع کارشناسی ارشد دانشجویان با سیستمهای عامل پیشرفته ـ بانکهای اطلاعاتی ـ برنامه‌نویسی پیشرفته و تحت WEB ـ الگوریتمهای پردازش موازی و … آشنا می‌شوند.
* گرایش هوش مصنوعی: در این گرایش با مطالب جدیدی مانند شبکه‌های عصبی ـ هوش مصنوعی
پیشرفته ـ تئوری فازی ـ پردازش تصویر و … آشنا می‌شوند.
* گرایش معماری کامپیوتر: در این گرایش دانشجویان با معماری‌های پیشرفته کامپیوتر و ابر رایانه‌ها شبکه‌های کامپیوتری گسترده ـ پردازش تصویر و طراحی سیستمهای تحمل‌پذیر خطا و … آشنا می‌شوند.
* گرایش الگوریتم و محاسبات: این گرایش که یک گرایش جدید است. دانشجویان با الگوریتمهای توزیعی و پیشرفته ـ ریاضیات پیشرفته کامپیوتری و … آشنا می‌شوند.
توانایی‌های لازم برای داوطلبان این رشته
توانایی ذهنی ویژه‌ای برای تحصیلی در این رشته مورد نیاز نیست. البته دانشجویانی که پایه ریاضی قوی و توانایی استدلالی و استقرایی بهتری دارند، در این رشته موفق‌ترند. از لحاظ جسمانی مهمترین ویژگی داشتن قدرت بصری خوب است و دانشجویان با قدرت شنوایی و حرکتی پایین نیز میتوانند در این رشته ادامه تحصیل دهند.
مهمترین نکته‌ای که در مورد این رشته می‌توان عنوان کرد، داشتن روحیه مطالعه مستمر است چرا که سرعت پیشرفت علم در این رشته نسبت به رشته‌های دیگر بسیار بالاست و دانشجو باید بطور مستمر در پی مطالب جدید و یادگیری آنها باشد.
گرایشهای این رشته در کارشناسی
رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع کارشناسی دارای دو گرایش سخت افزار و نرم افزار است که البته این دو گرایش در مقطع کارشناسی تفاوت قابل توجهی با یکدیگر ندارند.
گرایش سخت افزار در برگیرنده فعالیت های آموزشی، پژوهشی و صنعتی در خصوص قطعات، بردها، تجهیزات و در نهایت سیستم های کامپیوتری در مقیاس های مختلف است و یکی از شاخه های مهم آن به نام معماری کامپیوتر (طراحی و ساخت کامپیوتر) است.
هدف از گرایش نرم افزار کامپیوتر، آموزش و پژوهش در زمینه زبانهای مختلف برنامه نویسی، سیستم های عامل مختلف و طراحی انواع الگوریتم ها است.
هوش مصنوعی
گرایش هوش مصنوعی تنها گرایشی است که داوطلبان کنکور سراسری کارشناسی ارشد میتوانند در کنار گرایشهای دلخواه خود (نرم افزار و محاسبات و الگوریتم یا معماری کامپیوتر) در وقتی جداگانه به سوال‌های آن پاسخ گویند. داوطلبان در هنگام کنکور موظفند در یک وقت ۶۰ دقیقه ای به سوالات نرم افزار یا سخت افزار پاسخ گویند و سپس در یک وقت ۶۰ دقیقه ای جداگانه به سوالات هوش مصنوعی بپردازند. هیچکدام از دانشجویان دوگرایش به گذراندن واحدهای جبرانی جهت تحصیل در این گرایش نیاز ندارند. این در حالی است که شمار پذیرفته شدگان در گرایش هوش از بقیه گرایش‌ها نیز بیشتر است. در دوره کارشناسی دانشجویان صرفا با یک درس سه واحدی با نام هوش مصنوعی آشنایی پیدا می‌کنند و آشنایی بیشتر با این معقوله به طور کامل در دوره کارشناسی ارشد صورت می‌گیرد . با توجه به واحدهایی که در دوره کارشناسی ارشد گرایش هوش مصنوعی تدریس میشود دانشجویان میتوانند موارد آموزشی و کاربردی متفاوتی را بیاموزند از جمله :
* یادگیری ماشین
روشهایی که کامپیوتر را قادر میسازد عملی شبیه به یادگیری و تجربه را در حین انجام مکرر یک عمل انجام دهند یعنی با توجه به اعمالی که دفعات قبل انجام داده و بررسی نتایج آنها سعی کند در دفعات بعدی اعمالی بهتر و مطلوب تر و با خطای کمتر انجام دهد .
* شبکه های عصبی
روش جدید حل مسائل هوش مصنوعی بوسیله شبکه ای از واحدهای متصل به هم که هر کدام قابلیت پردازش داده ها ، ارتباط با نورون های دیگر وهمچنین ایجاد تغییرات در مشخصات شبکه را دارند و این اعمال را در جهت بهینه سازی عملکرد شبکه انجام میدهند .شبکه های عصبی معمولا در مسائلی نظیر بهینه سازی ، تخمین توابع ، کنترل و … کاربرد دارند
* پردازش تکاملی
شاخه ای جدید از هوش مصنوعی که با در نظر گرفتن یک یا چند جواب اولیه برای یک مساله بوجود آوردن جوابهای جدید از جوابهای موجود و انتخاب جوابهای بهتر سعی میکند یک جوابی میکند یک جوابی نسبتا بهینه برای مساله بدست آورد.
* رباتیک
طراحی رباتهای کامپیوتری (مکانیکی یا نرم افزاری) برای انجام وظیفه ای خواص .برای هوشمند ساختن رباتها از آلگوریتم های هوش مصنوعی مانند یادگیری ، پردازش تصاویر ، تشخیص گفتار و … استفاده میشود
* منطق فازی
تعمیمی است ازمنطق کلاسیک که در آن بجای دو مقدار درست و غلط ، درجه درستی داریم که میتواند یین عدد صفرو یک باشد. پردازش زبان طبیعی :قسمتی از هوش مصنوعی که به پردازش متون زبانهای طبیعی میپردازد تا معنای آنها را استخراج کند .
* سیستم های خبره
سیستم های که بوسیله جمع آوری داده ها و قوانین در یک زمینه خاص میتوانند درآن زمینه مانند یک فرد خبره و متخصص عمل کند (نمونه رباتهای جراح)
* محاسبات نمادین
انجام محاسبات ریاضی به صورت نمادین نه عددی . یعنی اگر ۲ به توان ۲ چهار میشود این الگوریتمهای هوش مصنوعی قدرت تعمیم آن به x به توان ۲ را دارند و در نهایت به جای عدد جوابی وابسته به نماد برمیگردانند مثل x ضربدر x.
الگوریتم و محاسبات
جدیدترین گرایش رشته مهندسی کامپیوتر در مقطع ارشد می‌باشد که از سال گذشته به فهرست گرایشهای رشته مهندسی کامپیوتر اضافه شده است. در این گرایش دانشجویان (علی الخصوص کارشناسان گرایش نرم افزار) با توجه به ضرایب دروس نخصصی نرم افزار خود پذیرفته شده و به ادامه تحصیل خواهند پرداخت. در این گرایش بیشتر جنبه‌ی الگوریتمیک و وابسته به محاسبات دانشجویان نرم افزاری مورد توجه و تقویت قرار خواهد گرفت. میزان پذیرفته شدگان در این گرایش از همه گرایش‌ها کمتر است ولی قبولی در این گرایش به دلیل توجه داوطلبان به دیگر گرایشهای شناخته شده این رشته ، برای دانشجویان با پیش زمینه نرم افزار آسان‌تر است. در طول تحصیل در این گرایش دانشجویان در زمینه‌های زیر تعلیم داده شده یا تقویت خواهند شد:
* طراحی الگوریتم ها
روش‌های طراحی الگوریتم که در دوره کارشناسی به دانشجویان تا حدودی آموزش داده شده است در این گرایش به صورت پیشرفته و پیچیده‌تری جهت طراحی آلگوریتم‌های قدرتمندتر و بهینه‌تر آموزش داده میشود.
* ساختمان داده ها
ساختارهای داده‌ای که در طول دوره کارشناسی آموزش داده شده ساده‌ترین نوع ساختارها بوده‌اند حال آنکه در این گرایش کارشناسی ارشد، ساختارهای پیچیده‌تر و نوین‌تری آموزش داده میشود تا برنامه نویسان را قدرتمندتر و مدرن تر از قبل جهت اجرای خواسته های نرم افزاری آماده کند.
* ساختمان های گسسته
مجموعه تمام ساختمان‌های منطقی و عددی در قالب ریاضیات آموزش داده میشود تا با به کارگیری آنها در الگوریتمهای محاسباتی و برنامه نویسی بهترین بازدهی حاصل شود.
* نظریه محاسبات
این مبحث پس از آشنایی دانشجویان با نظریه زبان‌ها و ماشین‌ها مطرح میشود. در این مبحث مدل‌ها و روش‌های مختلف محاسبات مورد مطالعه قرار می‌گیرد . همچنین محدودیت‌های محاسبات به ویژه در الگوریتمهای کامپیوتری مورد مطالعه قرار می‌گیرد. راه حل‌هایی برای مسائلی که حتی با پیشرفته‌ترین سیستم‌ها هم مدت زمانی طولانی برای اجرای الگوریتمشان نیاز است، در این مبحث ارائه میشود.
* نظریه گراف
بررسی بسیار پیچیده‌تر گراف‌ها و کاربردهاشان نسبت به آنچه در دوره کارشناسی ارائه شده است .
* نظریه بازی ها
در این گرایش مطرح میشود و هدف آن بررسی الگوریتم‌هایی است که مانع رسیدن به یک نتیجه خاص و چگونگی چیره شدن بر آن، است.
معماری کامپیوتر
گرایش معماری کامپیوتر در رشته مهندسی کامپیوتر تنها گرایشی است که دانشجویان دارای مدرک کارشناسی از گرایش سخت افزار میتوانند بطور مستقیم و بدون نیاز به گذراندن واحدهای جبرانی به تحصیل در آن بپردازند. لازمه این امر موفقیت در کنکور سراسری کاشناسی ارشد و به اتمام رساندن تحصیل در گرایش فوق الذکر است. با توجه به دروسی که در این گرایش از گرایشهای کارشناسی ارشد، ارائه می‌شوند دانشجو میتواند توانایی‌های متفاوتی را کسب کند که در زیر به آنها اشاره میشود:
* طراحی و ساخت مدارهای دیجیتال
به عنوان مثال می‌توان به اکثر قریب به اتفاق مدارهای منطقی، سیستمهای دیجیتال، بردهای تبلیغاتی، سیستمهای کنترل دیجیتال در اکثر وسایل امروزی، سیستمهای موبایل و … اشاره کرد که یک دانشجوی کوشای گرایش معماری توانایی طراحی و ساخت آنها را در پایان دوره تحصیلی خود خواهد داشت.
* معماری کامپیوتر
نحوه طراحی و ساخت کامپیوترها و مدارهای کامپیوتری به وسیله اجزای ساده منطقی از دیگر توانمندی‌های این دانشجویان خواهد بود.
* طراحی و ساخت مدارهای واسط
نحوه ساخت مدارهایی که بتوانند کامپیوترها و سیستمهای کامپیوتری متفاوت را (از جمله میکروپروسسورها ، میکروکنترلر ها و … ) به یکدیگر متصل کنند . سیستمهای کامپیوتری با کاربردهای خاص (مانند مودم و …) نیز از این دسته مدارها شناخته می‌شوند.
* طراحی و ساخت سیستمهای بلادرنگ
سیستمهای کامپیوتری که در حین انجام چند عمل مختلف، ضمانت می‌کنند اعمال خاصی در زمان‌های مشخص یا به تعداد مشخصی انجام خواهند شد.
* کنترل
برای مثال سیستم‌هایی که دما را کنترل می‌کنند. در این سیستم ورودی‌ها میتوانند شدت کار دستگاه‌های خنک کننده و یا گرم کننده و خروجی هم میتواند دمای محیط باشد.
* میکروکنترل‌ها وسیستم های تعبیه شده
سیستم‌هایی که در آنها یک یا چند پردازشگر کامپیوتری یا میکروکنترلر تعبیه شده تا اعمال سیستم و قسمت‌های مختلف آن را کنترل کنند.
* VLSI
که همان درس VLSI ای است که کارشناسان رشته کامپیوتر در طول تحصیل خود گذرانده‌اند با این تفاوت که به صورت عمیق‌تر و لایه‌ای‌تری به آن پرداخته شده تا با دانستن fabrication دقیق مدارهای مجتمع در مقیاس بزرگ، یک کارشناس ارشد گرایش معماری توانایی طراحی دقیق یک چنین سیستم و مداری را جهت تولید، داشته باشد.
* انتقال داده
دانشجوی کارشناسی ارشد معماری کامپیوتر، علاوه بر شناخت کافی از روش‌های انتقال داده و اطلاعات به سیستمهای کامپیوتری و دیجیتال قادر خواهد بود. سیستم های بدیع و تازه ای را طراحی و پیاده سازی کند (که لازمه آن داشتن توانایی بسیار بالا در شناخت لایه های طراحی یک سیستم انتقال داده است).
مهندسی نرم افزار
این گرایش در کنار گرایش الگوریتم و محاسبات از گرایش‌هایی است که دانشجویان دارای مدرک کارشناسی از گرایش نرم افزار میتوانند بطور مستقیم و بدون نیاز به گذراندن واحدهای جبرانی به تحصیل در آن بپردازند تفاوت این دو گرایش در ضریب دروس تخصصی نرم افزار در کنکور کارشناسی ارشد است. به این صورت که این دروس در گرایش مهندسی نرم افزاربا ضریب ۲ اعمال می‌شوند حال آنکه در گرایش الگوریتم و محاسبات ضریب ۳ منظور میشود. در نتیجه دانشجویانی که تسلط کامل‌تری به دروس نرم افزاری دارند برای تحصیل در رشته مهندسی نرم افزار می‌بایست نسبت به دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل در گرایش الگوریتم و محاسبات را دارند، دارای توانایی های ریاضی و کامپیوتر پایه بیشتری باشند. با توجه به دروسی که در این گرایش از گرایشهای کارشناسی ارشد، ارائه می‌شوند دانشجو میتواند توانایی های متفاوتی را کسب کند که در زیر به آنها اشاره میشود:
* طراحی و پیاده سازی پایگاه دادهها
با توجه به آنچه که یک کارشناس مهندسی نرم افزار در طول تحصیل فرا می‌گیرد ، یک کارشناس ارشد قدرت طراحی و پیاده سازی پایگاه های داده پیچیده تر و دقیق تر با حداقل خطا و همرنگ‌تر با سیستم های روز دنیا را دارا خواهد شد.
* مهندسی نرم افزار
به خودی خود معقوله بسیار پیچیده ای در مورد روش‌های مدیریت، طراحی، پیاده سازی و نگهداری برنامه‌ها و پروژه‌های نرم افزاری است و کارشناس ارشد، قدرت کنترل تمام موارد بالا را در برنامه های عظیم نرم افزاری خواهد آموخت.
* سیستم های عامل
دانشجویان کارشناسی در طول تحصیل خود به طور تئوری و غیر سنگینی با سیستمهای عامل و زیر و بم های آنها آشنا می‌شوند حال آنکه کارشناس ارشد مهندسی نرم افزار تا جایی پیش می‌رود که بتواند یک سیستم عامل مستقل و جدید و در عین حال شایسته را پیاده سازی کند.
* اتوماسیون اداری
اتوماتیک کردن روند فعالیت‌های یک اداره موسسه یا سازمان به وسیله کامپیوتر.
* برنامه نویسی همروند
به وجود آوردن همزمان چند برنامه در کامپیوتر و مدیریت آنها.
* الگوریتمهای موازی
شکستن الگوریتم‌ها به قسمت هایی که میتوانند به صورت همزمان توسط چند پردازنده انجام شوند به منظور افزایش سرعت اجرای الگوریتم.
* طراحی و ساخت کامپایلرها
بر خلاف کارشناسان نرم افزار که نسبت به کامپایلرها شناخت پیدا می‌کنند ، کارشناسان ارشد، قدرت طراحی و ساخت این قسمت مهم از دنیای تولید نرم افزار را خواهند آموخت.
* شبیه سازی و گرافیک کامپیوتری
هم در معقوله مهندسی نرم افزار طبقه بندی شده و کارشناس ارشد از آموزش‌های قدرتمندی جهت انجام آنها بهره خواهد برد.
* زمینه‌های اشتغال
با توجه به گسترش روزافزون دنیای کامپیوتر امروزه بیش از هر زمان دیگری نیاز به متخصصان کامپیوتر احساس میشود. امروزه یک مهندس کامپیوتر اگر علاقمند به کار باشد، هیچ وقت با مشکل بیکاری روبه رو نمی‌شود. به خصوص مهندسین نرم افزار فرصت‌های شغلی بیشتری داشته و برای کارکردن نیاز به امکانات و تجهیزات زیادی ندارند. فرصت‌های شغلی این رشته به حدی گسترده و متعدد است که نه تنها فارغ التحصیلان این رشته به راحتی جذب بازار کار می شوند بلکه دانشجویان دو سال آخر این رشته نیز می توانند وارد بازار کار شده و فعالیت کنند. برای مهندسین سخت افزار هم امکان کار در شرکتهای تولید کننده قطعات و دستگاهها و مراکز صنعتی – تولیدی بسیار فراهم است و از نظر سطح درآمدی هم با توجه به دانش و پشتکار شخصی در حد قابل قبول و ایده آلی قرار دارند. از طرفی با توجه به استفاده روزافزون از شبکه اینترنت زمینه کار در این موضوع نیز بسیار مهیاست.
* بازار کار رشته مهندسی شبکه
مطالعه و بررسی ابزار مخابراتی مناسب برای انتقال اطلاعات
مطالعه و بررسی سرعت و کیفیت شبکه‌های موجود
ارتقا کیفیت شبکه های موجود
ایجاد شبکه های کامپیوتری
* بازار کار رشته مهندسی نرم افزار
مطالعه، بررسی و امکان سنجی سخت افزار، شبکه و نرم افزار مورد نیاز
فعالیت مستقل برای تولید نرم افزارهای کوچک تا متوسط
بررسی راه‌های مکانیزه کردن فعالیت‌های سازمانی
برنامه نویسی و تولید کد
تست و بررسی برنامه های تولید شده
* بازار کار رشته مهندسی سخت افزار
فعالیت، تحقیق و مطالعه در شرکت های سخت افزاری حاضر که قابلیت مقابله با شرکت های دیگر در سرتاسر نقاط جهان را دارند.
طراحی و پیاده سازی سیستم های کامپیوتری سفارشی
ارتقا کیفیت سخت افزار موجود بوسیله اصلاح های نرم افزاری و سخت افزاری
وضعیت نیاز کشور به این رشته
رشته کامپیوتر که باعث جهانی شدن اطلاعات و ارتباطات شده است ، رشته روز و رشته آینده است تا جایی که پیش بینی می شود تا ۱۰ سال دیگر در کشورهای پیشرفته مردم همان قدر که بر نیروی برق وابسته هستند به شبکه اینترنت وابسته خواهند شد. با توجه به توضیحات گفته شده روند رو به رشد استفاده از کامپیوتر در زندگی روزانه اشتغال و موقعیت کاری برای فارغ التحصیلان این رشته فراهم است تا در قالب شرکتهای تولیدکننده نرم افزار، شرکتهای تولیدکننده قطعات، مراکز صنعتی – تولیدی، شرکتها و موسسات خدماتی، مراکز آموزشی و … مشغول به کار شده و فعالیت کنند. با توجه به پیشرفت کند ایران نسبت به جامعه جهانی کامپیوتر در سالهای اخیر نیاز به مهندسین خلاق و کوشا در این زمینه کاملاً احساس می شود.
روند رو به رشد استفاده از کامپیوتر در محافل عمومی و خصوصی، استفاده گسترده از شبکه اینترنت و زمینه های مرتبط با آن، فراهم آمدن شرایط آموزش و تجارت الکترونیک همه و همه دست به دست هم داده اند تا از اکنون چشم انداز روشنی نسبت به آینده این رشته وجود داشته باشد به نحوی که فعالان در این زمینه از آینده معلوم و مطمئنی برخوردار خواهند بود. تنها نگرانی به قسمت نرم افزار مربوط می شود که باید مهندسان خلاق ایرانی اقدام به تهیه نرم اف
رشته ي علوم كامپيوتر:
ديباچه: علوم كامپيوتر پل ارتباطي دانش كامپيوتر و رياضي است و مهمترين هدف آن‌دست‌يابي به بهترين الگوريتم‌هاي موجود (روش‌هاي حل مسأله) در كمترين زمان‌و با كمترين خطا و بيشترين دقت است. به عبارت ديگر هدف اين رشته تربيت‌گروهي متخصص كامپيوتر است كه با ديد رياضي‌تر و منطقي‌تر به حل مسائل مطرح‌شده در علوم كامپيوتر يا رياضي بپردازند. اين رشته در مقطع كارشناسي داراي 4 گرايش محاسبات علمي، نظريه الگوريتم‌ها، سخت‌افزار و سيستم‌هاي اطلاعاتي‌است. كه دروس گرايش محاسبات علمي در زمينه برنامه‌ريزي خطي، غيرخطي، آناليز عددي ونرم‌افزار در رياضي است؛ يعني در اين گرايش كاربرد رياضيات در كامپيوتر مطالعهمي‌شود.گرايش نظريه الگوريتم‌ها به بررسي راه‌هاي مختلف حل مسئله به ياري روش‌هايبهينه‌تر، سريع‌تر و بهتر مي‌پردازد. به عبارت ديگر هدف اين گرايش پياده‌سازي وبهينه كردن الگوريتم است.در گرايش سخت‌افزار نيز معماري يا ساختار كامپيوتر مطالعهمي‌شود و گرايش سيستم‌هاي اطلاعاتي نيز به مديريت پروژه‌هاي نرم‌افزاري و سيستم‌هاياطلاعاتي مي‌پردازد. گفتني است كه تفاوت اين رشته با مهندسي كامپيوتر گرايش‌نرم‌افزار در اين است كه رشته علوم كامپيوتر برخلاف مهندسي كامپيوتر فاقددروس آزمايشگاهي و كارگاهي است و بيشتر جنبه تحقيقات نظري‌دارد.
توانايي‌هاي لازم :
تسلط و علاقه به‌رياضيات شرط اول موفقيت در رشته علوم كامپيوتر است و دانشجوي اين رشته‌بايد بتواند با استدلال رياضي با مسائل برخورد نمايد. در ضمن بايد اطلاعات‌عمومي خوبي داشته و حتي پس از فارغ‌التحصيلي به مطالعه و تحقيق پشت نكندچون در طي تحصيل تنها اطلاعات پايه‌اي و كلي را فرا مي‌گيرد و براي حضور دربازار كار بايد خود تلاش كند و اهل مطالعه و تحقيق باشد.
موقعيت شغلي در ايران :
موقعيت‌هاي شغلي فارغ‌التحصيل علوم‌كامپيوتر شباهت بسياري با مهندسي كامپيوتر گرايش نرم‌افزار دارد اما در كل‌نقش فارغ‌التحصيل اين رشته به عنوان مدير و هماهنگ كننده بسيار مهم وقابل توجه است. فردي كه مسؤول انتخاب راه‌حل مسائل و حل آنها همچنين‌تقسيم الگوريتم‌ها در بين مهندسين نرم‌افزار و در انتها جمع كردن قسمت‌هاي‌توزيع شده مي‌باشد.
درس‌هاي اين رشته در طول‌تحصيل :
دروس اصلي و تخصصي مشترك در گرايش‌هايمختلف علوم كامپيوتر:
رياضي عمومي، فيزيك پايه، آمار و احتمال، اصول‌كامپيوتر، اصول سيستم‌هاي كامپيوتري، جبر خطي عددي، رياضيات گسسته، آناليزعددي، ساختمان دادهها و الگوريتم‌ها، نظريه اتوماتا و زبان‌ها، كامپايلر،نظريه محاسبات، اصول طراحي نرم‌افزار، منطق، ذخيره و بازيابي اطلاعات،پايگاه دادهها، اصول سيستم‌هاي عامل، شبيه‌سازي كامپيوتري، زبان‌هاي‌برنامه‌سازي، اصول مديريت، مباني اقتصاد.
دروس تخصصي گرايش محاسبات علمي :
برنامه‌ريزي خطي،برنامه‌ريزي غيرخطي، نرم‌افزار رياضي، آناليز عددي، طراحي هندسي‌كامپيوتري.
دروس تخصصي گرايش نظريه‌الگوريتم‌ها :
برنامه‌ريزي پويا، نظريه گراف، بهينه‌سازي تركيبي و آناليزشبكه‌ها، نظريه كدگذاري، سيستم‌هاي صفي و مدل‌هاي‌كارآيي.
دروس تخصصي گرايش سخت‌افزار :
مدارهاي منطقي، معماري كامپيوتر، ريزپردازنده
دروس تخصصي گرايش سيستم‌هاي اطلاعاتي :
تحليل و طراحي‌سيستم‌هاي اطلاعاتي، متدولوژي ساخت سيستم‌هاي اطلاعاتي، مديريت پروژه‌هاي‌نرم‌افزاري، سيستم‌هاي اطلاعاتي مديريت.
برگرفته از سایت پی سی ورلد
زارهای گوناگون و کارآمد کرده تا تنها مصرف کننده صرف نباشیم.
رشته مهندسی فناوری اطلاعات:
در مقدمه سرفصل دروس رشته مهندسی فناوری اطلاعات چنین آمده است که :
” در اجرای اصول مختلف قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، نظر به حجم عظیم اطلاعات از طرفی و نقش بلا انکار آن در کیفیت مدیریت و اداره امور و همچنین نقش ابزاری تکنولوژی کامپیوتر در کیفیت جمع آوری و سازماندهی اطلاعات از طرفی و نقش امکانات در نشر و انتقال سریع آن، پس از بررسی و مطالعه مباحث فنون کامپیوتر و شبکه های اطلاعاتی و همچنین مدیریت، دوره کارشناسی فناوری اطلاعات تدوین می گردد.”
همچنین در همان جزوه اهداف دوره، تربیت کارشناسانی ذکر شده است که در زمینه مطالعه، طراحی، ساخت، راه اندازی و نگهداری سیستمهای سخت افزاری و نرم افزاری، جمع آوری، سازمان دهی، طبقه بندی، استفاده و انتقال اطلاعات تبحر لازم را داشته باشند و نقش و توانایی آنها به شرح زیر خواهد بود:
1- مطالعه، بررسی و امکان سنجی سخت افزار، شبکه و نرم افزار مورد نیاز
2- جمع آوری، سازماندهی و طبقه بندی اطلاعات
3- ایجاد و نگهداری نرم افزارهای مورد نیاز مانند: پست فارسی، ابزار جستجوی اطلاعات فارسی، گفتگوی فارسی و …
4- طراحی و پیاده سازی شبکه های محلی
5- مطالعه و بررسی ابزار مخابراتی مناسب برای انتقال اطلاعات
6- مطالعه و بررسی سیستمهای نرم افزاری مناسب برای سازماندهی و استفاده اطلاعات مانند: سیستمهای عامل، سیستمهای بانک اطلاعاتی و …
7- مطالعه و شناسایی شیوه های جدید برای اطلاع رسانی
در ضرورت و اهمیت دوره نیز چنین آمده است :
1- حجم عظیم اطلاعات و عدم امکان جمع آوری ، سازماندهی، انتقال و استفاده آنها به شیوه های سنتی
2- نقش سرعت، دقت و صحت اطلاعات در مدیریت و عدم امکان تامین آنها بدون استفاده از تکنولوژی کامپیوتر و اینترنت.
3- نفوذ روزافزون تجهیزات کامپیوتری و مخابراتی در جوامع بشری و لزوم ارتباط آنها به منظور اطلاع رسانی سریع.
4- لزوم همگامی با جوامع بشری و استفاده از امکانات روز
در یک نگاه کلی به عناوین زیبای فوق و همچنین دروس طراحی شده برای دوره براحتی خواهیم فهمید که محصولات این دوره، اقیانوسهایی به عمق یک سانتی متر خواهند بود که حتی توانایی حداقل در بعضی موارد بالا را ندارند. تناقض فوق از آنجا ناشی می شود که طراحان رشته بر خلاف تعریف جهانی و استاندارد فناوری اطلاعات به عنوان یک اندیشه و باور، آن را ابزار اندیشیده و آنهم فقط یک ابزار بنام کامپیوتر.
جدا از دروس عمومی که طبق قوانین باید در تمامی رشته ها باشد، در دروس پایه این رشته: دروس ریاضی عمومی 1 و2_ معادلات دیفرانسیل _ آمار و احتمالات کاربردی _ کار گاه عمومی و فیزیک 1 و2 به چشم می خورد.
ما چه حد ریاضیات از دانشجویان این رشته انتظار داریم. دید سنتی به وجود دروس ریاضی عمومی در تمامی رشته های مهندسی بدون توجه به نیاز آن رشته به این دروس نشأت گرفته از تفکر دهه 1960 آمریکاست که ما را بر آن داشته است که در تدوین رشته های جدید در سال 2000 نیز همان تفکر را پیگیری کنیم. در سر فصلهای بسیاری از دانشگاههای دنیا می بینیم که در کل سه یا چهار سال تحصیل دوره کارشناسی ، یک یا دو درس با نام ” ریاضی کاربرد در مهندسی فناوری اطلاعات” که شامل : توابع یک و چند متغیره، حد، مشتق، انتگرال، جبر خطی، منطق، گراف، درخت، آمار و احتمال و … است دارد. به عقیده نگارنده چنین درس 4 یا 6 واحدی به مراتب کاربردی تر و مورد استفاده تر از 15 واحد از 5 درس ریاضی است که دانشجو را در سال اول به خود مشغول می دارد. یا در رشته مهندسی فناوری اطلاعات چه لزومی به ارائه درس فیزیک 1 که به مباحث مکانیک می پردازد وجود دارد و بدون ارتباط با درس فیزیک 2 که به مباحث الکتریسیته می پردازد و برای این رشته موردنیاز، پیش نیاز است. بدیهی است که این دروس نه چندان مورد نیاز باعث می شود که مانند تمامی رشته های مهندسی که طراحی آنها به اوایل دهه 1360 بر می گردد، دانشجویان به جای پرداختن به مباحث اصلی رشته خود به دنبال خواندن دروسی باشند که به آنها نیاز جدی در ادامه نخواهند داشت و از رشته و دانشگاه زده می شوند که خود جای بحث مفصل دیگری خواهد داشت. البته جای خوشبختی است که نسبت به درس مهندسی نرم افزار، درس ریاضی مهندسی حذف شده است.
در بخش دروس اصلی، 90% درس ها را دروس رشته مهندسی نرم افزار تشکیل می دهد با این تصور که کار اصلی فارغ التحصیلان با کامپیوتر است و این نشات گرفته از همان تفکر ابزاری به فناوری اطلاعات است نه اندیشه ای. به کامپیوتر به عنوان یک ابزار فناوری اطلاعات نگاه نشده بلکه به عنوان خود فناوری اطلاعات نگاه شده است. جالب آنست که در موضوعات درس مبانی کامپیوتر و برنامه سازی به تدریس زبان پاسکال اشاره شده است که سالهاست از رده خارج شده است. و جالبتر آنکه خود دانشگاههای طراح، در این درس زبان جاوا که یک زبان oop است و بسیار برای این رشته مفید است را تدریس می کنند. اگر بپذیریم نقش سخت افزار نیز در فناوری اطلاعات مهم است، از مجموع 61 واحد دروس اصلی رشته، فقط 15 واحد را دروس سخت افزاری تشکیل می دهند و در بین آنها درسی بنام مبانی الکترونیک دیجیتال دیده می شود که به عقیده اهل فن، مباحثی که در این درس گنجانیده شده است ( از مشخصات عملی مدارات دیجیتال تا cmos) حدود 12 واحد رشته مهندسی الکترونیک و 8 واحد رشته مهندسی نرم افزار است که طبیعتاً تدریس همه این مباحث در یک نیمسال اولاً امکان پذیر نیست ثانیاً در صورت تدریس این موارد به مانند نک زدن گنجشک خواهد بود و به همان مبحث اقیانوسی به عمق یک سانتی متر باز می گردیم.
در دروس اصلی به درس اصول و مبانی مدیریت و همچنین درس رفتار سازمانی برخورد می کنیم که باز شامل حدود 15 واحد رشته های مدیریت است ( سازمان_ منابع انسانی_ مالی_ بازاریابی_ رفتارسازمانی) که باز هم بدیهی است که استاد و دانشجو در این دروس، در کلاف سردر گمی گرفتار خواهند آمد که هر مبحث را آغاز و بدون پایان به مبحث دیگر خواهند پرداخت. جالب است در کلیه درس های این رشته به درسی مانند تجزیه و تحلیل سیستمهای اطلاعاتی یا سیستمهای اطلاعاتی مدیریت (MIS) که موضوعیت اصلی رشته می باشد بر نمی خوریم.دانشجو در این رشته یاد نمی گیرد که اگر در سیستمی می خواهد اندیشه فناوری اطلاعات را پیاده سازد باید آن را بشناسد و سپس دسترسی به اطلاعات را آسان سازد.
در دروس تخصصی رشته بدون آنکه دانشجو مفاهیم سیستمهای اطلاعاتی را بداند، یک راست به سراغ بحث کنترل پروژه فناوری اطلاعات رفته و بدون دانستن مفاهیم مدیریت استراتژیک یک راست به بحث مدیریت استراتژیک فناوری اطلاعات می پردازد که البته با مراجعه به مباحث و کتب مرجع معرفی شده ، متوجه می شویم که منظور استراتژیها در فناوری اطلاعات بوده که به مدیریت استراتیک تغییر نام داده است. در ذیل درسی بنام مهندسی فناوری اطلاعات 2 به بحث اخلاق کامپیوتری می پردازد که گرچه لازم است اما دانشجو با این نام درس و مباحث ذیل آن چه تعبیری خواهد داشت، بماند. در کل رشته از آشنایی دانشجویان با سیستم عامل XML ,UNIX,LINUX که احتیاج روزمره آنانست خبری نیست. گذشته از آنکه جای دروسی مانند e-Learning وGovernment e- و … در این مباحث خالیست که البته درسی بدون سرفصل و مرجع به نام مباحث نو در فناوری اطلاعات صفحه سفیدی را در سرفصل به خود اختصاص داده است.
وضعیت دانشگاهها:
با نگاهی به دانشگاههای مجری رشته متوجه خواهیم شد که رشته معمولاً در دانشکده های کامپیوتر ارائه می گردد و دانشکده خاص یا حتی درون دانشکده، دپارتمان خاص خود را ندارد. و جدا از کمبودهای مکانی، این از آنجا ناشی می شود که به این تصور نرسیده ایم که رشته ترکیبی از کامپیوتر، مدیریت و اطلاع رسانی است و این رشته، یک رشته نیست.
گذشته از این، وضعیت اساتید در این رشته نیزجای بحث دارد. همانطور که اشاره شد، رشته فناوری اطلاعات میان رشته ای بوده و یک رشته خالص نیست. متاسفانه قبل از راه اندازی رشته، به این حقیقت که لازمست ما در این رشته، اساتیدی میان رشته ای داشته ای داشته باشیم توجهی نشده است. مثلاً در درس تجارت الکترونیک لازمست استادی داشته باشیم که اقتصاد بداند، بازاریابی بداند، کامپیوتر بداند، با پروتکل های اینترنت و امنیت آشنا باشد. حال در کل جامعه ایران چند نفر برای تدریس چنین درسی داریم؟ ما همیشه در طراحی رشته های میان رشته ای، ترکیب موضوعات را به دانشجو واگذاشته ایم. درس های متنوع از رشته های مختلف را طراحی کرده ایم و اساتیدی متبحر در هریک از رشته ها را به کلاس فرستاده ایم و از دانشجو خواسته ایم خودش مباحث را ترکیب کند و رشته اش را بدست آورد که این مطلب در رشته فناوری اطلاعات ما را به ترکستان خواهد برد. در طراحی دروس هم همین امر مشاهده می شود. درس های گسسته از سه رشته طراحی کرده ایم اما از دروس ترکیبی به ندرت استفاده کرده ایم، چون استاد ترکیبی نداریم . جالب آنست که بر حسب دانسته های استادمان درس طراحی کرده ایم نه بر حسب نیاز دانشجویمان. و با این طراحی انتظار هم نداریم تا دانشجویان ترکیبی هم داشته باشیم. دانشجویان از هر مطلب چیزی می دانند اما در حقیقت خاصیتی کاربردی ندارند چون ترکیبی درس نخوانده اند. بجای آنکه ابتدا تعدادی از اساتید را برای دوره های تخصصی ترکیبی مانند: تجارت الکترونیک_ آموزش الکترونیک و … به خارج اعزام کرده و سپس رشته را راه اندازی کنیم، خیال خود را راحت کرده و دروس گسسته طراحی کرده ایم و در واقع صورت مساله را پاک کرده ایم.
متاسفانه در کشورمان همیشه برنامه ای را اجرا کرده ایم و سپس به دنبال نیازهای اجرایی آن گشته ایم. برای رشته ، استاد، کتاب، مقاله و … تهیه نکرده ایم و رشته را راه اندازی کرده ایم.
سخن آخر:
ممکن است بسیاری از صاحبنظران با عقاید نگارنده موافق نباشند، که نظر همگان محترم می باشد. اما در کشور ما پروژه های فناوری اطلاعات به زودی غیر قابل شمارش خواهند شد و توانایی متخصصان داخلی برای انجام آنها لازم است.امروزه اکثر پروژه های فناوری توسط مهندسین کامپیوتر و در بعضی موارد مهندسین برق و همچنین متخصصان رشته های دیگر که به طور تجربی مباحث مربوط به شبکه را فرا گرفته اند انجام می شود. هیچکدام از این گروهها، سیستم را نمی شناسند، بهینه سازی نمی دانند، از علوم اطلاع رسانی و تکنیکهای اطلاعاتی ، تجزیه و تحلیل سیستمهای اطلاع رسانی خبر ندارند. و چون در کشور ما هم فرهنگ کار تیمی جا نیافتاده و تیمی از متخصصین مختلف را برای یک پروژه گردهم جمع نمی کنیم و اگر جمع کنیم، آنها باهم نمی توانند کار کنند، ما به متخصصین ترکیبی نیاز داریم. متخصصینی که از پس پروژه های سنگین فناوری اطلاعات برآمده و نیاز ما به بیگانگان را قطع کنند. اما به عقیده نگارنده متاسفانه رشته ای طراحی کرده ایم که نیازهای جامعه را برآورده نساخته و نیمه مهندسان کامپیوتری تحویل می دهد که از مدیریت چیزهایی شنیده اند. علاقمندان بجای آنکه در دانشگاه مباحث را فرا گیرند و در کلاسهای آموزشی خارج از دانشگاه تدریس کنند، مطالب را از کلاسهای آموزشگاههای خارج از دانشگاه فرا گرفته و در پروژه های دانشگاهی بکار می بندند، که جای بسی تاسف دارد.
شاید لازم باشد دانشگاهیان با توجه به نیازهای آتی جامعه و با مراجعه به رشته های مرتبط در خارج کشور، بدون توجه به آنکه استاد آن درس موجود است یانه، برنامه جامعی را بریزند سپس اساتید موردنیاز را تهیه کنند. که در صورت موجود نبودن، با بورس و اعزام به دوره های تخصصی کوتاه و بلند مدت این امر را امکان پذیر سازند.
ما احتیاج به متخصصانی داریم که فناوری را در سیستمهای اطلاعاتی طراحی کنند و لزوماً این فناوری، کامپیوتری کردن سیستم نیست.