همه چیز در مورد گاوها

همه چیز در مورد گاوها

در این مقاله در مورد تمام جنبه های گاو سعی شده اطلاعات مفید و کاربردی ارائه شود. تا هم به دانشجویان و هم به گاوداران کمک شود. در پایان هم میخواهیم اگر دانش در این زمینه دارید در قسمت نظرات بنویسید تا به همین موضوع اضافه شود.

گاوهایی که شیر کم‌چربی تولید می‌کنند
دانشمندان نیوزیلندی پس از کشف اتفاقی یک جهش ژنتیکی طبیعی در یک گاو، در حال پرورش دادن گله‌ای از گاوها هستند که می‌توان از آنها شیر کم‌چربی دوشید.

به گزارش آسوشیتدپرس شرکت بیوتکنولوژی ویالاکتیا می‌گوید شیر این گاوها همچنین مملو از اسیدهای چرب امگا-3 است و کره حاصل از این شیر مانند مارگارین، حتی در حالت سرد شده به راحتی روی نان پخش می‌شود.

به گفته رئیس این شرکت دانشمندان در سال 2001 ضمن بررسی یک گله گاوهای شیرده، گاوی را پیدا کردند که دارای یک ژن جهش‌یافته بود.

شرکت ویالاکتیا که بخشی از گروه تعاونی فونترا یکی از بزرگ ترین شرکت‌های تولید شیر در جهان است، این گاو را به مبلغ 218 دلار خرید و به یک محل پژوهشی منتقل کرد.

بررسی‌ها نشان داد که شیر این گاو تنها یک درصد چربی دارد، در حالی که شیر معمولی گاو حاوی 5/3 درصد چربی است. فرزندان این گاو هم شیر کم‌چربی تولید می‌کنند که نشان می‌دهد این ژن دارای حالت غالب است.

دانشمندان در حال حاضر به دنبال آن هستند که مسیر دقیق شیمیایی ایجاد شیر کم‌چربی طبیعی را در بدن این گاوها بیابند.

انتظار می‌رود اولین گله گاوهای مولد شیر کم‌چربی تا سال 2011 برای فروش به بازار عرضه شود.

پرورش گاو
Monitoring Health and Looking for Sick Cow
هنگاميکه از يافتن گاوهاي مريض در ابتداي دوره بيماري که منجر به تاخير در درمان مي شد درمانده شديم با در نظر گرفتن وضعيت سلامت آنها گام هاي بلندي را در مديريت گاوهاي تازه زا برداشتيم. در آينده نيز نظرات متفاوتي در خصوص نظارت بر سلامت گاوها خواهد بود که بصورت پارامتري مورد استفاده قرار گرفته و تفسير خواهد شد. اين مقاله مروري است بر پارامترهايي که مي تواند در نظارت بر سلامت گاوهاي تازه زا مورد استفاده قرار گيرد و همچنين علائم کلينيکي را براي يافتن گاوهاي مريض نشان مي دهد.

تحت نظر قرار گرفتن سلامت گاوهاي تازه زا

دوره بعد از زايش تعيين کننده پاسخ هاي توليدي و توليد مثلي در طول دوره شيردهي مي باشد.بنابراين يک زمان بسيار موثر در دوره توليدي گاوهاست. در طول اين دوره گاوها در خطر درگيري با بيماري هاي مرتبط زايش هستند مثل کمبود کلسيم, متريت, کتوز و جابجايي شيردان (کورتيس و همکاران 1983). اينها اختلالات گران بهايي هستند که از نظر اقتصادي حدود 200 تا 400 دلار به ازاء هر مورد خسارت مي زنند (بارتلت و همکاران 1986). با نظارت بر سلامت گاوهاي تازه زا فرصت تشخيص گاوهاي بيمار در همان ابتدا و معالجه آنها را خواهيد يافت. بعلاوه اينکه در جلوگيري از بيماري نيز کمک مي کند.

بعنوان مثال گاو داراي عفونت رحمي که در همان ابتدا مداوا شده کمتر متحمل اختلالات ثانويه مثل برگشتگي شيردان و کتوز مي شود. مثال ديگر تشخيص کتوز تحت باليني است که اگر مداوا شود از يک کاهش توليد شير جلوگيري خواهد شد.

نظارت بر سلامت گاوهاي تازه زا شامل معاينه تمام گاوهاي زايش کرده (7 تا 10 روز شيردهي) توسط افراد آموزش ديده است. پارامترهايي که در تعيين سلامت گاوها مي تواند بکار رود شامل دماي بدن, رفتار حيوان, توليد شير, تغييرات رحم و کتون هاي ادرار است. به عقيده نويسنده اکثر مشکلات در بسياري از مزارع با دقت بر يک يا دو مورد از اين پارامترها قابل مشاهده خواهد بود و توجيه نيروهاي گاوداري براي اينکه ترکيب اين عوامل بايد در تصميم گيري اينکه گاوي مريض است يا خير و نيازمند درمان بسيار مهم است.

دماي بدن

بصورت يک اصل اثبات شده در گاوهاي تازه زا, افزايش دماي بدن نشان دهنده وضعيت غير عادي مي باشد. در اينجا بيشتر گاوهاي تازه زا متحمل عفونت رحمي و يا متريت مي باشند. با نظارت دماي بدن دامنه وسيعي از درجه حرارت بدست ميايد. دماي عادي رکتوم در گاوها بين 5/101 تا 103[1][1] درجه فارانهايت مي باشد. هنگاميکه دما بالاي 103 درجه فارانهايت باشد تب تشخيص داده مي شود. تغييرات درجه بدن ناشي از عواملي مثل حالت سلامتي, سن, فصل سال و زمان روز است. اگرچه دماي فردي گاوها متفاوت است ولي دماي نگهداشت گاوهاي سالم نزديک اين محدوده است. در مطالعه پنسيلوانيا (کريستولا و همکاران 2001) گزارش گرديد که گاوهايي که مشکلات کلينيکي در هنگام زايش و در اوايل دوره پس از زايش نداشتند ميانگين دماي بدنشان زير 102 درجه فارانهايت در 10 روز اول دوره شيردهي بود. با اين وجود گاوهاي متريتي نيز وجود دارند که دماي بدنشان نرمال است و لزوما تب دار نيز نيستند. در مطالعه اخير فلوريدا (بنزاکوئن و همکاران 2004) که دماي بدن و وضعيت گاو را براي نظازت گاوهاي تازه زا در نظر گرفته بودند نشان دادند که بيش از نصف گاوهايي که داراي متريت تشخيص داده بودند در طول هفته اول بعد از زايش تب نداشتند.گاوهاي با زايش غير طبيعي داراي دماي بيشتر از 1/103 درجه فارانهايت و مرتبط با متريت بودند. همچنين بنزاکوئن و همکاران (2004) گزارش نمودند که گاوهاي داراي زايش غير طبيعي داراي متريت بيشتري در مقايسه با گاوهاي داراي زايش طبيعي بودند. بنابراين مطالعات, چنين نتيجه گيري مي شود که گاوهاي با زايش غير طبيعي (سخت زايي, جفت ماندگي يا دوقلو زايي) بايد با دقت بيشتري در دوره بعد از زايش مورد نظارت قرار گيرند.

چندين مطالعه نشان داده که استفاده از آنتي بيوتيک ها در گاوهاي با دماي بالاي مرتبط با متريت, موفقيت آميز است. کريستولا و اسميت(2001) کاهش يک درجه فارانهايتي را در دماي بدن گاوها 24 ساعت پس از شروع درمان آنتي بيوتيکي گزارش نمودند. تحقيقات انجام گرفته در فلوريدا (اسميت و همکاران 1998) يافته هاي مشابهي را نشان دادند که گاوهاي تشخيص داده شده با سم متريت و درمان شده با آنتي بيوتيک کاهش دماي معني داري را در روزهاي بعد نشان داده اند. از اين اطلاعات به خوبي نتيجه گيري مي شود که گاوهاي شيري تشخيص داده شده با تب ناشي از متريت در دوره پس از زايش پاسخ مثبتي را به درمان آنتي بيوتيکي مي دهند.

مسئله مهم در استفاده از برنامه نظارتي, تصميم در خصوص زمان درمان گاوهاست. در مطالعه پنسيلوانيا (کريستولا و اسميت 2001) دريافتند که گاوهاي غير نرمال, بالاترين ميانگين دماي بدنشان بين روزهاي 3 تا 6 بوده است و 66% آنها بين روزهاي 2 و 5 پس از زايش درمان شده اند. نتايج مشابه ديگر توسط بنزاکوئن و همکاران (2004) بدست آمد. اين يافته ها پيشنهاد مي کند که عمده گاوهاي تب دار در هفته بعد از زايش مي باشند. بنابراين برنامه هاي نظارتي با استفاده از دماي رکتوم بهتر است در 7 روز بعد از زايش مورد استفاده قرار گيرد.

وضعيت حيوان

بعضي از افراد نسبت به سايرين توانايي تشخيص گاوهاي مريض را از روي رفتار عمومي شان و يا شکل ظاهرشان دارند. لازم است که مديران چنين افرادي را شناسايي کرده و بخوبي به آنها را آموزش دهند. آنها بايد براي نگاه کردن به چشم ها, گوش ها, نوع ادرار و کل رفتار حيوانات آموزش ببينند. موقعيت و شکل چشم ها در داخل حدقه چشم براي يافتن سطح کاهش آب بدن يا وجود درد, قابل مشاهده و قابل اسکوربندي مي باشد. سيستم نمره دهي مثل 1 (حداقل) 2(متوسط) 3 (ملايم) 4 (شديد) ميتواند مورد استفاده قرار گيرد (اسميت و ريسکو [2][2]2005) گاوی که دارای نمره 1 است معمولا داراي چشمان براق که بطور نرمال در داخل کاسه چشم قرار گرفته است مي باشد. نمره 2 داراي چشمان خسته که کمي فرو رفته است مي باشد (1-2 mm) نمره 3 داراي چشماني بي نور و بي حالت که داراي فرورفتگي بيشتري در حدقه چشم مي باشد است (2-4 mm) و نمره 4 داراي چشماني خشک که شديدﴽ فرورفته است مي باشد (بيش از 5 ميلي متر). موقعيت گوش گاوها نيز نشانه خوبي از وضعيت گاوهاست. گاوهاي مريض معموﻵ داراي گوش هاي افتاده که ناشي از افسردگي, درد ويا تب مي باشد هستند. از سوي ديگر گاوهاي سالم به نظز براق, هوشيار و کنجکاو محيط پيرامونشان هستند. به محض نزديک شدن يک نفر گاو سالم سعي در تماس گرفتن با زبان و بيني اش مي کند.

در مزارعي که گاوها بسته مي باشند(Locking stanchions) رفتار گاو بعد از خوراک دهي براي تشخيص اشتهاي آنها قابل بررسي است. گاوي که مريض است غذا نمي خورد ولی گاو سالم بعد از خوراک دهي سريعا حرکت مي کند. در خدمات کلينيکي ما اشتهاي گاوها را اينچنين نمره دهي مي کنيم. 1- گاوهايي که بسته شده و غذا مي خورند 2- گاوهايي که بسته شده و به نظر کسل مي آيند و غذا نمي خورند. 3- گاوهايي که بسته نيستند و به نظر خسته و کسل آمده و يا مريض هستند. تاکيد بيشتر ما روي گاوهايي است که در نمره هاي 2 يا 3 طبقه بندي مي شوند و بايد به دقت بيشتري تحت نظر قرار گيرند.

توليد شير

نظارت بر توليد شير گاوها در بسياري از مزارع توسط سيستم هاي شيردوشي کامپيوتري صورت مي گيرد. ارزش توليد شير در ارتباط با سلامت گاو مي باشد. همانطور که قبلا اشاره شد يک گاو مريض غذا نمي خورد و در نتيجه شيرش نيز افت مي کند. گاوهاي شيري با يک دوره نرمال پس از زايش داراي افزايش توليد شير روزانه اي مي باشند. تعيين انحراف براي مشخص نمودن گاوهاي مريض بين مزارع مختلف فرق مي کند. بعضي از مديران فهرستي از گاوهايي که انحراف از مقدار پيش تعيين شده را دارند تهييه مي کنند. در بيشتر مزارع 10 پوند کاهش در توليد شير مورد استفاده قرار مي گيرد. نيروهاي آموزش ديده با استفاده از اين فهرست گاوها را شناسايي کرده و وضعيت فيزيکي آنها را مورد ارزيابي قرار مي دهند. دکتر تام اورتون[3][3](2001) برنامه نظارت بر توليد گاوها را در 20 روز بعد از زايش گزارش نمود. اورتون گزارش نمود که هدف, افزايش 10 درصدي توليد روزانه شير در 14 روز بعد از زايش است که اين مقدار براي تليسه ها 8% است. بعلاوه هر گاو بايد نزديک به 100 پوند شير در هر روز تا 20 روزگي و هر تليسه 70 پوند در هر روز توليد شير داشته باشد. گاوها و تليسه هايي که به اين مقدار دستيابي پيدا نمي کنند بايد شناسايي و توسط کارشناسان مورد ارزيابي قرار گيرند.

ترشحات رحمي

شايع ترين اختلال در طي دوران بعد از زايش و بيشترين تشخيص برنامه هاي نظارت بر سلامت گاوها متريت است. با اين وجود بحث در خصوص تشخيص متريت بسيار زياد است. در کارهاي کلينيکي ما گاوهايي که به نظر بيمار هستند و داراي ترشحات بدبو از رحم مي باشند صرفنظر از دماي بدنشان با احتياط متريت در نظر گرفته مي شوند و نيازمند درمان هستند. بنابراين ما احساس مي کنيم که ارزش گذاري بر روي ترشحات رحمي براي تشخيص صحيح متريت مهم است. بطوريکه در قبل اشاره شد تعدادي از گاوهاي درگير متريت تب ندارند. ترشحاتي که قرمز قهوه اي رنگ بوده و حاوي موکوس يا چرک بدون بو مي باشند با احتياط عادي در نظر گرفته مي شوند. ترشحات بودار, کثيف و آبکي بيشتر اوقات بيانگر متريت شديد هستند که نيازمند درمان بوده و نقطه مقابل ترشحات مخاطي است که بيانگر وضعيت رو به بهبود گاو است. روش متداول براي سنجش ترشحات رحمي لمس رحم و معاينه چشمي واژن براي ترشحات مايل به قهوه اي و بودار است. بهر حال اين روش تشخيص خارج از توان توليد و بررسي ترشحات خارج از بدن گاو است. در نتيجه استفاده از واژينوسکوپ و يا استفاده از دستکش تمييز براي وارد نمودن دست در داخل واژن تا قسمت سرويکس مي تواند براي سنجش ترشحات بکار گرفته شود.

کتون هاي داخل شير يا ادرار

کتون بادي هاي داخل شير يا ادرار مي تواند براي تشخيص کتوز در گاوهاي شيري بکار گرفته شود. به عقيده ما سنجش کتوز در گاوهاي تازه زا به اندازه کافي بکار گرفته نمي شود و براي گاوهاي بيمار بسيار با ارزش است. هزينه کتوز تحت باليني هر گاو حدود 78 دلار تخمين زده شده است. (گيشوزر و همکاران[4][4] 2001)کتوز در ارتباط با افزايش خطر درگيري با متريت (مارکوس فلد 1984, 1987 و ريست و همکاران 2003), جابجايي شيردان (گيشوزر و همکاران 1997) و ورم پستان (سيوا جاروي و همکاران[5][5] 1986) است و يک ضربه منفي روي توليد شير خواهد بود. بطوريکه گزارش گرديده که گاوهايي که در تست کتون بادي شير مثبت شده اند 1 تا 4/1 کيلوگرم شير کمتري را در هر روز توليد مي کنند (گيشوزر و همکاران 1997). تشخيص و درمان گاوهاي داراي کتوز تحت باليني در ابتداي دوران پس از زايش تاثيرات منفي کتوز را کم خواهد نمود.

تشخيص گاوهاي تازه زاي درگير کتوز با استفاده از آزمون هاي کنار گاوي و آناليز سطح کتون هاي شير و ادرار کامل شده است. اين آزمون هاي کنار گاوي مبتني بر درجه تغيير رنگ معرف هنگاميکه با کتون بادي هاي شير يا ادرار برخورد مي کنند است. اين آزمون ها بصورت پودري (معموﻵ براي شير) و استريپ هاي آناليز ادرار در دسترس همه است. اندازه گيري سطوح کتوني ادرار بيشتر متداول است چرا که روش جمع آوري نمونه هاي ادرار پيچيده نيست و قابل تکرار است. مطالعات جديد (کرير و همکاران[6][6] 2004) عملکرد 3 آزمون کنار گاوي را براي تشخيص کتوز تحت باليني مورد سنجش قرار دادند. آزمون هاي مورد سنجش شامل 1- پودر متداول مورد استفاده براي تشخيص استو استات شير (Ketocheck, Great States Animal Health, St. Joseph Mo) 2- استريپ ادرار براي تشخيص استو استات ادرار (Ketostix, Bayer Corporation, Elkhart, IN) و 3- استريپ آزمون شير براي کتون بادي ها (BHBA) بود. مطالعه نشان داد که Ketostix يا استريپ آزمون کتون ها نتايج قابل قبولي را براي نشان دادن گاوهاي درگير کتوز گله هاي تجارتي خواهد داشت و Ketocheck بصورت محدود قابل استفاده است.

کليه عوامل در کنار يکديگر

· يافتن اختلالاتي مثل متريت, جابجايي شيردان و کتوز با نظارت بر دماي بدن, وضعيت حيوان, توليد شير و سطوح کتوني ادرار در گاوهاي تازه زا بسيار با ارزش است. برنامه هاي نظارت بر سلامت گاوها اين اطمينان را خواهد داد که : تمام گاوها در طي دوره اي که بسيار حساس به بيماري هستند مورد سنجش قرار گرفته و فرصت يافتن گاوهاي مريض وجود خواهد داشت. با بکارگيري برنامه هاي نظارت بر سلامت گاوهاي تازه زا, بنزاکوئن و همکاران[7][7] (2004) گزارش نمودند که درمان اوليه گاوهاي متريتي منجر به نرخ آبستني برابر با گاوهاي غير متريتي مي شود. اين پيشنهاد مي کند که تشخيص زود هنگام گاوهاي متريتي و درمان سريع آنها ممکن است تاثيرات متريت بر توليد مثل را تعديل کند. در ادامه نکات کليدي که بايد در بکارگيري برنامه نظارت بر سلامت گاوهاي تازه زا مورد توجه قرار گيرد آمده است.

· تشخيص نيروهايي که علاقمند به کار و درمان گاوهاي مريض هستند. آموزش و کار با آنها بصورت دوره اي و انجام دادن کارهاي دامپزشکي با آنها بصورت متداول. يک اصل ثابت براي يافتن گاوهاي مريض ارزيابي وضعيت دام, دماي رکتوم, توليد شير و سنجش کتون بادي هاي ادرار مي باشد.

· استانداردهايي را براي تشخيص گاوهاي بيمار ايجاد کنيد. آزمون هاي فيزيکي و روش هاي درماني براي بيماري را بوجود آوريد. اين روش ها را مرتبا تکرار کنيد.

· بر پايه امکانات موجود در مزرعه و تواناي نيروهايتان, شما و دامپزشک بايد در خصوص يافتن بهترين برنامه براي گله تصميم گيري نمائيد.

· اين مطلب را که نظارت بر سلامت گاوها حداقل هفته اول پس از زايش بسيار با اهميت است را در نظر بگيريد. روزهاي 3 تا 7 با اهميت تر مي باشد.

· وضعيت حيوان, دماي رکتوم و نمونه هاي ادرار را براي وجود کتون بادي ها در 10 روز پس از زايش ارزيابي کنيد.

· گاوها را از نظر متريت, جابجايي شيردان و ورم پستان اگر داراي تب هستند(بالاي 103درجه فارانهايت) و نيز گاوهايي که به نظر بيمار مي آيند صرفنظر از دما کنترل کنيد.

· گاوهايي که در آزمون کتون هاي ادرار مثبت شده اند بايد براي کتوز درمان شوند.

· روي ترشحات رحمي در روزهاي 3, 5 و 7 توجه بيشتري نمائيد تا گاوهايي که متريت دارند و تب ندارند را از دست ندهيد.

· تغييرات توليد شير در 20 روز پس از زايش وسيله بسيار خوبي براي ارزيابي سلامت حيوان است که بايد مورد سنجش قرار گيرد.

· بعد از دوران پس از زايش نيز گاوهاي بيمار را پيدا نمائيد. نيروهاي گاوداري که مسئول خوراک دادن- جابجايي گاوها- شيردوشي و اصلاح گله هستند بايد اين حقيقت را بدانند که آنها نقش مهمي در يافتن گاوهاي مريض دارند. در نتيجه انها بايد براي پيدا کردن اينگونه گاوها آموزش ببينند. همچنين شير دوشان نيز بايد بخوبي براي يافتن گاوهاي ورم پستاني آموزش ببينند. اين يک وظيفه مهم در کار شيردوشي خوب است.

اطلاعاتی در مورد نژاد سیستانی
رنگ غالب این نژاد سیاه میباشد که رنگهای سفید،خاکستری،خرمایی وابلق بسیار اندک بین این نژاد دیده می شود.

این نژاد درمنطقه جهت تولید گوشت وکمک به کارهای کشاورزی بارکشی سواری از آن استفاده می شده است حتی گاوان نر این نژاد به راحتی سواریی می دهند

اما اکنون از این نژاد فقط برای تولید گوشت وبعضا شیر استفاده می شود اما آنچه مسلم است این مطلب که این نژاد، برترین نژاد گوشتی کشور است وبعنوان یک نژاد عالی جهت تولید گوشت می توان از آن یاد کرد.

دارای گردنی کوتا حجیم ،بدنی کشیده وگوشتی،کپلی پهن وعریض وعضلانی صورتی کشیده شاخهای بسیار کوچک بین 5تا 15 سانتی متغیرودمی بلند که گاهی به زمین کشیده می شود توان سازگاری بالای در نوسانات هوایی وتغیرات غذایی دارد.

— درصد راندمان لاشه آن73%است

— میزان چربی لاشه11%

–استخوان10%

–وزن گوساله هنگام تولد 18-22کیلوگرم

–افزایش وزن روزانه در سن13-14 ماهگی 1134گرم

–وزن ماده گاو250-350

–وزن گاونر300-450کیلوگرم

— توان شیرواری ابن نژادپایین است تولیدوروزانه در محدوده 5تا15 کیلو شیر می باشد دارای سرپستانکهای یکنواخت و بافت پستانی اسفنجی است

. –چربی شیر 8/4%

نگرشي بر بيماري كتوز در گاوهاي شيري
كتوز ( Acetonemia ) در گاوهاي شيرده پر توليد در خلال 6 هفته اول زايمان روي مي دهد كه در سه هفته اول بسيار مهم است . اين بيماري اغلب در دوره تغذيه زمستاني و نيز به هنگام حضور گاوها در جايگاه هاي بسته اتفاق مي افتد . احتمال بروز اين بيماري در گاوهاي مسن بيشتر از تليسه هاي تازه زا مي باشد .
مبناي بروز اين عارضه تغييرات در روند سوخت و ساز است كه بطور عمده محور آنها كاهش در گلوكز خون و افزايش توليد اجسام كتوني در خون است . تركيبات كتوني فراورده هاي واسطه متابوليكي ناشي از جابجا شدن چربي هاي ذخيره اي بدن مي باشد . عمده تركيبات كتوني شامل بتاهيدروكسي بوتيرات ( BHB ) ، استواستات و استون است . عارضه فوق به دليل جمع شدن اجسام كتوني در خون و ادرار گاو ، كتوز ناميده مي شود . افزايش اجسام كتوني در مايعات بدن به هنگام توازن منفي انرژي در طولاني مدت و ضرورت تجزيه چربي ها در بدن به هنگام گرسنگي ، تغذيه ناكافي و توليد بالاي گاوها صورت مي گيرد .
در حيوانات نشخوار كننده سلول هاي پوششي شكمبه اجسام كتوني را با استفاده از اسيدهاي چرب فرار شكمبه بخصوص بوتيرات توليد مي كنند . مواد سيلويي كه اسيد بوتيريك زياد دارند موجب ابتلاي حيوان به كتوز مي شود . علاوه بر تغيير در سوخت و ساز اسيدهاي چرب در كبد يكي از تغييرات اصلي در كتوز كاهش زياد غلظت گلوكز در خون و مقدار گليكوژن در كبد است . كاهش گلوكز خون مسئول افزايش اسيدهاي چرب آزاد در كبد است . در صورت طبيعي بودن غلظت گلوكز خون ، اسيدهاي چرب آزاد در خون كم است همگام با كاهش غلظت گلوكز پلاسما ميزان اسيدهاي چرب آزاد پلاسما افزايش مي يابد زيرا اسيدهاي چرب از بافت هاي ذخيره چربي آزاد مي شوند . همزمان با كاهش گلوكز خون ، حيوانات نشخوار كننده گلوكز خود را از طريق منابع غير گلوكزي مانند اسيد پروپيونيك ، اسيد لاكتيك ، گليسرول و برخي اسيدهاي آمينه به دست مي آورند . هنگامي كه گلوكز به منظور توليد انرژي و تشكيل لاكتوز به مصرف مي رسد ممكن است اگزالواستات ترجيحاً براي تشكيل گلوكز به كار رود كه اين امر منجر مي شود كه مقدار اگزالواستات ناشي از گلوكونئوژنز كه براي مصرف استيل كوا در چرخه كربس لازم است كاهش يابد و از اين رو استيل كوا به مواد كتوني مانند استواستات ، بتاهيدروكسي بوتيرات و مقدار اندكي استون تبديل مي شود .
مواد كتوني به وسيله بافت هاي بدن به جز كبد ، به ويژه به وسيله ماهيچه ها اكسيده مي شوند . اگر توليد مواد كتوني بيشتر از مصرف آنها به وسيله بافت هاي محيطي باشد بيماري كتوز رخ مي دهد . يكي از عوامل بروز كتوز چاقي زياد است كه سبب كاهش استها ، افزايش تجزيه چربي بدن ، افزايش تجمع چربي در كبد و افزايش ميزان توليد اجسام كتوني است . عدم دريافت مقادير كافي انرژي بعد از زايمان موجب بروز كتوز مي گردد .

نشانه هاي كتوز :شايع ترين نشانه كتوز كاهش وزن است كه به دليل مصرف چربي هاي بدن و از دست دادن آب به سرعت رخ مي دهد . گاو كتوزي اغلب افسرده بوده ، تمايلي به حركت نداشته و موهاي آن زبر و خشن است . دماي بدن و ضربان قلب و تنفس اغلب عادي بوده و نفس حيوان بوي استون مي دهد . برخي گاوها ممكن است تلو تلو بخورند و ماهيچه ها به ويژه ماهيچه هاي ميان پهلو بلرزد . گاو تعادل خود را از دست مي دهد و به ظاهر كور به نظر مي رسد .

تشخيص كتوز :
ميزان گلوكز و مواد كتوني خون بهترين پارامتر تشخيص بيماري كتوز است . مقدار گلوكز خون از ميزان طبيعي 2/2 تا 8/2 ميلي مول در ليتر به 4/1 ميلي مول در ليتر و مجموع مواد كتوني خون از 75/1 به 5 ميلي مول در ليتر مي رسد و در گاوهاي به شدت كتوزي آنزيم آسپارتات آمينوترانسفراز افزايش مي يابد كه نشانه اي از آسيب ديدن جگر و بي اشتهايي است .

انواع كتوز :كتوز اوليه: در گاوهايي كه در مراحل نخستين شيردهي جيره هاي پر انرژي مصرف مي كنند ديده مي شود . پارامترهاي مؤثر بر بروز اين بيماري مصرف زياد سيلاژ با اسيد بوتيريك زياد ، كم تحركي ، چاقي زياد به هنگام زايش و ناراحتي هاي گوارشي است .كتوز ثانويه : در پي هر بيماري پيش مي آيد كه موجب كاهش مصرف غذا در آغاز شيردهي شود. بيماري هايي كه بيشتر موجب كتوز مي شوند عبارتند از : جا بجايي شيردان ، التهاب رحم (متريت) ، ورم پستان و كبدچرب. صدمه اصلي وارده از كتوز ثانويه كبد چرب است در هنگام زايش تجمع چربي ها در كبد با وسعت زيادي صورت مي گيرد اما اثر خود را پس از زايمان نمايان مي سازند اين مساله عمل گلو كونئو ژنز كبد را مختل كرده و خطر ابتلاي گاو را به كتوز به محض شروع شيردهي به شدت افزايش مي دهد گاوهاي متاثر ظرف هفته اول يا دوم زايمان كتوز را نشان مي دهند غلظت مواد كتوني خون در كتوز ثانويه به اندازه كتوز اوليه بالا نيست. با اين حال امكان بهبود در كتوز هاي نوع ثانويه پس از درمان ضعيف تر است چون درمان تاثير كمي در بهبود آسيب هاي وارد آمده به كبد در اثر ورود چربي ها و كاهش ظرفيت گلوكو نئوژنز گاو به دنبال دارد .

درمان كتوز :
يكي از روش هاي درمان كتوزتزريق وريدي 500 ميلي ليتر محلول گلوكز 50 % است تا گلوكز خون را افزايش دهداما به دليل توليد لاكتوز براي شير و كاهش گلوكز اگر تزريق هاي پي در پي گلوكز انجام نشود بيماري دوباره برمي گردد .
براي پرهيز از تزريق هاي پي در پي مي توان پروپيلين گلايكول را به گاو خورانيد كه مقدار آن 125 تا 250 گرم و 2 بار در روز است و در همين مقدار آب حل مي شود . روش ديگر تزريق برخي از هور مون هاي گلوكوكورتيكوئيدي به تنهايي و يا همراه با تزريق وريدي گلوكز مي باشد . گلوكوكورتيكوئيدها باعث توليد گلوكز از اسيدهاي آمينه مي شوند . تزريق يك دوز گلوكوكورتيكوئيد 5 تا 50 ميلي گرم دگزامتازون و يا 10 تا 30 ميلي گرم بتامتازون در درمان كتوز مؤثر است و نيز گزارشات ارائه شده حاكي از آن است كه مصرف 12 گرم نياسين به مدت يك هفته غلظت كتون پلاسما را كاهش مي دهد اما نشان داده شده كه نياسين بر روي كاهش غلظت NEFA پلاسما يا افزايش گلو كز خون نقشي ندارد.
لازم به ذكر است خوراندن شكر يا ملاس در درمان كتوز تاثيري ندارد .
پيشگيري :بهترين روش پيشگيري توجه به تغذيه و مديريت درست براي تامين انرژي مورد نياز گاو است . گاو به هنگام زايش نبايد زياد چاق يا لاغر باشد . به گاوهايي كه سابقه ابتلا به كتوز دارند به ودت 6 تا 8 هفته بعد از زايمان گلوكول پروپيلين يا پروپيونات سديم خورانده مي شود . جيره آغاز شيردهي بايد بيشترين مقدار از مواد پيش ساز گلوكز و كمترين مقدار از مواد پيش ساز كتون را داشته باشد . ميزان انرژي مصرفي گاو را بايد تا اندازه اي افزايش داد كه موجب كاهش اشتها نشود ، گاوها با علوفه مرغوب تغذيه شوند و از مصرف مواد سيلويي نامرغوب و داراي اسيد بوتيريك بالا جلوگيري شود ، ويتامين و مينرال در مقادير بسنده براي گاوها فراهم شود .

ساختار بدنی
پستانداری علفخوار است و معده‌اش مانند دیگر نشخوارکنندگان چهار قسمتی و شامل شکمبه (سیرابی)، نگاری، هزارلا و شیردان می‌باشد

در آروارهٔ فوقانی گاو دندانهای پیشین و نیش وجود ندارند و فقط دندانهای آسیا وجود دارند و برعکس دندانهای پیشین ونیش درفک تحتانی موجودند. دندانهای نیش گاوها همانند ثنایا شده و بطور کلی بشکل یک ردیف منظم هشت تایی در جلو فک قراردارد.

درهردست وپای گاو یک زوج سم وجود دارد.

تولید مثل
گاو حیوانی است بدون تغییرات فصلی تولید مثلی( برخلاف حیواناتی نظیر سگ وگربه ، گوسفندو بز) یعنی در کل سال قادر به انجام زاد و ولد میباشد. طول حاملگی این حیوان نه ماه بوده و غالبا تک قلو زا میباشد اگر چه دوقلوزائی و چند قلو زائی نیز در این حیوان دیده میشود.بروز دوقلوزائی در گاو یک تا دو درصد میباشد.[۴]

نژادها

نژادهای گاو بسیارند.بسته به نوع استفاده ای که از گاو میشود نژادهای گاو به نژادهای گوشتی،شیری و دو منظوره تقسیم میشود.

نژادهای شیری شامل: ایرشایر،جرسی،گرنزی،براون سوئیس،فریژن( فریژن هلندی،هولشتین فریژن،فریژن انگلیسی و فریژن سفید وقرمز)وکری

نژادهای گوشتی معروف شامل گالووای،آبردین آنگوس،هرفورد،شورت هورن،شاروله،لیموزین،سمینت ال،براهمن،سانتاگتروس،وبرا نگوس میباشد.

نژادهای معروف گاوهای ایرانی عبارت‌اند از: سرابی،سیستانی،گلپایگانی ودشتیاری

نژادهای جنگلی یاساحلی که مخصوص نواحی گیلان ومازندران وگرگان است، نژاد کوهستان که گاوهای سراب واردبیل ودیگر نواحی آذربایجان از آن نژادند.

اهلی شدن گاو
نزدیک به شش هزار سال پیش از میلاد مسیح با تغییر زندگی انسان از شکارگری به کشاورزی و بدنبال توسعه مزارع، گاوهای وحشی به این کشتزارها هجوم می‌آوردند که به تدریج بشر توانست تعدادی از این حیوان را به اسارت در آورده و اهلی نماید. گاو پس از سگ و گوسفند وبز اهلی شد.ابتدا از گوشت گاو استفاده می‌شد اما سرانجام انسان توانست چگونگی دوشش شیر گاو را فرا بگیرد.باستان شناسان معتقدند اهلی شدن گاو در آسیا و خاور میانه بین 4500 تا 6000 سال پیش از میلاد مسیح انجام شده‌است .

استفاده‌ها
جانوری بسیار مفید است واز شیر و گوشت و پوست و نیروی بدنی آن استفاده می‌شود. از گاو نر جهت تخم‌کشی، شخم و بارکشی نیز استفاده می‌شود.

احتمالا یکی از هدفهای اصلی اهلی کردن گاوّ بار کشی بوده‌است. از نیروی فیل،شتر واسب بعد از گاو استفاده شد.

 

مقاله گاو

همه چیز درباره پرورش گاو شیری

در این مقاله هرآنچه یک گاو دار در ارتباط با گاو نیاز دارد بداند آموزش میدهیم.

تلقیح گاو:

تلقیح مصنوعی ارزشمندترین ابزار مدیریتی برای گاودارهاست . تلقیح مصنوعی فرایندی است که طی آن اسپرم به طور مصنوعی وارد دستگاه تناسلی گاو ماده می شود . خدمت اصلی تلقیح مصنوعی به صنعت گاوداری ، استفاده وسیع از گاوهای نری است که برتری ژنتیکی دارند و تا حدودی عامل اصلی افزایش تدریجی در تولید شیر گاوهای شیری است .

تلقیح مصنوعی مزایای متعددی دارد که مهمترین آن استفاده وسیع از گاوهای نر ممتاز است . از آنجایی که تعداد زیادی گاو ماده را می توان با منی حاصل از یک انزال گاو نر به جای جفتگیری طبیعی تلقیح مصنوعی کرد ، در نتیجه امکان استفاده بیشتر از گاوهای نر عالی فراهم می شود. این عمل همچنین زمینه ارزیابی دقیقتر قدرت انتقال ژنتیکی گاو نر را مهیا می سازد .

دومین مزیت تلقیح مصنوعی ، کاهش یا حذف بیماریهای جنسی همچون ، ویبریوز و تریکوموناز است که از طریق جفتگیری طبیعی انتقال می یابد . موسسات تلقیح مصنوعی برای اطمینان از مصون بودن از این بیماری آنها را مورد آزمایش قرار می دهند.

همچنین افزودن آنتی بیوتیک به اسپرم ، امکان مهار باکتریهای بیماریزا را در صورتی که وجود داشته باشند ، فراهم می نمایند . سایر نکات مثبت تلقیح مصنوعی ، حذف خطر نگهداری گاو نر ، حذف هزینه نگهداری گاو نر ، ارزیابی سریعتر گاوهای نر جوان با استفاده از تلقیح مصنوعی در مقایسه با جفتگیری طبیعی و حذف خطر آسیب دیدن گاوهای کوچک و تلسیه ها در هنگام جفتگیری با گاو نر می باشد .

از عمده ترین معایب تلقیح مصنوعی ، زمان بری و مشکل فحل یابی ماده گاوها است . به نظر می رسد که فحل یابی در تلیسه های یکساله نسبت به گاوهای شیرده مشکل بزرگتری باشد .

عیب دیگری که برخی از گاوداران عنوان کرده اند ، ضرورت وجود فردی ماهر برای انجام تلقیح است . خود گاودار باید آموزش لازم را برای انجام تلقیح دیده باشد ، در غیر اینصورت باید از یک کاردان ماهر استفاده کند .

رایج ترین روش تلقیح گاو ، روش رکتو واژینال است . در این روش دست ملبس به دستکش در راست روده فرو برده می شود و گردن رحم از طریق دیواره راست روده مهار می گردد . سپس وسیله تفنگ تلقیح در داخل مهبل فرو برده می شود و به طرف سوراخ گردن رحم هدایت میگردد تا در نهایت از طریق چین های گردن رحم با حرکات آرام دست عبور داده شود . با رسیدن نوک وسیله تلقیح به بدنه رحم اسپرم تخلیه می شود و وسیله تلقیح و دست خارج میگردد .

مراحل تلقیح مصنوعی

بعد از فحل یابی که توسط یک مامور مجرب انجام میشود گاو جهت انجام عملیات تلقیح به اتاق تلقیح برده . نسبت به خصوصیات فنوتیپی و ژنوتیپی گاو اسپرم مورد نظر انتخاب میشود.

بعد از قرار گرفتن گاو اتاق تلقیح و بازدید موکوس ترشح شده توسط مامور تلقیح جهت عدم وجود عفونت در رحم و همچنین تحریک بیشتر گاو در ادامه خارج کردن محتویات رکتوم انجام می شود. پایوت اسپرم مورد نظر را از کانتینر مخصوص حمل اسپرم خارج کرده و در آب 35 درجه غوطه ور می کنیم. لازم به ذکر است که قبل از قرار دادن پایوت در تفنگ، تفنگ را با استفاده از دستمال کاغذی و ایجاد عمل اصطکاک در اثر مالش زیاد دمای تفنگ را با دمای پایوت یکسان می کنیم. پس از چند دقیقه قرار گرفتن پایوت در آب و ذوب شدن اسپرم، پایوت را خیلی سریع از آب خارج کرده و از انتهای چوب پنبه ای آن وارد تفنگ تلقیح می کنیم و ابتدای مسدود شده پایوت را قیچی می کنیم. جهت جلوگیری از تماس میکروب با تفنگ تلقیح آن را با دو روکش پلاستیکی محافظت می کنیم. بعد از باز کردن فرج گاو تفنگ را با زاویه 45 درجه وارد واژن میکنیم و به آرامی آن را از سرویکس عبور می دهیم. پس از عبور تفنگ از سرویکس اقدام به خالی کردن اسپرم کرده که این زمان باید حدود 10 ثانیه به طول بیانجامد. بعد از خارج کردن اسپرم تفنگ را به آرامی از واژن گاو بیرون می کشیم.

مشخصات درج شده روی پایوت اسپرم :

1- کد شرکت تولید اسپرم

2- کد پدری اسپرم

3- خارجی یا داخلی بودن اسپرم

4- نحوه تولید پدر (انتقال جنین بودن یا نبودن)

دوره خشک و شرایط بدنی

طول دوره خشک و شرایط بدنی در موقع زایمان با هم دیگر ارتباط دارند . گاوها در موقع زایمان باید وضعیت بدنی مناسبی داشته باشند ، لذا برای کسب بیشترین تولید در دوره شیردهی بعدی باید یک دوره خشک را سپری نمایند . گاوهایی که در پایان دوره شیردهی وضعیت بدنی ضعیفی دارند ، به یک دوره خشک برای جبران کمبودهای بدنی خود نیساز دارند . گاو ممکن است از چربی بدن خود برای تولید شیر استفاده کند ، یک کیلوگرم چربی بدن ، انرژی لازم برای تولید 7 کیلوگرم شیر را فراهم می نماید . درصد چربی شیر گاوهایی که در موقع زایمان وضعیت بدنی مناسبی دارند ، بالاتر از گاوهایی است که وضعیت بدنی ضعیف تا متوسط دارند . چاقی بیش از حد به ویژه برای تلیسه ها می تواند بسیار خطرناک باشد . گاوی که در موقع زایمان بیش از اندازه چاق است حساسیت زیادی به بیماری های متابولیک به خصوص کتوز دارد .سن گاو در هنگام زایمان

به وضوح ثابت شده است که با افزایش سن گاوها ، تولید آن ها افزایش می یابد . تولید گاوهایی که در اولین دوره شیردهی در سن 24 ماهگی زایمان می کنند ، تقربیاً 75 درصد شیر یک گاو بالغ است . میانگین شیر گاوهای سه ساله ( دومین دوره شیردهی ) تقریباً 85 درصد شیرگاوهای بالغ است ، برای گاوهای چهار و پنج ساله مقادیر به ترتیب 92 درصد و 98 درصد می باشد . علی رغم وجود پاره ای اختلافات ، معمولاً سن بلوغ اغلب نژادها را 6 سالگی در نظر می گیرند . گاوهای براون سوئیس دیرتر از نژادهای دیگر به بلوغ می رسند .

وزن بدن

بین وزن بدن و تولید شیر رابطه کلی وجود دارد . گاوهای بزرگ تر بافت های ترشحی بیشتر و دستگاه گوارش بزرگ تری دارند . انرژی مورد نیاز برای نگهداری گاو با اندازه متابولیک ( که برابر با وزن بدن به توان 73/0 است ) ، یا سطح بدن ارتباط تنگاتنگی دارد . دو گاو هر کدام به وزن 360 کیلوگرم ، معمولاً بیشتر از گاوی با وزن 720 کیلوگرم ، شیر تولید می نمایند ، لیکن نیازهای نگهداری آن دو گاو ، تا حدودی بیشتر از گاو 720 کیلوگرمی است.

زایشگاه:

این سازه از دامداری گاوها را جهت زایمان به ان منتقل می کنندو تا چند روز پس از زایش نیزدر انجا نگهداری میشوند.

مشخصات وامکانات زایشگاه:

-دارای بهاربند جداگانه برای گاوها و تلیسهه میباشد.

-وجود چند باکس زایش

-نزدیکی به گوساله دانی

-مجهز به تجهیزات دارویی

-دارای پمپ فشار قوی

آب -شعله افکن

-مجهز به چند دستگاه شیردوش

-تهویه مناسب در تمام فصول

-قابل شستشو و شعله افکنی.. . . .

.مدیریت در هنگام زایمان

گاوهای خشک مقدار مناسبی از پروتئین ، انرژی ، مواد معدنی ، و ویتامین ها را در جیره خود نیاز دارند . کمبود مواد معدنی ممکن است تاثیر سیستم ایمنی گوساله را در مبارزه را با امراض کاهش دهد . تامین جیره متعادل جهت گاو خشک ، هم برای گوساله تازه متولد شده و هم خود گاو ضروری است .

گاو خشک باید یک هفته قبل از زایمان به زایشگاه منتقل داده شود . زایشگاه باید 16 تا 25 مترمربع مساحت ، فضای روشن ، و سطح بستر مناسب داشته باشد و لغزنده نباشد . تعبیه قلاب در سقف برای بلند کردن گاو دراز کشیده مفید است . توصیه می شود به ازای هر 25 راس یک جایگاه زایش در نظر گرفته شود . زایشگاه باید بین دو زایمان ضد عفونی شوند . از یک محوطه مرتعی زهکشی شده تمیز می توان به صورت موفقیت آمیز برای این کار استفاده نمود .

تقریباً 25% گوساله در حین تولد مرده متولد می شوند . بسیاری از این گوساله ها را می توان با یاری دادن گاو در حین زایمان از مرگ نجات داد . در آستانه زایمان ، باید به گاوها مرتب سرکشی نمود تا در صورت نیاز به آنها کمک کرد . در مواردی همچون گاوهای کوچک ، گوساله های بزرگ ، حالات غیر طبیعی ، چند قلوزایی ، ممکن است نیاز به کمک باشد . گاو باید بعد از شروع درد زایمان ، هر 2 ساعت یک بار سرکشی شود .

محیط زایشگاه از چند قسمت تشکیل شده است:

1- انتظار زایش :

الف : انتظار زایش گاوها

ب : انتظار زایش تلیسه ها

از 7 روز قبل از موعد زایمان به این قسمت منتقل شده و تحت نظارت ویژه می باشند. جهت بالا بردن ایمنی بدن و عدم ایجاد بیماریهای غیر عفونی از جمله تب شیر اقدام به تزریق 15 سی سی ئی سلنیوم (E-Se) و 15 سی سی AD3E می کنیم.

2- باکس زایش :

شامل محیطی کاملا مجزا از دیگر گاوها و عاری از هر گونه عامل بیماری زا است. که این باکس بعد از هر زایش در آن توسط کارگر زایشگاه ابتدا از کاه و مدفوع تخلیه شده سپس با آب کاملا شسته شده بعد از عمل شعله افکنی صورت گرفته و سپس با محلول آب و کلر 5 درصد ضدعفونی می شود.

3- بهاربند تازه زا :

گاو پس از زایش به این مکان انتقال میابد جهت مراقبت ویژه بعد از زایمان و خروج جفت میباشد در

صورتی که جفت آنها پس از پنج روز از آن خارج نشد و یا دچار بیماریهای پس از زایمان شد به دکتر معرفی می شود.

علائم ظاهری زایمان در گاو

ناآرامی – گوساله زایی- خروج جفت

ناآرامی:

گاو هر چند گاهی بلند می شود و می نشیند و راحت نیست. درد زایمان به هنگام پره شدن کیسة آب قابل مشاهده است .مواد چسبنده و لغزنده داخل کیسه آب برای زایمان طبیعی لازم است . در گاوهای بالغ گوساله زایی ممکن است تا 2 ساعت و در تلیسه ها تا 4 ساعت طول بکشد.

گوساله زایی:

در گاوهای بالغ گوساله باید طی نیم ساعت پس از ظاهر شدن در دهانه گردنه رحم خارج شود و برای تلیسه این زمان حدود 2 ساعت است.

خروج جفت :

جفت بین نیم تا 8 ساعت بعد از زایمان از گاو خرج می شود . جفت ماندگی در 8 تا 10% از زایمان ها عادی است. تغذیه ویتامین آ. دی. ای . سلنیم. فسفر و کلسیم جفت ماندگی را به حداقل می رساند.

گوساله باید بلافاصله بعد از قطع ناف شروع به تنفس نماید . تنفس گوساله را می توان با خارج ساختن مواد موکوسی موجود در داخل سوراخهای بینی, مالش برای تحریک آن, وارد کردن انگشت به داخل سوراخهای بینی برای تحریک تنفس و یا استفاده از تنفس مصنوعی, آغاز کرد . بند ناف باید بریده و در فاصله حدود 5 c.m بدن گره داده شود .تا از ورود باکتری به داخل بدن جلوگیری شود. برای ضد عفونی کردن بند ناف می توان از الکل استفاده کرد.قبل از انتقال گوساله به محلی خشک و عاری از کثافات می توان برای خشک کردن آن از پارچه یا کاغذ استفاده کرد.

مراقبتهای ویژه گاو در زایشگاه:

چون طی فرایند زایمان فشار بسیار شدیدی به گاو وارد میشود و انرژی زیادی از گاو مصرف میشود. به گاو داروهای تقویتی و ویتامین تزریق میشود

-بعد از باز شدن سرویکس تزریق 10-15 c.c اکسی توسین جهت تسهیل در زایمان .

-تزریقCMP 200 c.c

-تزریقAD3E 20 c.c

-تزریق 10 c.c اکسی توسین

عملیات بعد از زایش در زایشگاه:

-خارج کردن گاو از باکس زایش و انتقال آنبه بهار بند گاوهای تازه زا جهت مراقبتهای بعد از زایمان.

-نظافت کردن باکس

-شستن باکس با آب فشار قوی

-شعله افکنی بطور کامل

-ضد عفونی کردن با محلول کلر 5%

آغوز خانه و گوساله دانی :

ساختمان :

آغوز خانه:

این ساختمان چسبیده به محل زایشگاه بوده و گوساله های یک تا ده روزه را در این مکان نگهداری می کنند این محلی بسیار مناسب از جهت نگهداری گوساله میباشد چراکه شرایط بسیار کنترل شده بوده گرما و سرمای محیط به داخل آن نفوذ نمی کند و گوساله تحت نظر دکتر پرورش میابد پس از گذشت ده روز از تولد و شرایط جسمانی گوساله آن را به گوساله دانی منتقل می کنیم .

گوساله تا 70 روزگی در باکس انفرادی قرار دارد و گوساله های نر تا 70 روزگی و گوساله های ماده تا 90 روزگی شیر می خورند و پس از آن شیر گیری می شوند و در خوراک آنها یونجه اضافه می کنند در بهار بندهای دسته جمعی نگهداری می شوند. گوساله های نر و ماده در این مرکز به علت کمبود جا در 7 تا 8 ماهگی از هم جدا می شوند.

آغوز

اولین شیر تولیدی بعد از زایمان را آغوز گویند که ترکیب بسیار متفاوتی با شیر معمولی دارد .

بیشترین اختلاف ، در درصد بالای پروتئین آغوز است . بخش اعظم افزایش پروتئین آغوز به حضور گلوبولین ها به خصوص ایمونوگلوبولین ها نسبت داده می شود ، که حاوی پادتن ها می باشند . دستگاه گوارش پادتن ها را طی 24 ساعت اول زندگی گوساله جذب می کند و یک مصونیت غیرفعال را از گاو به گوساله انتقال می دهد . درصد های خاکستر و چربی آغوز تا اندازه ای از شیر طبیعی بیشتر است . این اختلاف باعث می شود که کل مواد جامد ممکن است ناشی از این حقیقت باشد که گوساله تازه متولد شده نیاز به یک منبع قوی انرژی دارد و طبیعت از این طریق نیاز وی را برطرف نموده است .

میزان ویتامین A در آغوز حدود 10 برابر شیر معمولی است . ذخیره ویتامین A در گوساله جوان در هنگام تولد خیلی کم است و مصرف آغوز راهی برای افزایش سریع میزان این ویتامین است . ویتامین A به جهت نقش آن در مهار بیماری های عفونی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد .

پرورش گوساله ها از تولد تا شیرگیری

گوساله ها بعد از تولد به مدت 10 روز در باکس های انفرادی در آغوز خانه نگهداری می شوند وتا دو سه روز اول به آنها روزی سه وعده آغوز داده می شود به همراه یک سطل آب که بعد از دادن هر وعده شیر به آنها داده میشود و یک سطل کنسانتره که از همان ابتدای تولد در اختیار گوساله قرار دارد تا به خوردن آن عادت کند.

برای شیر دهی به گوساله های تازه متولد شده بعد از دادن آغوز از شیر های ورم پستانی که استریل شده و بار میکروبی آن پایین آمده استفاده می کنند.

برای گوساله های تازه متولد شده وشیر نمی خورند باید دست را شست و انگشت خود را در دهان گوساله قرار داد تا آن را بمکد وقتی گوساله شروع به مکیدن کرد دست خود را داخل سطل شیر میکنیم تا گوساله همراه با مکیدن دست ما شیر را هم ببلعد اگر به این طریق گوساله شیر نخورد از سر پستانک استفاده کرده به این صورت که سر پستانک را داخل دهان گوساله کرده تا آن را بمکد وسپس سر گوساله را به سمت سطل شیر راهنمایی کرده تا گوساله همراه با مکیدن سر پستانک از طریق سوراخ هایی که در سر پستانک وجود دارد شیر را بخورد اگر به این صورت هم نتوانستیم به گوساله شیر دهیم از شلنگ برای خوراندن شیر استفاده می کنیم به این صورت که شلنگ را داخل دهان گوساله کرده و شیر را که در مخزنی مدرج است به گوساله میخورانیم.

در آغوز خانه برای گوساله هایی که ضعیف هستند به همراه آب آنها یک قاشق مولتی ویتامین اضافه می کنند.

گوساله ها با توجه به جسه در 10 روزگی به باکس های انفرادی دیگری در گوساله دانی منتقل میشوند که در آنجا روزی دو وعده شیر به همراه آب و کنسانتره به آنها داده میشود . بستر گوساله ها در باگس های انفرادی گوساله دانی در ابتدای ورود کاه است که پس از یک ماه آن را با تشک های مخصوص عوض می کنند

گوساله ها در دو ماهگی باز هم نسبت به جسه شاخ سوزی می شوند که مراحل آن به صورت زیر است:

ابتدا گوساله مهار میشود به این صورت که گوش راست گوساله را از پهلو با دست راست گرفته و با دست چپ دهان گوساله را طوری که چهار انگشت وشصت داخل دهان گوساله باشد بعد از آن سر گوساله را به سمت بالا و راست می چرخانیم تا گوساله به پهلو به زمین بیفتد بعد از آن سر گوساله را به سمت بالا آورده و روی سینه اش قرار میدهیم بعد از آن فردی دیگر پاهای گوساله را به صورت ضربدری روی هم قرار داده و آنها را با طناب محکم میبندد.

بعد از آن برای گوساله های نر با استفاده از چاقو سر شاخ اضافه را می برند و با میله ای آهنی که سر آن شبیه پیچ بوده و پهن است و قبلا” توسط شعله داغ شده است روی جای شاخ گذاشته و فشار می دهیم و برای چند ثانیه نگه می داریم تا بسوزد بعد از آن از اسپری اکسی تتراسایکلین برای ضد عفونی و جلوگیری از خونریزی استفاده مکنیم.

برای گوساله های ماده مراحل مهار کردن به همان صورت بوده وتفاوت در این است که شاخ اضافه با چاقو بریده نمی شود چون با استفاده از میله ای توخالی که روی شعله داغ شده است دور شاخ را سوزانده وشاخ اضافی را می کنند وسپس با میله ای سر پهن که که شبیه پیچ بود جای شاخ را می سوزانند و با استفاده از اسپری اکسی تتراسایکلین آن را ضد عفونی می کنند.

بعد از چند ساعت پس از شاخ سوزی ممکن است شاخ بعضی از گوساله ها خون باز کند به همین خاطر لوازم شاخ سوزی تا یک روز بعد در گوساله دانی باقی می ماند تا در صورت لزوم مراحل شاخ سوزی تکرار شود.

به این دلیل برای گاوهای نر از لوله استفاده نمی کنند چون گاوهای نر در وزن 400 کیلو گرمی کشتار می شوند ولی گاوهای ماده تا چندین سال برای شیردهی در گاوداری باقی می مانند.

گوساله ها بعد از 3-2 ماهگی بسته به جسه به بهاربند منتقل می شوند و در آنجا یک وعده شیر به همراه کنسانتره و یونجه به آنها داده میشود و پس از گذشت حدود یک ماه به بهاربند دیگری که در آن جنس نر از جنس ماده جداست منتقل می شوند.

در ضمن گوساله ها در 2 ماهگی با هوویه شاخ سوزی می شوند.

بیماریهای شایع در گوساله ها:

-دل درد

-اسهال

-اسهال خونی

-پنو مو نی

-ورم بند ناف

-ورم چشم

-سفید شدن چشم

-ورم مفصل

تغذیه با خوراک های مایع

بعد از اینکه گوساله ها به مدت 3 روز آغوز دریافت کرد ، برنامه های غذایی متعددی جهت مصرف خوراکهای مایع در دسترس است .

آغوز ترش شده ، غذای مطلوبی برای گوساله های جوان است . اگر گوساله های نر 3 تا 5 روز بعد از زایمان به فروش برسند ، آغوز ترش شده به مقداری کافی برای گوساله های ماده از هنگام تولد تا موقع از شیر گرفتن آنها در دسترس است . جیره گوساله ها باید بتدریج از آغوز ترش شده به شیر کامل یا جایگزین شیر تغییر یابد.

شیر کامل غذایی با قابلیت هضم بالا برای گوساله هاست . گوساله ها باید به اندازه 8 تا 10 درصد وزن بدنشان شیر دریافت نمایند . گوساله ای که در 8 هفتگی از شیر گرفته می شود ، علاوه بر آغوز اولیه مقدار 250 کیلوگرم شیر استفاده می کند . در صورت استفاده از شیرهایی که مواد جامد زیاد دارند ، مثل شیر نژادهای جرسی و گرنزی ، برای جلوگیری از مشکلات تغذیه ای می توان شیر را به نسبت 5/3 به 1 با آب رقیق کرد . مصرف بیش از حد شیر ، موجب کاهش مصرف غذای خشک و بروز ناراحتی های گوارشی می شود .

شیر حیوانی که به ورم پستان مبتلاست یا شیری که آنتی بیوتیک دارد را می توان به مصرف گوساله ها رساند. شیر غیرطبیعی یا اولین شیر بعد از معالجه ورم پستان را که مواد دارویی زیادی در آن باقی مانده است نباید به مصرف گوساله ها رساند . به گوساله هایی که شیر گاو مبتلا به ورم پستان را داده اند ، نباید اجازه داده شود که خود یا تلیسه دیگر را لیس بزنند یا بمکند ، زیرا ممکن است میکروارگانیسم های مسبب ورم پستان ، از طریق سر پستانک های نابالغ به پستان رشد نکرده وارد شود . گوساله هایی که شیر حاوی آنتی بیوتیک می خورند ، تا زمانی که اثر آنتی بیوتیک در بدن آنها باقی است نباید برای کشتار به فروش برسند .

شروع کننده گوساله

گوساله ها باید از 4 تا 6 روزگی به استفاده از شروع کننده یا پیش شروع کننده ترغیب شوند . در مخلوط های شروع کننده باید از عناصر غذایی مرغوب و خوش خوراک استفاده شود .

در صورتی که علوفه در 8 هفته اول مصرف نشود ، میزان فیبر خام جیره شروع کننده را می توان تا 10 درصد افزایش داد . گوساله را می توان هنگامی که روزانه 45/0 تا 91/0 کیلوگرم شروع کننده مصرف می کند از شیر گرفت . مصرف شروع کننده باید به 8/1 کیلوگرم تا 3/2 کیلوگرم در روز محدود شود . گوساله ها در 8 هفته اول بعد از تولد ، قادر نیستند که مقدار زیادی علف خشک و علوفه مصرف نمایند . گوساله معمولاً در سن یک تا دو هفتگی شروع به مصرف علف خشک می نماید و از همین زمان به بعد است که می توان علوفه را در اختیار آنها گذاشت . علف خشک نسبتاً مرغوب و خشک خوراک ترجیح داده می شود .

سیلوی علوفه کم آب ( هیلاژ ) را می توان در صورتی که خوش خوراک ، تازه و عاری از کپک نگاه داشته شود به مصرف گوساله ها رسانید. گوساله باید به مصرف علوفه ترغیب شود ، زیرا از 4 ماهگی به بعد علوفه جزء اصلی جیره خواهد شد . چنانچه گوساله علوفه را به جای شروع کننده مصرف می کند ، به منظور ترغیب مصرف شروع کننده ، باید مقدار علوفه را کاهش داد . سیلوی ذرت و مرتع را قبل از 4 تا 6 ماهگی نباید به مصرف گوساله ها رسانید .

شیر دوش

قسمتهای شیر دوش :

1- انتظار دوشش :

قسمتی که گاوهای یک بهار بند به آنجا منتقل شده و منتظر شیر دوشی می شوند. تمام این قسمت مسقف بوده و در فصل گرما نیز آب پاشی صورت می گیرد تا دمای بدن گاو برای پایین کردن شیر مناسب شود و هورمونهای لازمه ترشح شوند.

2- سالن شیر دوشی :

که خود دارای دو قسمت است :

الف : چاله شیر دوشی :

جایی است برای قرار گرفتن کارکنان شیر دوش و از سطح خود سالن شیر دوشی پایین تر است تا کارکنان با تسلط کامل عمل شیر دوشی را انجام دهند. وجود لوله های شیر و خلأ و همچنین دستگاه شیر دوشی در این قسمت مشهود است.

ب : را هروهای قرار گیری گاوها :

قسمتی است که گاوها جهت شیر دوشی به این جا هدایت می شوند. در این قسمت لوله هایی که به ایستادن گاوها نظم می دهد قابل مشاهده است. در هر یک از این راهروها 12 گاو می توانند شیر دوشی شوند.

در سالن شیر دوشی در روزهای گرم سال پنکه های موجود روشن می مانند تا عمل خنک کردن گاوها به خوبی صورت بپذیرد.

3- راهروی خروجی :

از این راهرو گاوها به سمت بهار بندهای خود هدایت می شوند. در این راهرو حوضچه ای تعبیه شده که به صورت یک روز در میان فرمالین ریخته می شود تا هم سم گاوها قوام داده شود و هم ضد عفونی سم صورت پذیرد.

4- اتاق قرارگیری تانک های ذخیره شیر :

لوازم و وسایل مربوط به نگهداری و ذخیره شیر در این قسمت قرار دارند. مثل: خنک کننده، پاستوریزاتور و تانک های ذخیره شیر. که در قسمت های بعدی نحوه کار توضیح داده می شود.

آماده کردن گاو برای دوشش

شستن و خشک کردن پستان:اولین قدم برای اجرای دوشش مناسب شست و شو ومالش دادن پستان با یک مایع ضد عفونی کننده و آ ب گرم برای مدت 15-30 ثانیه است گرمای آب باید به قدری باشد که دست شخص شیر دوش به راحتی برای اولین گاو تحمل نماید و برای تمامی گاوها درجه حرارت آن همان طوری باقی بماند .باید برای خشک کردن پستان هر گاو دستمال یا دست مالهای جداگانه استفاده کرد تا از انتشار باکتری از گاوی به گاو دیگر جلو گیری شود. دستمالهای پارچه در صورتی که بین هر دوشش ضد عفونی شوند قابل استفاده هستند لیکن در اغلب گاو داری ها این مسؤله عملی نیست . دستمالهای کاغذی را می توان برای استفاده هر گاو با قیمتی نسبتا ارزان تهیه استفاده کرد لیکن تعداد زیادی دستمال برای تمیز کردن گاوهای کثیف لازم است .ابرهای اسفنجی رایج را نباید استفاده کرد زیرا اسفنج را نمی توان ضد عفونی کرد وباکتری را از یک گاو به گاو دیگر منتقل می کند .بعد از شستن پستان سر پستانک هارا با دستمال کاغذی جداگانه ای خشک کرد . دو دلیل اساسی برای شست وشو و خشک کردن پستان در ابتدای دوشش وجود دارد اول اینکه بیشتر ماشین های شیر دوش باعث ترشح شیر در اطراف پستانک میشوند که اجرامی که بر روی سر پستانک وجود دارد را به داخل شیر وارد مینماید .تمیز بودن سر پستانک از این امر جلوگیری میکند .دوم اینکه شستن پستان نوعی ماساژ است که با دوشش رابطه دارد وگاوآن راعلامتی برای آزاد سازی شیر تلقی میکند .تحقیقات زیادی درباره مدت زمان لازم برای شستن پستان جهت آزاد شدن مناسب شیر انجام گرفته و به نظر میرسدیکنواخت بودن زمان شست وشو از یک دوشش به دوشش دیگر اهمیت زیادی دارد . این امر به خصوص برای گاوهای پر تولید هلشتاین و احتمالا” برای تمام نژاد ها صدق می نماید. اگر 10 ثانیه برای تمیز کردن سر پستانک وقسمت زیرین پستان کافی باشد واین مدت زمان از یک دوشش تا دوشش دیگر تداوم داشته باشد این امر باعث آزاد شدن مناسب شیر می گردد. علاوه بر این وصل نمودن ماشین شیر دوش در مدت کوتاهی پس از آزاد شدن شیر بسیار مهم است . از آنجای که شستن پستان گاو را می توان در یک زمان مشخص قبل از وصل کردن ماشین انجام داد باید گاو را تعلیم داد که از شستن پستان برای آزاد شدن شیر استفاده کند. اگر تمام گاوها آزاد شدن شیر را با تغذیه اولین گاو در سالن شیر دوشی یا روشن شدن پمپ خلاء آغاز نمایند 2 دقیقه پس از آزاد شدن شیر میتوان ماشین شیر دوش را به دو یا سه گاو وصل نمود .ذر این صورت برای برداشتن طبعی شیر در بقیه گاو ها به دومین آزاد سازی در خلال دوشش نیاز است. این مسؤله که که یک گاو می تواند آزاد شدن دومی را در عرض چند دقیقه بعد از اولی داشته باشد یا خیر هنوز مشخص نشده است.

خشک کردن پستان آب باقیمانده از شست وشو را از سر پستانک ها و زیر پستان برداشته و بنابراین از آلودگی شیر جلوگیری می نماید. هنگامی که شست وشوی ماشینی انجام میگیرد یا زمانی که آ ب قطره قطره از سر پستانک ها در هنگام وصل ماشین شیر دوش ریزش می کند خشک کردن سر پستانک ها وپستان بسیار مهم است .آب آلوده سر پستان در خلال دوشش می تواند وارد کلاهک شود وموجب افزایش عفونت پستان بر اثر ارگانیسم های موجود در محیط زندگی گردد.

شیر دوشی

شیر دوشی با شستشوی سیستم شیر دوش اعم از مخازن، لوله ها و خرچنگی ها شروع می شود. نحوه شستشو در قسمتهای بعد توضیح داده می شود.

گاوها از قسمت انتظار دوشش به سمت راهروهای شیر دوشی هدایت می شوند. هنگام ورود گاوها آب گرم به پستان گاو پاشیده شده تا مواد چسبیده به پستان خیس خورده و کار شستشو را راحت کند. سپس با آب گرم پستان گاو را شسته و بعد از لحظاتی که آب جاری شده از پستان قطع شد اقدام به خشک کردن سر پستان ها میشود. پس از آن خرچنگی ها وصل شده و شیر از پستان پایین می شود. میزان فشار خلأ که عمل مکیدن شیر را انجام می دهد برابر 44- کیلو پاسکال باید باشد. کم و زیادتر بودن این فشار از این حد می تواند مضر باشد. فشار کمتر از این حد باعث ماندن شیر در پستان شده و فشار بیشتر از این حد می تواند مستعد کننده ایجاد ورم پستان باشد.

پس از آن در سیستم اتوماتیک دستگاه به طور خودکار بعد از اتمام شیر از پستان گاو جدا می شود. و در سیستم دستی باید کارکنان شیر دوش زمانی که دیگر شیر پایین نیامد دستگاه را از روی پستان بردارند. سپس مایع ضد عفونی کننده ای به نام تیت دیپ با غلظت 3 به 1 سر پستانها را در مقابل ورود عوامل بیماریزا تا اندازه ای بیمه می کند. خوراک دادن به گاوها پس از اتمام شیر دوشی انجام می شود تا گاوها بلافاصله بعد از شیر دوشی نخوابند چون در این زمان ماهیچه های سر پستانها در حالت انبساط قرار داشته و امکان ورود عوامل بیماریزا را افزایش می دهد. ترشح هورمون اکسی توسین زمان پایین کردن شیر در بدن گاو باعث باز شدن این ماهیچه میشود، و ترشح همین هورمون است که باعث ادرار و مدفوع کردن گاوها در هنگام ورود به شیر دوش می شود.

در بعضی موارد در اثر کتک زدن گاو و یا دادزدن های زیاد بر سر گاو و یا در صورتی که گاو فحل باشد شیر پایین نمی شود که چند راه برای حل مشکل وجود دارد :

1- آرامش دادن به گاو از طریق دست کشیدن بر روی سر و صورت و تنه گاو.

2- از طریق مالش واژن.

3- تزریق هورمون اکسی توسین در ورید پستان.

این مورد سوم سرعت عمل بالایی دارد اما امکان دارد که گاو بد عادت شده و برای هر بار پایین کردن شیر نیاز به تزریق هورمون باشد.