آیا تاباندن نورهای درخشان و روشن بر بیمارانی که در کما به سر می برند، بر روند بیداری آنان موثر است؟

یکی از مطالعه های جدیدی که در این زمینه در اتریش صورت گرفته است به این سوال پاسخ مثبت می دهد.

با توجه به این مطالعه که بر روی 18 بیمار با درجات مختلف عدم هوشیاری صورت گرفت، مشخص شد برای اینکه بدن بتواند پس از ضربه های مهلک مغزی بار دیگر به روند عادی خود ادامه دهد باید چرخه طبیعی بدن را تنظیم کرد.

محققان دریافتند زمانی که چرخه ی طبیعی بدن که با توجه به ریتم شبانه روز تنظیم می شود، در حالت متعادل قرار بگیرد بیمارانی که در کما به سر می برند شانس بیشتری برای بازیابی هوشیاری خود می یابند.

همچنین محققان دریافتند از میان هشت بیمار مورد بررسی، دو نفر از آنان با استفاده از درمان هایی که نورهای درخشان بر بدن آنان تابانیده می شد موفق به بازیابی چرخه ی طبیعی بدن خود و همچنین هوشیاری خود شدند.

کریستین بلوم سرپرست این مطالعه و محقق فوق دکترای بخش خواب و هوشیاری دانشگاه سالتسبورگ واقع در اتریش در این رابطه اظهار داشت: هرچه چرخه ی طبیعی بدن که شامل چرخه ی دمای بدن نیز می شود، در بیماران موجود در کما با افراد عادی شبیه به هم شود، شانس این بیماران برای بهبود هرچه بیشتر و خارج شدن از این حالت افزایش می یابد.

طبق اطلاعاتی که در تاریخ 19 آوریل سال 2017 در مجله عصب شناسی منتشر شد باید گفت گرچه این مطالعات و یافته های حاصل از آنان بسیار مقدماتی هستند، اما محققان اظهار داشته اند که در آینده ممکن است بتوان با بررسی چرخه ی طبیعی بدن شانس بیماران برای خروج از حالت کما را حدس زد. همچنین با به کار بردن درمان های خاصی می توان سرعت این چرخه را بالا برد و در نتیجه شانس بیمار نیز برای خروج از حالت کما افزایش خواهد یافت.

چرخه ی طبیعی بدن، چرخه ای است که بر اساس آن زمان صرف غذا، خواب و بیداری بر بدن اعلام می شود. این چرخه با تاثیر عوامل محیطی همچون فرارسیدن روز و شب تنظیم می شود.

بلوم در این رابطه اظهار داشت: این چرخه در میان افراد عادی تا حدی سبب تغییر دمای بدن می شود به این صورت که به هنگام روز و خصوصا در ساعت 4 بعد از ظهر دمای بدن افزایش و در طول شب و خصوصا در ساعت 4 صبح دمای بدن کاهش می یابد.

در یکی از این مطالعات، محققان 18 بیمار را که از آسیب های مهلک مغزی رنج می بردند و حتی برخی از آنان در وضعیت نباتی قرار داشتند مورد بررسی قرار دادند. افرادی که در وضعیت نباتی قرار دارند از حالت کما خارج شده اند، تنفس می کنند، گاهی چشمان خود را باز می کنند و حتی به خواب می روند اما هیچکدام از این اعمال در پاسخ به محرک های طبیعی نیست. بقیه افراد موجود در این آزمایش نیز حداقل هوشیاری را داشتند و تنها میزان کمی از هوشیاری را بروز می دادند.

سپس در طول یک دوره هفت روزه، محققان دمای بدن این افراد را با استفاده از حسگرهایی خارجی ثبت کردند. همچنین آنان اعمال این بیماران که مربوط به بخش هوشیاری بود همچون پاسخ آنان به صدا و یا باز کردن چشمان خود با تحریک و یا بدون تحریک را مورد بررسی قرار دادند. آنان دریافتند هرچه سرعت بهبود افراد از حالت کما و دیگر حالت های عدم هوشیاری بیشتر می شود، چرخه شبانه روزی آنان نیز به چرخه 24 ساعته طبیعی شباهت بیشتری پیدا می کند.

در مرحله بعدی 8 نفر از این بیماران با شدت بیشتری به چرخه طبیعی بدن بازگردانده شدند به این صورت که این بیماران در طول یک هفته در معرض نورهای درخشان که بر آنان تابانیده می شد قرار گرفتند. پس از این مرحله دو نفر از این بیماران به این درمان پاسخ مثبت دادند و سطح هوشیاری در آنان افزایش یافت.

با وجود اینکه این مطالعه وسیع نبود و بلوم و همکارانش تنها بر روی هشت بیمار این عملیات را انجام دادند نمی توان از نور درمانی به عنوان روشی قطعی برای درمان افراد موجود در حالت کما استفاده کرد.

اما با تمام این اوصاف بلوم اظهار داشت: این تاثیر قطعی اما ابتدایی است و برای اطلاعات بیشتر باید در سطح وسیع تری مورد بررسی قرار گیرد. ما تمام تلاش خود را برای بازگرداندن چرخه طبیعی افراد می کنیم و پزشکان را تشویق به ایجاد فضایی که چرخه ی طبیعی را تداعی کند خواهیم کرد. بدین صورت که فضایی در بیمارستان ها برای این بیماران ایجاد شود که روشنایی روز حتی با استفاده از لامپ های مخصوص و تاریکی شب را برآنان القا کند.