پایان‌ نامه یا تز یا رساله نوشتاری است که دانشجویان در موضوعی خاص مربوط به رشته تحصیلی خود، برای دریافت مدرک تحصیلی می‌نویسند. به بیان دیگر پایان نامه استدلال موضوعی، ارائه پژوهشی تجربی، حاصل کارآموزی و یا احتمالا (با اغراق) مهم ترین نوشته ای است که تا کنون منتشر کرده اید. اما پایان نامه دکترا باید موضوع  مناسب و جامعی داشته باشد و بیانگر پدیده یا نتیجه ای جدید باشد. انجام پایان نامه اساس و پایه بسیاری از تحقیقات علمی و اکتشافات محققین می باشد. در پایان نامه دانشجویان موضوع یا سؤالی را بررسی کرده و از راه تجزیه و تحلیل و یا تجارب عملی و یا آزمایشی به آن پاسخ می‌دهند.

پایان نامه بخش‌های مختلفی دارد که باید آن‌‌ها را رعایت کرد. مواردی همچون تعاریف، کلید واژه‌ها، تبیین اهمیت مساله مورد پژوهش، فرضیات، پیشینه تحقیق و منابع. نگارش پایان نامه ماه‌ها طول می‌کشد و دانشجو موظف است که مرحله به مرحله برنامه ریزی داشته باشد.

موضوع پایان نامه : تحقیق و نوشتن پایان نامه پروژه ای بزرگ است که چند ماه طول می کشد و انجام آن نیازمند نظم و انضباط است ، در نتیجه  فرد باید بسیار به موضوع پایان نامه علاقمند باشد.. برای حفظ علاقه و انرژی شما در طول مدت مطالعه موضوعی را انتخاب کرده که واقعا به آن علاقه دارید. بهترین راه برای شروع این است که به دنبال سوال جالبی باشید. در این مرحله ، شما باید یک سوال خوب شکار کنید. پیدا کردن پاسخ این سوال هدف از تحقیق و نوشتن انجام پایان نامه شما می باشد.

اصول انجام پایان نامه نویسی :

نگارش پایان‌نامه، مهمترین هدف هر دانشجویی در طی مقاطع تحصیلی خود در دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می‌باشد. در واقع می‌توان گفت که هر دانشجو در فرایند انجام پایان‌نامه خود علاوه بر محک زدن دانش خود مهارت‌های جدیدی از جمله جمع‌آوری و استخراج مطالب، درک مطلب، بسط و گسترش دانش خود و دیگران در حوزه مورد مطالعه، مهارت‌های نرم افزاری از جمله مدل‌سازی و شبیه‌سازی و نیز ارائه مطالب و معلومات خود در جلسه دفاع از پایان نامه را پیدا خواهد نمود.

اما، برای رسیدن به همه این محاسن و ویژگی‌ها می‌بایست از اصول استانداردی پیروی نمود. لازم به ذکر است که این اصول استاندارد نیز در موسسه تحقیقاتی مشاوران تهران با دقت و اهتمام ویژه‌ای پیگیری می‌گردند:

1. اولین و اساسی‌ترین مرحله در انجام پایان‌نامه، انتخاب موضوع و توامان آن استاد راهنما می‌باشد. پارامترهای مختلفی در انتخاب موضوع تاثیرگذار هستند که عبارتند از: علاقه دانشجو، علاقه استاد راهنما، تسلط دانشجو در حوزه‌ خاص، مهارت‌های نرم افزاری و تجربی دانشجو، امکانات سخت‌افزاری (از جمله آزمایشگاه و یا کامپیوترهای قوی برای محاسبات عددی سنگین و …). در مرحله اول باید توجه داشت که علاقه به خصوص علاقه استاد راهنما پارامتر تعیین کننده است. بنابراین، سعی نمایید که یا موضوعات پیشنهادی را از استاد راهنما بخواهید و یا در صورتی که موضوعی برای پایان‌نامه انتخاب می‌کنید، حتما در مورد علاقه استاد خود جویا شوید. در صورتی که استاد راهنما موضوعی را پیشنهاد نماید و یا موضوع مورد تایید وی باشد، از حمایت بیشتر وی به خصوص در جلسه دفاع برخوردار خواهید بود. در موسسه مشاوران تهران، در صورتی که دانشجو خود مایل به ارائه موضوع به استاد خود باشد، محققین این مجموعه موضوعات مختلفی که با هماهنگی دانشجو از حوزه‌های مورد علاقه و تخصص استاد می‌باشد، به دانشجو پیشنهاد می‌کنند تا وی با استاد خود مطرح کرده و موضوعی به عنوان موضوع نهایی انتخاب گردد. در صورتی که هیچ کدام از موضوعات مورد تایید نبود، این روند دوباره تکرار می‌گردد.
2. مرحله دوم، نگارش پروپوزال می‌باشد. پس از تایید موضوع، دانشجو می‌بایست نسبت به تدوین پروپوزال خود اقدام نماید. برای این منظور دانشجو می‌بایست مطالعات میدانی را در منابع موجود از جمله مقالات معتبر داخلی و خارجی، پایان‌نامه‌ها، کتاب‌ها، هندبوک‌ها و … انجام دهد تا یک چشم انداز کلی از موضوع به دست آورد. اکثر پروپوزال‌ها چه در دانشگاه‌های دولتی و چه در دانشگاه‌های آزاد دارای فرمت تقریبا مشابه هستند. در اولین مرحله می‌بایست شرحی از موضوع داده شود، به گونه‌ای که یک فرد با تحصیلات آکادمیک بتواند نسبت به موضوع آشنا شده و در انتهای این بخش تشخیص دهد که هدف شما در پایان نامه تمرکز بر چه جنبه‌‌ای از حوزه مورد مطالعه بوده و پارامترهای خروجی چه خواهد بود؟ نوع تحلیل (نظری، عددی و یا تجربی)، نرم افزارهای مورد نیاز و سایر ویژگی‌های کلی تحقیق در این قسمت مشخص می‌گردد. در قسمت بعد، می‌بایست مقالات و پایان‌نامه‌های معتبر در حوزه مورد مطالعه به همراه نتایج شاخص آن‌ها ذکر گردد. باید توجه داشت که مقالات حتما از ژورنال‌های معتبر بوده و اکثر آن‌ها به لحاظ زمانی مربوط به 1 تا 5 سال اخیر باشند. علاوه بر این، می‌بایست نتایجی از مقالات در پروپوزال ذکر شود که در تحقیق مورد استفاده می‌گردند. پس از این قسمت، مهمترین فرضیه‌ها و اهداف اصلی تحقیق باید ذکر شده و در انتها روند انجام پایان‌نامه، نحوه مدل‌سازی به طور مختصر و نرم افزارهای مورد استفاده باید ذکر گردند. به طور کلیهر دانشجو برای نگارش پروپوزال خود از ابتدا می‌بایست 5/1 تا 2 ماه زمان صرف کند تا هم به موضوع مسلط شده و هم مقالات را جستجو و مطالعه نموده تا بتواند اهداف و فرضیات خود را مشخص نماید. موسسه مشاوران تهران با بهره‌گیری از بهترین محققین کشور، پروپوزال در مقطع ارشد را طی یک 3 روز الی یک هفته را ارائه نموده و علاوه بر آن تمام منابع را به دانشجو تحویل می‌دهد. موضوعات اکثرا از موضوعات جدید بود و اهداف به گونه‌ای تنظیم می‌گردند که پایان‌نامه قابل انجام بوده و دانشجو با مشکل مواجه نگردد. در صورتی که پروپوزال از سوی استاد نیازمند اصلاح تشخیص داده شود، اصلاحات تا مرحله آخر انجام شده تا پروپوزال به تصویب برسد.
3. پس از تصویب پروپوزال، نوبت به انجام پایان‌نامه می‌رسد. در ابتدای این مرحله می‌بایستیک پلان و یک فلوچارت از نحوه انجام پایان‌نامه تهیه گردیده تا روند انجام پایان‌نامه بهتر مشخص شده و از سردرگمی جلوگیری شود. پیشنهاد می‌گردد قبل از شروع پایان‌نامه، پلان خود را با استاد مطرح نمایید تا درصورت لزوم تصحیح شده و از مشکلات بعدی جلوگیری شود. علاوه بر این با مراجعه به استاد ضمن احترام به نظر وی، به ایشان القا می‌کنید که در حال کار بر روی پایان‌نامه هستید. استانداردترین پلان انجام پایان‌نامه شامل مراحل زیر است: 1- استخراج مقالات بیشتر و مطالعه و استخراج آن‌ها و نگارش فصل اول و دوم پایان‌نامه 2- بررسی و استخراج روابط تئوری، مبانی نظری و یا مراحل مدل سازی و نگارش فصل سوم 3- انجام تحلیل نرم افزاری در پایان‌نامه‌های مهندسی و یا استنتاج از مطالب و پرسشنامه‌ها در پایان‌نامه‌های علوم انسانی و نگارش فصل چهارم پایان‌نامه 4- جمع‌بندی مطالب و ارائه پیشنهادات در فصل پنجم. روند کلی انجام پایان‌نامه به طور متوسط بین 8 تا 10 ماه برای یک دانشجو با موضوع متوسط به طول می‌کشد. تیم محققین مشاوران تهران با توجه به سابقه خود در انجام پایا‌ن‌نامه‌های مهندسی و علوم انسانی زمان انجام پایان‌نامه را به طور معمول به حدود 3 الی 5 ماه می‌رسانند و در عین حال کیفیت انجام پایان‌نامه توسط این عزیزان با موسسات دیگر کاملا قابل مقایسه و دارای برتری خواهد بود.
4. در پایان، به یاد داشته باشید که در صورتی که مراحل انجام پایان‌نامه خود را به موسسه ما می‌سپارید، می‌بایستبه طور مستمر با موسسه و با استاد خود در تماس باشید و موارد مدنظر استاد را به محقق خود منتقل نمایید تا زمان انجام پایان نامه به حداقل برسد. موسسه مشاوران تهران به جهت رعایت حال دانشجویان و کیفیت هرچه بیشتر آن‌ها پایان‌نامه را نه به طور یکجا بلکه فصل به فصل تحویل می‌نماید تا دانشجو هر فصل را دریافت و بررسی کرده و به استاد خود ارائه نماید تا استاد به تدریج روند انجام را مشاهده کرده و دانشجو نیز راحت‌تر با مطالب انس گیرد. به طور کلی در موسسه مشاوران تهران فصل یک و دو، با هم، فصل سوم به طور جدا و فصل چهار و پنج نیز با یکدیگر تحویل می‌گردد. لازم است تا دانشجو، هر فصل را با استاد خود در میان‌گذارد تا در صورت نیاز به اصلاح در همان مرحله رفع گردد تا زمان کمتری هدر رود. لازم به ذکر است کهتمامی فایل‌ها اعم از فایل ورد، فایل‌های نرم افزاری، مقالات و … تحویل دانشجو می‌گردد.

تفاوت انجام پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری :

دانشجویان زیادی در دانشگاه های کشور به ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری مشغول به تحصیل هستند و هدف همه آنها پیشرفت تحصیلی و رسیدن به درجات علمی بالاتر در دانشگاه های معتبر می باشد. اما موفقیت تحصیلی ساده به دست نمی آید و تلاش بسیاری را از طرف دانشجو طلب می کند. یکی از مواردی که در این موفقیت تأثیر زیادی دارد پایان نامه های دانشجویی می باشد. چرا که نمره این کار در سرنوشت دانشجویان تأثیرگذار است و در پیشرفت تحصیلی آنها تأثیر بسزا دارد. پایان نامه کارشناسی ارشد با پایان نامه دکتری تفاوت هایی از نظر محتوا و نگارش در دانشگاه های کشور دارد. طبیعی است که رساله دکتری مفصل تر و پربارتر از پایان نامه های ارشد می باشد.

اساتید دانشگاه ها معمولا برای پایان نامه های دکتری پروپوزال مفصل تری هم می خواهند که تشریح بهتری از مطالعه ای که می خواهد انجام شود بدهد. در مقابل برای پایان نامه ای در سطح کارشناسی ارشد پروپوزال ها معمولا خلاصه تر بوده و به موارد مورد نیاز اکتفا می کند. برای دانشجویان کارشناسی ارشد باید کار پایان نامه تمرینی باشد برای اینکه آنها کار پژوهشی را یاد بگیرند و بتوانند در مراحل بعدی تحصیلی خود کارهای تحقیقاتی بهتری ارائه دهند. این دانشجویان قبل از ارائه پایان نامه و انتخاب موضوع و انجام پروپوزال در کارهای تحقیقاتی و با ماهیت پژوهشی وارد نشده بودند و فقط روش تحقیق را گذرانده اند و طبیعی است که با برخی روش های تحقیق آشنا نبوده و احتیاج به مشاوره برای پایان نامه کارشناسی ارشد داشته باشند.

منبع:

http://www.moshaveranetehran.net/thesis