امروزه با وجود رشد روز افزون مکمل ها و مواد غذایی حاوی باکتری های مفید، انتخاب محصولات پروبیوتیک مناسب، برای مردم به مسئله ای پیچیده تبدیل شده است.

دکتر پاتریشیا هیبرد، پروفسور طب اطفال و سرپرست بیمارستان اطفال مس جنرال واقع در بوستون که بررسی هایی راجع به اثرات پروبیوتیک ها بر کودکان و بزرگسالان داشته است، در این رابطه بیان داشت:

مردم تصوری غلط در رابطه با مصرف پروبیوتیک ها، فواید آنها و نقش آنها در افزایش سلامت بدن و درمان بیماری ها دارند.

وی در ادامه افزود:

یکی از مشکلات موجود موجود در این رابطه اطلاعات اشتباه و اثبات نشده ای است که تولید کنندگان منتشر می کنند. هیچ یک از مکمل ها و مواد غذایی پروبیوتیک تولید شده دارای خاصیت پیشگیری و یا درمان بیماری ویژه ای نیستند؛ اما تولید کنندگان به انتشار ادعاهایی بی پایه در این مورد دست می زنند. برای مثال، برخی تولید کنندگان ادعا می کنند که محصولات آنان ” سلامت دستگاه گوارش” را افزایش می دهند و این در حالی است که این موضوع تاکنون اثبات نشده است.

سوالات بی پاسخ متعددی در این زمینه وجود دارد که محققان در پی پاسخی برای آنها هستند. اینکه افراد به چه میزان از مواد پروبیوتیک نیازمند هستند تا بتوانند اثرات مفید آن را در خود احساس کنند و اینکه چه نوع باکتری هایی و با چه میزانی برای مصارف پزشکی مناسب تر هستند جزو این سوالات هستند.

هیبرد در این رابطه اظهار داشت:

مردم در رابطه با اطلاعات ظریف مربوط به اندام های گوناگون بدن اطلاعات چندانی ندارند. حتی گاهی پزشکان نیز از ارائه ی پاسخی صحیح به سوالات بیماران در رابطه با مصرف کدام نوع از پروبیوتیک ها عاجز هستند.

برای ایجاد تمایز بین حقایق و مسائل بی اساس در رابطه با مصرف پروبیوتیک ها، دراین قسمت به ارائه 5 مسئله نادرست در رابطه با پروبیوتیک ها می پردازیم:

• تمام مکمل ها ی پروبیوتیک اساسا یکسان هستند

به گفته ی هیبرد این ادعا کاملا اشتباه است. در واقع هر کدام از مکمل ای پروبیوتیک موجود در بازار می توانند با یکدیگر متفاوت باشند. برخی از پروبیوتیک ها ساخت و ساز انفرادی دارند در حالی که بقیه ی آنها سازمانی فراگیر تر و چند جانبه دارند. هر یک از این پروبیوتیک ها می توانند اثرات گوناگونی بر بدن و سلامت آن داشته باشند.

تجمع میکروب ها در این محصولات نیز می تواند حالت های متفاوتی داشته باشد و به همین سبب این مواد می توانند تاثیرات بسیار گوناگونی بر بدن داشته باشند و همین امر سبب بروز مشکلاتی برای دانشمندان در زمینه ی ارائه ی فواید این مواد و چگونگی عملکرد آنها شده است.

هزاران نوع پروبیوتیک در جهان وجود دارد و به سبب همین فراوانی دانشمندان هنوز موفق به بررسی تمامی آنان نشده اند. ما نیاز داریم تا اطلاعاتی را در رابطه با ویژگی های اصلی محصولات پروبیوتیک که بر پیشگیری و درمان مسائل پزشکی نقش دارند بدست آوریم.

• محصولات پروبیوتیک می توانند جانشین داروها شوند

برخی از مردم درمان های طبیعی را به درمان های شیمیایی ترجیح می دهند؛ اما در مقایسه ای که میان پروبیوتیک ها و درمان های دارویی صورت گرفت باید گفت که پروبیوتیک ها جایگزینی برای داروها نخواهند بود.

هیبرد در این رابطه اظهار داشت:

من هیچگاه از مسئله جایگزینی پروبیوتیک ها به عنوان درمان های دارویی حمایت نخواهم کرد. مردم می توانند از پروبیوتیک ها در کنار درمان های دارویی خود و یا به عنوان موادی برای پیشگیری از نیاز به درمان های دارویی استفاده کنند.

• اطلاعات درج شده بر روی بسته های مواد غذایی و مکمل ها اطلاعات دقیقی از شمار میکروب های موجود ارائه می دهند

باید گفت که این نظریه همیشه درست نیست. برچسب های موجود بر روی بسته های مواد غذایی به طول معمول اطلاعاتی از شمار باکتری های موجود در محصول مورد نظر ارائه نمی دهند؛ بلکه تنها نشان می دهند که محصول مورد نظر دارای باکتری های زنده است. جدول های جزئی اطلاعات بیشتری در رابطه با اجزا موجود در محصولات از جمله جنس و نوع گونه ی آنها در اختیار افراد قرار می دهند.

مطمئنا محصولات پروبیوتیکی وجود دارند که اطلاعات صحیح و دقیقی از میزان باکتری های موجود ارائه نمی دهند. مکمل های با کیفیت که محصول تولید کننده های مشهور هستند، اطلاعات قابل اعتمادی در رابطه با شمار میکروب ها و همچنین ساز و کار، جنس، گونه و ویژگی های محصول مورد نظر را در اختیار افراد قرار می دهند.

برخی از محصولات موجود به هنگام تولید در کارخانه میکروب های زنده ای را در خود تولید می کنند در نتیجه تضمینی وجود ندارد که به هنگام استفاده از محصول نیز باکتری های موجود به اندازه ی درج شده بر روی بسته بندی باشند.

برخی از مکمل های مورد نظر نیز حاوی باکتری ها به میزان مورد نظر نیستند. در آزمایشی که در سال 2013 به تلاش ConsumerLab یکی از سازمان های خصوصی صورت گرفت مشخص شد که 5 مورد از 19 محصول بررسی شده دارای میزان توصیه شده ای از میکروب ها نیستند.

• ماست منبع غنی پروبیوتیک ها است

به گفته ی هیبر هر ماستی حاوی پروبیوتیک نیست. برخی از ماست ها که بر روی آنها وجود باکتری های زنده و فعال درج شده است منبع غنی باکتری های مفید هستند اما تمام ماست ها این ویژگی را ندارند.

تمام ماست هایی که حاوی باکتری های لاکتوباسیلوس بولگاریوس و استرپتوکوکوس ترموفیلوس مفید هستند اما برخی تولید کنندگان نام باکتری هایی که مربوط به پاستوریزه کردن محصولات می باشند از جمله ال. اسیدوفیلوس، ال. بولگاریوس، ال. رامنوسوس و ال. کازئی را نیز بر روی محصول درج می کنند.

• مصرف پروبیوتیک ها و پیشگیری از سرماخوردگی

مردم در پی آن هستند تا با مصرف مواد پروبیوتیک عملکرد سیستم ایمنی بدن خود را بهبود بخشند. اما اطلاعات ابتدایی در رابطه با مصرف پروبیوتیک ها در مقابله با سرماخوردگی وجود دارد که آزمایش های قابل اعتماد موجود دلیل محکمی برای نقض این ادعاست.

هنوز اطلاعات جامعی در رابطه با پروبیوتیک ها در دست نیست و دانشمندان در پی بررسی اثرات پروبیوتیک ها بر عملکرد سیستم ایمنی بدن هستند.